Bitwa pod Kazimierzem Dolnym

Z Wikipedii

Powstanie listopadowe

Stoczek - Dobre - Kaluszyn (I) - Wawer (I) - Nowa Wieś - Nowogród - Białołęka - Olszynka Grochowska - Puławy (I) - Puławy (II) - Kurów - Markuszów - Wawer (II) - Dębe Wielkie - Kaluszyn (II) - Domanice - Iganie - Poryck - Wronów - Kazimierz Dolny - Boremel - Sokołów Podlaski - Mariampol - Kuflew - Mińsk Mazowiecki (I) - Firlej - Lubartów - Połąga - Tykocin - Nur - Ostrołęka - Grajewo - Kock (I) - Budziska - Łysobyki - Wilno (I) - Kaluszyn (III) - Mińsk Mazowiecki (II) - Iłża - Wilno (II) - Międzyrzec Podlaski - Warszawa - Kock (II)

Bitwa pod Kazimierzem Dolnym odbyła się 18 kwietnia 1831 roku w czasie powstania listopadowego.

Rozegrała się między wojskami polskimi a rosyjskimi. Zakończyła się porażką wojsk polskich pod dowództwem Juliana Sierawskiego.

[edytuj] Tło historyczne

Dowództwo powstania nie zdecydowało się na skoordynowanie działań na różnych frontach. Wskutek tego niezależnie od siebie rozwijały się: ofensywa na szosie brzeskiej, na skutek której dopiero co pobito nieprzyjaciela w bitwie pod Domanicami i pod Iganiami, ponadto wyprawa Józefa Dwernickiego na Wołyń oraz wyprawa Sierawskiego na korpus Kreuzta.

W poprzednich dniach Sierawski nadspodziewanie łatwo przeprawił się na prawy brzeg Wisły, (14 kwietnia), a jego awangarda odniosła pewne sukcesy pod Babinem (17 kwietnia). Wskutek jednak niepotrzebnie przyjętej, a przegranej bitwy pod Wronowem (także 17 kwietnia), Sierawski musiał zarzadzić odwrót w celu przeprawienia się za Wisłę. W nocy z 17 na 18 kwietnia korpus Sierawskiego stał już w Kazimierzu Dolnym.

[edytuj] Przebieg bitwy

Sierawski posiadał statki niezbędne do przeprawy i mógł przejść Wisłę korzystając z z zasłony nocy. Wskutek jednak nieznanych przyczyn nie dokonał tego ani w nocy, ani przez połowę dnia następnego. Kiedy wreszcie rozpoczął przeprawę, spadł na niego Kreutz z głównymi siłami.

Wojska polskie znajdowały się w ciężkim położeniu. 4 Działa, większa część jazdy oraz część piechoty były już przeprawione za Wisłę. Pozostałe jednostki były rozproszone po mieście i okolicznych wąwozach, dysponując ledwie dwoma działami. Kreutz atakował od południa, wojska polskie broniły poszczególnych wysuniętych placówek. Kontratak kosynierów, prowadzony przez osławionego w bitwach puławskich i wronowskiej niezwykle zdolnego oficera Juliusza Małachowskiego, załamał się wskutek śmierci dowódcy. Bohatersko i aż do wyczerpania amunicji bronił się w ruinach zamku kazimierskiego Batalion Celnych Strzelców Sandomierskich Stanisława Krzesimowskiego, który w uznaniu kunsztu uzyskał honorową kapitulację. Ostatecznie niewielka część jednostek z Sierawskim na czele dokonała odwrotu na Puławy, osłaniana przez wsławiony w bitwie wronowskiej 4 batalion 2 pułku piechoty liniowej, który do nocy bronił się w mieście.

To samo niedoświadczenie bojowe nowych żołnierzy, które skazało Sierawskiego na porażkę pod Wronowem, objawiło się jeszcze w innym epizodzie bitwy kazimierskiej. Pozostawiony w Puławach dla strzeżenia przeprawy oddział Madalińskiego, oddalił się za Wisłę na widok pierwszych uchodzących z pola bitwy, mimo że ani nie słyszał odgłosów walki, ani nie widział samego nieprzyjaciela.

[edytuj] Konsekwencje

O ile bitwa wronowska zmusiła Sierawskiego do odwrotu, to nie stanowiła jeszcze o jego klęsce, za to bardzo osłabiła siły Kreuzta. Korpus mógł zostać przeprawiony za Wisłę, uzupełniony i ponownie użyty, chociażby w maju dla wzmocnienia wyprawy Wojciecha Chrzanowskiego lub w czerwcu dla wzmocnienia pochodu Antoniego Jankowskiego. Klęska kazimierska była jednak bardzo dotkliwa. Bolesna była również utrata wziętych do niewoli: Wielhorskiego i Krzesimowskiego, oraz śmierć niezwykle utalentowanego Małachowskiego.