Samuel Hanaguid
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Lo rabin Samuel ha-Naguid (en ebrieu: שמואל הלוי בן יוסף הנגיד Sh'muel ha-Levi ben Yosef ha-Nagid), conegut tanben coma Samuel ibn Nagrella (en arabi: أبو إسحاق إسماعيل بن النغريلة Abu Ishaq Isma'il bin Naghrillah) (nascut a Mérida, Badajoz, Espanha, 993-1055) foguèt un poèta e filosòf judèoespanhòl de la tribu de Leví. Sos contemporanèus l'apelavan ha-Naguid 'lo Prince'. Nasquèt a Merida e s'eduquèt a Còrdoa. A consequéncia de las luchas dins lo Califat migrèt a Malaga, que i ensenhèt l'arabi. En 1020 trabalhava de secretari (katib) dels reis Ziries de Granada. En 1027 foguèt investit amb lo títol de Naguid o prince de las alkhamas josievas del reialme de Granada e visir del rei Hatús de Granada. En 1038 trabalhèt coma general de las armadas del rei Badis e luchèt pendent vint ans contra los reilames Taïfas vesins: Sevilla, Màlaga, Almeria, Carmona. Protegiguèt ferventament la sciéncia josieva e los estudis talmudics e emprendèt un ambiciós prètzfach erudit e literari, interessat especialament pel talmud]isme e la gramatica; sostenguèt de polemicas sus las errors de l'Islam. Foguèt un grand poèta elegiac que lamentava l'abséncia de parents e d'amics e l'inestabilitat de las causas umanas, en mai de las orrors de la guèrra. Lèu totas sas composicions ressortísson per lor eminencia morala e filosòfica, pròcha dins cèrtes aspèctes a la poesia posteriora de Francisco de Quevedo. Divan es un recuèlh de la màger part de son òbra poetica, qu'inclutz de composicions poeticas en ebrieu amb d'influéncia de tèmas e de formas aràbias. Demest sas òbras poeticas resortisson Ben Tehillim (Salms novèls), Ben Michlé (Provèrbis novèls) e Ben Qohélet (Eclesiastès Novèl), que son d'inspiracion biblica totes. Escriguèt tanben en pròsa l'Entratge al Talmud e lo Libre de la riquesa. Escriguèt tanben de poesia profana de tematica variada que compren dempuèi composicions militaras e politicas fins a poèmas amoroses e elegiacs. Foguèt rival d'Avicebron (Salamon Ben Gabiròl).
