Armia Prusy
Z Wikipedii
Armia "Prusy" - związek operacyjny Wojska Polskiego podczas wojny obronnej 1939.
Spis treści |
[edytuj] Dowództwo
- Dowódca - gen.dyw. Stefan Dąb-Biernacki
- Szef sztabu - płk. Tomasz Obertyński
- dowódca grupy północnej - gen.dyw. Stefan Dąb-Biernacki
- dowódca grupy południowej - gen. bryg. Rudolf Dreszer, od 3 września 1939 r. gen.bryg. Stanisław Skwarczyński
[edytuj] Geneza i zadania
Utworzona w czerwcu 1939 jako odwód Naczelnego Wodza. Miała być formowana stopniowo z jednostek mobilizowanych dopiero w wypadku bezpośredniego zagrożenia wojennego, przez co do chwili rozpoczęcia działań wojennych nie osiągnęła pełnych stanów osobowych.
Według pierwotnych planów miała być największą armią polską, stanowiącą odwód, który miał znajdować się na tyłach Armii Kraków i Armii Łódź. W lukę pozostawioną między tymi armiami, jak przewidywało dowództwo polskie miały uderzyć główne siły niemieckie, które miała zniszczyć Odwodowa Armia Prusy. Na skutek szybkich postępów wojsk Wehrmachtu, plan ten nie powiódł się. Zakończenie mobilizacja jednostek polskich w tym Armii Prusy zaplanowane było na czternasty dzień od wybuchu wojny. Armia Prusy miała składać się z 3,12,13,19,29,36(rez.),39(rez.),44(rez.) Dywizji Piechoty, Wileńskiej Brygady Kawalerii i z 1 i 2 batalionu czołgów lekkich.
Na przełomie lipca i sierpnia 1939 roku marszałek Rydz-Śmigły zadecydował, że oddziały Armii Prusy mają być skoncentrowane w rejonie Tomaszów Mazowiecki-Radom-Kielce. Ostatecznie jednak na skutek trudności wynikających z układu sieci kolejowej wojska te miały wyładować się w dwóch odrębnych rejonach.
- Północne zgrupowanie: Koluszki-Łowicz-Skierniewice.
- Południowe zgrupowanie: Skarżysko-Opoczno-Radom.
Po przeprowadzeniu wyładunku w wyznaczonych strefach miały ześrodkować się w następujący sposób:
- 44 DP-Sochaczew
- 13 DP-Regny
- 19 DP-Tomaszów Maz.
- Wileńska BK-Piotrków Tryb.
- 29 DP-Sulejów
- 36 DP-Opoczno
- 12 DP-Końskie
- 3 DP-Skarżysko Kamienna
- 39 DP-Kozienice
[edytuj] Skład Armii "Prusy"
[edytuj] Grupa północna
- 13 Dywizja Piechoty
- 19 Dywizja Piechoty
- 29 Dywizja Piechoty
- Wileńska Brygada Kawalerii
- 1 Batalion Czołgów Lekkich
- 2 Batalion Czołgów Lekkich
[edytuj] Grupa południowa
- 3 Dywizja Piechoty Legionów
- 12 Dywizja Piechoty
- 36 Dywizja Piechoty Rezerwy
- Grupa pułkownika Glabisza
[edytuj] Działania
Na skutek szybkich działań Wehrmachtu, obie grupy nie zdołały ukończyć pełnej mobilizacji i działały praktycznie oddzielnie. W pierwszych dniach września sytuacja na froncie była już na tyle poważna, że postanowiono rzucić do walki oddziały niekompletne pod względem sprzętu i ludzi.
44 Dywizja Piechoty nie została w pełni zmobilizowana, tylko jej 146 Pułk Piechoty walczył na przedpolach Piotrkowa, natomiast 39 Dywizja Piechoty zakończyła mobilizację po 6 września i wzięła udział w walkach w ramach Armii Lublin. W obliczu wielkiego zagrożenia podzielono, więc w pośpiechu Armię Prusy na dwa zgrupowania. Przydzielając jej następujące zadania:
-
- grupa północna (13,19,29 DP, Wileńska BK, 1,2 bcl) miała wspierać Armię Łódź na głównym kierunku obronnym w rejonie Łodzi i Sieradza.
Grupa ta po bitwach pod Piotrkowem i Tomaszowem Mazowieckim (4–6 września) wycofała się na prawy brzeg Wisły.
większe bitwy i potyczki
- pod Jeżowem 4-5 września
- pod Longinówką 5 na 6 września
- pod Piotrkowem 4-6 września
- w Górach Borowskich 4-6 września
- pod Tomaszowem Mazowieckim 6 września
- grupa południowa (3,12,36 DP) miała stanowić rezerwę Armii Kraków i przygotowywać obronę linii środkowej Wisły.
Została ona po Bitwie pod Iłżą (8-9 września) okrążona i odcięta od reszty polskich wojsk, a następnie uległa zniszczeniu.
większe bitwy i potyczki
- w Rudzie Malenieckiej 6 września
- pod Krasną 6 września
- pod Kazanowem 7 września
- pod Barakiem 8 września
- pod Iłżą 8-9 września
[edytuj] Bibliografia
- Jan Wróblewski. Armia Prusy, Warszawa 1986.
[edytuj] Zobacz też:
Armia Karpaty (Małopolska) • Armia Kraków • Armia Lublin • Armia Łódź • Armia Modlin • Armia Pomorze • Armia Poznań • Armia Prusy • Armia Warszawa