Bułgarska Akademia Nauk
Z Wikipedii
Bułgarska Akademia Nauk (bułg. Българска академия на науките, w skrócie БАН) – państwowa autonomiczna organizacja uczonych w Bułgarii zajmująca się prowadzeniem badań naukowych, publikacją artykułów, wydawaniem czasopism, książek, słowników i encyklopedii o charakterze naukowym.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Początki akademii sięgają okresu panowania osmańskiego. 26-30 września 1869 roku w mieście Braiła (wówczas w Królestwie Rumunii) bułgarscy emigranci założyli Bułgarskie Towarzystwo Literackie (bułg. Българско книжовно дружество), na czele którego stanęli:
- Marin Drinow - przewodniczący,
- Wasyl Drumew,
- Wasyl D. Stojanow - sekretarz.
Pieczę nad towarzystwem sprawowała Rada Powiernicza, z przewodniczącym Nikołajem Cenowem. W roku 1870 Towarzystwo zaczęło wydawać czasopismo Periodyk (bułg. Периодически журнал), który stał się jego oficjalnym organem prasowym. W 1871 roku wybrano pierwszego honorowego członka BTL, którym został Gawrił Krystewicz. Po odzyskaniu przez Bułgarię niepodległości, w dniach 25-28 października 1878 roku podczas zebrania członków Towarzystwa zdecydowano o przeniesieniu jego siedziby do Sofii. 7 sierpnia 1884 odbyło się pierwsze walne zebranie BTL, na którym przyjęto nową strukturę Towarzystwa. Utworzono trzy wydziały: historyczno-filologiczny, nauk przyrodniczych i medycznych oraz nauk państwowych. Wprowadzono także do statutu BTL zapis, na mocy którego książę Aleksander I Battenberg został jego protektorem. 6 marca 1911 roku przemianowano BTL na Bułgarską Akademię Nauk. Na początku 1913 roku BAN dołączył do międzynarodowego Związku Słowiańskich Akademii i Towarzystw Naukowych, a w 1931 roku do Międzynarodowej Rady Stowarzyszeń Naukowych (ICSU). 24 czerwca 1928 roku członkowie BAN-u po raz pierwszy zebrali się w nowym gmachu, mieszczącym się w pobliżu Zgromadzenia Narodowego. Budynek ten do dziś jest siedzibą akademii i zachował swój oryginalny zewnętrzny wygląd, mimo częściowych zniszczeń w okresie II wojny światowej spowodowanych bombardowaniami. W latach 1940-1947 akademia nosiła nazwę Bułgarska Akademia Nauk i Sztuk (bułg. Българска Академия на Науките и Изкуствата).
[edytuj] Prezesi Bułgarskiej Akademii Nauk
- Marin Drinow (1869-1882; 1884-1894)
- Wasyl Stojanow (1882-1884)
- Wasyl Drumew (1898)
- Iwan Ewstratiew Geszow (1898-1924)
- Liubomir Mileticz (1926-1937)
- Bogdan Fiłow (1937-1944)
- Dimityr Michalczew (1944-1947)
- Todor Pawłow (1947-1962; prezes honorowy do maja 1977)
- Liubomir Krystanow (1962-1968)
- Angeł Balewski (1968-1988; prezes honorowy do 1997)
- Błagowest Sendow (1988-1991)
- Jordan Malinowski (1991-1996)
- Iwan Juchnowski (od 1996)
[edytuj] Wydziały naukowe Bułgarskiej Akademii Nauk
Bułgarska Akademia Nauk posiada dziewięć sekcji powiązanych w trzy główne gałęzie: Nauki przyrodnicze, matematyczne i inżynieryjne, Nauki biologiczne, medyczne i rolnicze oraz Nauki społeczne, humanistyczne i sztuka.
[edytuj] Wydział Nauk Matematycznych
- Instytut Matematyki i Informatyki
- Instytut Mechaniki
- Instytut Przetwarzania Współbieżnego
- Narodowe Laboratorium Wirusologii Komputerowej
[edytuj] Wydział Nauk Fizycznych
- Instytut Badań Jądrowych i Energii Jądrowej
- Instytut Fizyki Ciała Stałego
- Instytut Elektroniki
- Instytut Astronomii
- Centralne Laboratorium Energii Słonecznej i Nowych Źródeł Energii
- Centralne Laboratorium Fizyki Stosowanej w Płowdiwie
- Centralne Laboratorium Zapisu Optycznego i Przetwarzania Informacji
[edytuj] Wydział Nauk Chemicznych
- Instytut Chemii Ogólnej i Nieorganicznej
- Instytut Chemii Organicznej z Centrum Fitochemii
- Instytut Chemii Fizycznej
- Instytut Katalizy
- Instytut Elektrochemii i Systemów Energetycznych
- Instytut Inżynierii Chemicznej
- Centralne Laboratorium Fotoprocesów
- Instytut Polimerów
[edytuj] Wydział Nauk Biologicznych
- Instytut Biologii Molekularnej
- Instytut Genetyki
- Instytut Fizjologii
- Instytut Fizjologii Roślin
- Instytut Mikrobiologii
- Instytut Eksperymentalnej Morfologii i Antropologii
- Instytut Botaniki
- Instytut Zoologii
- Instytut Leśny
- Instytut Eksperymentalnej Patologii i Parazytologii
- Instytut Biologii i Immunologii Reprodukcji
- Instytut Biofizyki
- Narodowe Muzeum Historii Naturalnej
- Centralne Laboratorium Inżynierii Biomedycznej
- Centralne Laboratorium Ekologii Ogólnej
[edytuj] Wydział Nauk o Ziemi
- Instytut Geologii
- Instytut Geofizyki
- Narodowy Instytut Meteorologii i Hydrologii
- Centralne Laboratorium Geodezji
- Centralne Laboratorium Mineralogii i Krystalografii
- Instytut Oceanografii
- Instytut Geografii
- Instytut Badań Kosmicznych
- Centralne Laboratorium Badań Wpływów Słoneczno-Ziemskich
- Centralne Laboratorium Mechaniki Sejsmicznej i Inżynierii Sejsmicznej
- Instytut Problemów Wodnych
[edytuj] Wydział Nauk Inżynieryjnych
- Instytut Metaloznawstwa
- Centralne Laboratorium Mechaniki Fizyko-chemicznej
- Instytut Systemów Komputerowych i Komunikacyjnych
- Instytut Technologii Informacyjnych
- Instytut Zarządzania i Badań Systemowych
- Centralne Laboratorium Mechatroniki i Budowy Maszyn
- Instytut Hydro- i Aerodynamiki
[edytuj] Wydział Nauk Humanistycznych
- Instytut Języka Bułgarskiego
- Instytut Literatury
- Instytut Historii
- Instytut Nauki o Trakach
- Instytut Archeologii z muzeum
- Instytut Bałkanistyki
- Instytut Etnograficzny z muzeum
- Instytut Nauki o Sztuce
- Instytut Folkloru
- Centrum Cyrylometodiańskie
- Centrum Architekturoznawstwa
[edytuj] Wydział Nauk Społecznych
- Instytut Socjologii
- Instytut Nauk Prawnych
- Instytut Ekonomiczny
- Centrum Naukoznawstwa i Historii Nauki
- Instytut Psychologii
- Instytut Demografii
- Instytut Badań Filozoficznych
[edytuj] Wydziały specjalistyczne i wspomagające
- Zarząd Główny BAN-u
- Biblioteka Główna BAN-u
- Archiwum Naukowe BAN-u
- Centrum Nauczania i Rozwoju (organizacja studiów doktoranckich itp.)
- Wydawnictwo Akademickie "Prof. Marin Drinov"
- Ogród botaniczny
- Narodowe Centrum Nanotechnologii
- Ośrodek Naukowo-informacyjny "Bułgarska Encyklopedia"
- Kompleks socjalno-bytowy
- Centrum Badań Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony
- Stowarzyszenie naukowców i producentów przyrządów badawczych
- Laboratorium Telematyki
[edytuj] Wyróżnienia
Jeden ze szczytów górskich oraz obóz położone na antartkycznej wyspie Livingston zostały nazwane "Akademia" w uznaniu zasług Bułgarskiej Akademii Nauk w badaniach Antarktydy.
