Łuk okołozenitalny
Z Wikipedii
Łuk okołozenitalny (ang. Circumzenithal arc) – zjawisko optyczne w atmosferze. Łuk okołozenitalny przyjmuje formę pomniejszonej tęczy "do góry nogami", otaczającej zenit. Promień łuku okołozenitalnego maleje wraz ze wzrostem wysokości Słońca ponad horyzontem. Istnieją pogłoski o możliwości powstania pełnego okręgu dookoła zenitu, tzw. Łuku Kerna. Zjawisko to nie zostało jednak nigdy sfotografowane.
Łuk okołozenitalny powstaje, gdy światło słoneczne ulega załamaniu przechodząc przez kryształy lodu, mające formę sześciokątnych płytek. Aby łuk ten powstał, Słońce nie może być wyżej niż 32,3° ponad horyzontem. Dla tej krytycznej wysokości łuk okołozenitalny jest najszerszy a zarazem dość słaby i znajduje się najbliżej zenitu. Najpiękniejsze łuki okołozenitalne powstają gdy Słońce znajduje się ok. 22° ponad horyzontem.
Tęczowe barwy łuku okołozenitalnego są jeszcze czystsze niż w tęczy. Dzieje się tak dzięki temu że warunki refrakcji i wewnętrznego odbicia dla łuku okołozenitalnego dają łuk szerszy niż tęcza. Ponadto światło tworzące łuk okołozenitalny jest załamywane podobnie jak w pryzmacie, więc kąt rozproszenia zależy ściśle od długości fali światła (w praktyce nakłada się na to pewien rozrzut związany z niedoskonałą orientacją płytek lodowych), inaczej niż w tęczy, gdzie mamy do czynienia z rozciągłymi maksimami natężenia światła w funkcji kąta rozproszenia.
Płytki lodowe o orientacji i proporcjach właściwych dla powstania łuku okołozenitalnego są odpowiedzialne również za powstawanie parheliów, dlatego też oba te zjawiska czasem towarzyszą sobie (parhelia występują częściej). Dzieli je jednak znaczna odległość kątowa, więc uchwycenie obu na jednej fotografii wymaga zastosowania szerokokątnego obiektywu, lub łączenia kilku zdjęć.
| UWAGA: część zjawisk halo występuje w niewielkiej odległości kątowej od Słońca i podczas ich obserwacji należy chronić oczy przed bezpośrednio padającym światłem Słońca ze wzgledu ma ryzyko trwałego upośledzenia wzroku.
Światło Słońca padające bezpośrednio przez dłuższy czas na elementy fotoczułe aparatu fotograficznego lub kamery może je uszkodzić. |
