Chamedafne północna
Z Wikipedii
Chamedafne północna | |||||||||||||||||||||||||||||
Systematyka wg Reveala | |||||||||||||||||||||||||||||
Domena | jądrowce | ||||||||||||||||||||||||||||
Królestwo | rośliny | ||||||||||||||||||||||||||||
Podkrólestwo | naczyniowe | ||||||||||||||||||||||||||||
Nadgromada | nasienne | ||||||||||||||||||||||||||||
Gromada | okrytonasienne | ||||||||||||||||||||||||||||
Klasa | Rosopsida | ||||||||||||||||||||||||||||
Rząd | wrzosowce | ||||||||||||||||||||||||||||
Rodzina | wrzosowate | ||||||||||||||||||||||||||||
Rodzaj | chamedafne | ||||||||||||||||||||||||||||
Gatunek | chamedafne północna | ||||||||||||||||||||||||||||
Nazwa systematyczna | |||||||||||||||||||||||||||||
Chamaedaphne Moench | |||||||||||||||||||||||||||||
Chamaedaphne calyculata (L.) Moench | |||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Galeria zdjęć i grafik |
Chamedafne północna (Chamaedaphne calyculata (L.) Moench) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny wrzosowatych. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju chamedafne (Chamaedaphne Moench).
Spis treści |
[edytuj] Rozmieszczenie geograficzne
Występuje w borealnej strefie półkuli północnej – na północy Ameryki Północnej, w północnej Azji i północno-wschodniej Europie. Jest bardzo pospolita na dalekiej północy, np. na Syberii i w Skandynawii. W Polsce jest reliktem polodowcowym i jest bardzo rzadka, występuje jedynie w nielicznych miejscach w północno-wschodniej części kraju. Przez Polskę przebiega południowa granica jej zasięgu, najdalej na południe wysunięte są jej dwa stanowiska w Kampinoskim Parku Narodowym.
[edytuj] Morfologia
- Pokrój
- Zimozielona krzewinka o wzniesionych pędach długości do 100 cm.
- Liście
- Ulistnienie skrętoległe, liście eliptyczne lub podługowate, ostro zakończone, drobno ząbkowane, podobne do liści wierzby kruchej. Mają szerokość 5–15 mm i na spodniej stronie pokryte są brązowymi łuskami. Są skórzaste i zimozielone.
- Kwiaty
- Zebrane w jednostronne, zwieszające się z gałązek grona. Wyrastają pojedynczo na krótkich szypułkach w kątach liści. Kwiaty obupłciowe, 5-krotne, o niezrośniętych działkach kielicha. Korona zrosłopłatkowa, beczułkowatego kształtu, biała, o długości 4–7 mm. Pylniki 10 pręcików otwierają się szczeliną na dzióbku. Słupek pojedynczy, górny. Roślina kwitnie od kwietnia do czerwca.
- Owoc
- Pękająca 5 klapami torebka.
[edytuj] Biologia
[edytuj] Ekologia
Występuje na torfowiskach wysokich i w rzadkich, podmokłych lasach. Roślina kwasolubna. Występuje w częściowo zacienionych miejscach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku zespołów (All.) Oxycoco-Empetrion[1].
[edytuj] Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Jest bardzo rzadka, występuje tylko na nielicznych stanowiskach (w 2006 r. doliczono się ich 9 [2]), na których przeważnie utworzono rezerwaty przyrody. Jej populacje liczą od kilkudziesięciu do kilkuset osobników. Jest jedną z głównych osobliwości przyrodniczych Drawieńskiego Parku Narodowego. Kategorie zagrożenia gatunku:
- Kategoria zagrożenia w Polsce wg Czerwonej listy roślin i grzybów Polski[3]: V (narażony na wyginięcie).
- Kategoria zagrożenia w Polsce wg Polskiej Czerwonej Księgi Roślin: EN (endangered, zagrożony wyginięciem).
Głównym zagrożeniem dla tej rośliny jest osuszanie torfowisk. Ochrona musi polegać na wyłączniu torfowisk, na których występuje z użytkowania gospodarczego.
[edytuj] Ciekawostki
- Najdalej na zachód wysuniętym stanowiskiem chamedafne jest torfowisko Sicienko (dawniej zwane Sarnim Bagnem)w Drawieńskim Parku Narodowym, na którym rośnie ok. 3 tys. okazów tej rzadkiej rośliny. Krzewinkę odkryto na tym terenie w 1973 r. Początkowo objęto ją ochroną rezerwatową, a po utworzeniu Drawieńskiego Parku Narodowego rezerwat przekształcono w obszar ochrony ścisłej. Badania przekroju wykazały, że rośnie ona tutaj nie dawniej niż od 100–200 lat.
Przypisy
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Strona WWW Drawieńskiego Parku Narodowego.
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
[edytuj] Bibliografia
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński, Bogumił Pawłowski: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- Halina Pięknoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.