23 Pułk Ułanów Grodzieńskich

Z Wikipedii

23 Pułk Ułanów Grodzieńskich – polski pułk kawalerii z okresu międzywojennego.

Spis treści 1 Tradycja 2 Miejsce stacjonowania 3 Barwy i święto pułku 4 Działania zbrojne 4.1 Walki w kampanii wrześniowej 4.2 Obsada personalna pułku 1 września 1939 5 Pułk Armii Krajowej 6 Dowódcy pułku 7 Bibliografia: 8 Zobacz też

[edytuj] Tradycja

Pułk nawiązywał do tradycji 23 Pułku Ułanów Litewskich z powstania listopadowego. Odtworzenie pułku nastąpiło poprzez połączenie 3 Dywizjonu Strzelców Konnych, 211 Pułku Ułanów i 2 Dywizjonu Huzarów Litwy Środkowej. Numer "23" otrzymał 1 czerwca 1921.

[edytuj] Miejsce stacjonowania

Garnizon przed 1939 - Postawy.

[edytuj] Barwy i święto pułku

• Proporczyk pomarańczowo - biały z wąskim paskiem biało-pomarańczowym pośrodku.
• Na czapkach rogatywkach – otok pomarańczowy.

Święto pułkowe - 1 czerwca w rocznicę powstania pułku.

[edytuj] Działania zbrojne

[edytuj] Walki w kampanii wrześniowej

Kampanię wrześniową pułk odbył w ramach Wileńskiej BK. Pierwszą walkę pułk stoczył w okolicach m. Lubień. Pułk 5 września otrzymał rozkaz skierowania się w rejon Przedborza. Pułk wzmocniony II baterią 3 Dywizjonu Artylerii Konnej dotarł tam 6 września po południu. Po przeprowadzeniu rozpoznania 2 szwadronem okazało się, że miejscowość zajęta jest przez piechotę i oddziały zmotoryzowane wroga. W tej sytuacji ppłk. Miłkowski postanowił przeprowadzić atak z zaskoczenia i opanować Przedbórz. Podczas przygotowywania ataku pułk otrzymał drogą radiową rozkaz powrotu do brygady, która miała znajdować się w marszu na Niewierszyn. Zgodnie z rozkazem pułk znalazł się w nakazanym rejonie przed świtem 7 września. Nie zastając tam własnych oddziałów, przemaszerował do lasów w okolicy Jaksonka. Tego samego dnia około południa wyruszył drogą na Opoczno. W czasie przemarszu atakowany był przez lotnictwo nieprzyjaciela, które jednak nie zdołało wyrządzić większych szkód. Kiedy okazało się, że Opoczno zajęte jest przez Niemców płk. Miłkowski wydał rozkaz przejścia swego zgrupowania do lasów brudzewickich. W nocy z 8 na 9 września pułk skierował się z rejonu Studzianny do lasów pod Przysuchą. W czasie przemarszu doszło do potyczki z niewielkim oddziałem niemieckim w okolicy Gielniowa, który po krótkiej walce został odrzucony, ale tabor pułku podczas tej potyczki uległ rozproszeniu. W nocy z 9 na 10 września oddziały polskie zostały otoczone w lasach w okolicy Przysuchy. Aby umożliwić wyjście z okrążenia żołnierze 2 baterii 3 dak-u na rozkaz dowódcy zdemontowali i zniszczyli działa w okolicy Przysuchy i Ruskiego Brodu. W celu wydostania się z okrążenia dowódca zarządził nocne natarcie, po którym pułk miał kierować się w Góry Świętokrzyskie. W nocy z 9 na 10 września doszło do walki z piechotą niemiecką. Po tym starciu oddział niemiecki został odrzucony, ale jednocześnie okazało się, że szwadrony 3 i 4 zostały odcięte od sił głównych. W tej sytuacji dowódca wydał rozkaz rozproszenia jednostki i przebijania się małymi grupami do rejonu Świętej Katarzyny.

Od 11 do 13 września dotarła tam większość rozbitych grup, lecz nie doszło do odtworzenia pułku. Niektóre drobne oddziały przekroczyły Wisłę, inne pozostały w Górach Świętokrzyskich, aż do połowy października 1939 roku, kiedy to zakończyły walkę.

[edytuj] Obsada personalna pułku 1 września 1939

• dowódca pułku - ppłk. dypl. Zygmunt Miłkowski (zm. 1943 AK)
• zastępca dowódcy - mjr. Edward Pisula (zm. lipiec 1945 wiezienie Praga)
• kwatermistrz - mjr. Stanisław Rusiecki
• adiutant pułku - rtm. Antoni Słapczyński
• oficer ordynansowy ppor. Romuald Rodziewicz
• oficer informacyjny - rtm. Szczęsny Różałowski
• oficer broni i gazu - rtm. Wacław Kosiński
• oficer do zleceń - ppor. Jerzy Jazdowski
• dowódca szwadronu gospodarczego - rtm. Tadeusz Szymankiewicz
• oficer żywnościowy - chor. Michał Skowroński
• oficer płatnik - por. int. Władysław Czarnocki
• Lekarz sanitarny pułku - por. lek. med. Antoni Kłopotowski
• lekarz weterynarii - por. lek. wet. Czesław Wojciechowski
• kapelan - ks. Józef Król
• dowódca plutonu ppanc. - por. Józef Ogoniek
• dowódca kolarzy - por. Czesław Szurmiak
• dowódca łączności - por. Henryk Rymaszewski
• dowódca 1 szwadronu - rtm. Józef Kozicki
  • dowódcy plutonów
• por. Jan Wiltowski
• ppor. Tadeusz Borkowski
• ppor. Mikołaj Łapiński
• dowódca 2 szwadronu - rtm. Zygmunt Mackiewicz
  • dowódcy plutonów
• por. Zygmunt Romanowski
• pchor. Marszewski
• ppor. Cezary Haller de Hallenburg
• dowódca 3 szwadronu - por. Juliusz Ciosiński
  • dowódcy plutonów
• ppor. Zdzisław Sas-Biliński
• ppor. Karol Różycki
• ppor. Józef Lipkowski
• dowódca 4 szwadronu - por. Bolesław Janowski
  • dowódcy plutonów
• ppor. Marian Drzewiecki
• ppor. Sławomir Zdrojewski
• por. Niemczynowicz
• dowódca szwadronu ckm - por. Borys Sztark
  • dowódcy plutonów
• por. Jerzy Kubin
• ppor. Wiktor Jackiewicz
• ppor. Jerzy Jazdowski
• dowódca szwadronu marszowego (mob. Nowa Wilejka) - rtm. Wacław Ursyn-Szantyr (zm. 15.09.1939, Zboiska k.Lwowa)
• dowódca szwadronu marszowego - por. Konrad Szuman-Szumski
• dowódca szwadronu zapasowego (mob. Grodno) - rtm. Bernard Romanowski

[edytuj] Pułk Armii Krajowej

Pułk został odtworzony w AK przez por. Jarosława Gąsiewskiego w lutym 1944. Pułk walczył na Wileńszczyźnie oraz Nowogródczyźnie. Następnie w Puszczy Kampinoskiej. Jednostka została rozbita przez Niemców 27-29 września 1944.

[edytuj] Dowódcy pułku

• płk Franciszek Kaczkowski (1920-1921)
• ppłk Witold Łada-Zabłocki (1921-1922)
• płk Marian Zaruski (1922-1923)
• ppłk Aleksander Zelio (1923-1928)
• ppłk Kazimierz Duchnowski (1928-1931)
• ppłk dypl. Józef Świerczyński (1931-1938)
• ppłk dypl. Zygmunt Miłkowski (1938-1939)
• por. AK Jarosław Gąsiewski "Jar" (1943-1944)

[edytuj] Bibliografia:

• Jan Przemsza Zieliński, - Wrześniowa Księga Chwały Kawalerii Polskiej - wyd. Bellona
• Bohdan Królikowski, - Czas ułanów - wyd. Bellona Warszawa 1993

[edytuj] Zobacz też