Łechtaczka
Z Wikipedii
Łechtaczka (łac. clitoris) – nieparzysty, zewnętrzny narząd płciowy samic ssaków. Znajduje się w pobliżu przedniego połączenia warg sromowych mniejszych (labia minora pudendis). Część widoczna znajduje się powyżej pochwy. Odgrywa podstawową rolę w pobudzeniu seksualnym i orgazmie.
Spis treści |
[edytuj] Anatomia ludzkiej łechtaczki
Łechtaczka jest narządem homologicznym z męskim prąciem i podobnie jak w prąciu wyróżnia się w niej żołądź i ciała jamiste. Parzyste ciała jamiste łechtaczki (corpora cavernosa clitoridis), które rozpoczynają się jako odnogi łechtaczki (crura clitoridis) przyczepiają się do dolnych gałęzi kości łonowych. Mają średnio długość 4 cm, stanowiąc najdłuższą część ciał jamistych. Następnie obie odnogi biegną przyśrodkowo i w górę. Na tym odcinku pokrywa je mięsień kulszowo-jamisty (musculus ischiocavernosus). Obie odnogi łączą się nieco poniżej i do przodu od spojenia łonowego (symphisis pubica) zbiegają się w mierzący około 2 cm trzon łechtaczki (corpus clitoridis), w którym wyróżnia się część wstępującą (pars ascendens) i część zstępującą (pars descendens), która odpowiada wolnej części prącia. Przejście części wstępującej w zstępującą nazywane genu lub angulus corporis clitoridis. Trzon łechtaczki kończy się wierzchołkiem (apex), który wraz z pokrywającą go cienką skórą (napletek łechtaczki) tworzy żołądź łechtaczki (glans clitoridis). Trzon łechtaczki łączy się ze spojeniem więzadłem wieszadłowym. Oba ciała jamiste w tej części oddziela niepełna przegroda (septum corporum cavernosum). Każde ciało jamiste jest otoczone błoną białawą (tunica albuginea). Wewnątrz ciał jamistych znajdują się jamki (lacunae), które są rozdzielone niepełnymi beleczkami (trabeculae) zbudowanymi z mięśni gładkich i tkanki łącznej. Pod wpływem bodźców nerwowych ciała jamiste wypełniają się krwią i dochodzi do wzwodu, który jest zróżnicowany osobniczo, ale nigdy nie dochodzi do zniwelowania angulus corporis clitoridis.
[edytuj] Unaczynienie
Łechtaczkę zaopatrują w krew:
- tętnica głęboka łechtaczki (arteria profunda clitoridis)
- tętnica powierzchowna łechtaczki (arteria superficialis clitoridis),
będące gałęziami tętnicy sromowej wewnętrznej, będącej z kolei gałęzią tętnicy biodrowej wewnętrznej. Krew spływa żyłą głęboką łechtaczki (vena profunda clitoridis) do żyły sromowej wewnętrznej, a żyłą grzbietową łechtaczki do żylnego splotu pęcherzowego. Chłonka spływa do węzłów pachwinowych powierzchownych.
[edytuj] Unerwienie
Unerwienie łechtaczki jest:
- czuciowe – nerw grzbietowy łechtaczki z nerwu sromowego (od gałęzi nerwów rdzeniowych S2, S3, S4)
- autonomiczne – ze splotu miednicznego.
[edytuj] Embriologia
Łechtaczka powstaje z wyrostka płciowego, stanowiąc analogię prącia męskiego. Odpowiednikiem ciała gąbczastego prącia są opuszki przedsionka (bulbi vestibuli). Rozwój żeńskich narządów płciowych uwarunkowany jest brakiem męskich hormonów płciowych.
[edytuj] Fizjologia
Jako najbardziej erogenne miejsce w całym ciele kobiety, równocześnie najbardziej czułe na bodźce dotykowe (ponad 8000 włókien nerwowych[potrzebne źródło]) pozwala na odczuwanie przez kobietę wyjątkowych doznań erotycznych, w tym również osiągnięcie orgazmu przez stymulację dotykową w czasie stosunku seksualnego lub masturbacji.
[edytuj] Historia
Mimo że z pewnością znana od zawsze, w zachodniej anatomicznej literaturze łechtaczka została bardziej szczegółowo opisana dopiero w XVI wieku, chociaż istnieją w tym względzie kontrowersje. Pierwszeństwo przypisuje się Realdo Colombo, wykładowcy chirurgii na Uniwersytecie Padewskim, który w 1559 roku opublikował dzieło De re anatomica, w którym opisał "siedzibę kobiecej rozkoszy". Colombo stwierdził ponadto, że "o ile wolno mu nadać nazwę rzeczom odkrytym przez niego, których nikt przed nim nie dostrzegł (...) powinno się je nazwać miłością lub słodyczą Wenery".
Twierdzenie Colombo było poddane w wątpliwość przez jego następcę, Gabriela Fallopia, który utrzymywał że to on odkrył łechtaczkę pierwszy[potrzebne źródło]. Caspar Bartholin, XVII-wieczny duński anatom, odrzucił roszczenia obydwu włoskich anatomów, stwierdzając, że narząd ten znany był medycynie już w II wieku: Hipokrates opisał ją jako columella (kolumienka). Awicenna używał określeń albatra lub virga ("pręt"). Abulcasis nazwał łechtaczkę tentigo ("napięcie"). Rzymianie określali łechtaczkę jako landica[potrzebne źródło].
W kolejnych stuleciach szersze opisy łechtaczki przedstawiali w XVII wieku De Graaf (Tractatus de Virorum Organis Generationi Inservientibus, De Mulierub Organis Generationi Inservientibus Tractatus Novus) i Kobelt w wieku XIX (Die männlichen und weibleichn Wollustorgane des Menschen und einiger Säugethiere).
Badania nad rolą łechtaczki zapoczątkowali William H. Masters i Virginia E. Johnson w 1966[1], ale wyniki prac zostały przez nich przedstawione w zawoalowany sposób, przez co nie zyskały należytego uznania[potrzebne źródło]. W tym samym roku psychiatra Mary Jane Sherfey opublikowała artykuł poświęcony kobiecej seksualności, w którym szczegółowo opisała anatomię łechtaczki. W 1981 roku organizacja Federation of Feminist Women's Health Clinics (FFWHC) kontynuowała skrupulatne badania nad anatomią narządu[potrzebne źródło].
Przypisy
- ↑ Masters WH, Johnson VE: Human sexual response. Boston: Little, Brown & Co, 1966. ISBN 0-316-54987-8.
[edytuj] Bibliografia
- Janina Sokołowska-Pituchowa (red.): Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2005. ISBN 83-200-3185-0.
[edytuj] Zobacz też
| Narządy wewnętrzne |  |
|
| Narządy zewnętrzne | ||
| Biologia rozrodu | ||
| Inne |
