Juda (província)
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
- Pels articles omonims, vejatz Juda (omonimia).
La província romana de Juda (ebrieu: יהודה; grèc: Ιουδαία; latin: IVDAEA) foguèt un reialme format a comptar l'encara pus antic reialme de Juda, dins la riba orientala de la mar Mediterranèa. L'Empèri roman cambièt lo nom de Juda (IVDAEA) al de Palestina o Província Syria-Palæstina en 135, coma forma d'esborrar tota memòria josieva de la region, après esclafar la rebellion de Simon bar Kokhba. Los geografs Estrabon e Ptolomèu descrívon la província de Juda en comprenent tanben Galilèa, Samaria, lo platèu de Golan (Gaulanitis), la riba orientala del riu Jordan e lo territòri de l'antic reialme de Juda. Lo Novèl Testament utiliza lo nom Juda amb doas significacions: lo territòri de l'antic reialme de Juda e lo territòri entièr de la província romana de Juda (IVDAEA). La nocion de Juda dins son sens mai ampli coïncidís grosso modo amb la nocion josieva de la tèrra d'Israèl.
[Modificar] Istòria de la província de Juda
166 aC - Los josieus piatosos (hasidim) al comandament de Juda Macabèu, luchan contra los josieus ellenizants, après qu'amb Antioc IV sorgís l'iniciativa de convertir Jerusalèm en una ciutat grèca, en proïbissent lo culte a YHWH, en mai d'autres rites josieus, e en consagrant lo temple al dieu Zeus.
164 aC - Se produtz la rebellion dels macabèus. Se forma Juda coma Estat josieu independent.
150 aC - Los assiris son expulsats de Jerusalèm.
129 aC - Casuda del reialme selèucida. L'Estat josieu aquerís autonomia totala. Governan los asmonèus, partidaris del sector farisian.
110 aC - Lo rei e sacerdòt de Juda, Joan Ircan I, conquista Idumèa e Samaria.
105 aC - Lo rei e summe sacerdòt de Juda, Alexandre Jannèu, fa que s'acabe lo supòrt als farisians e comença lo favor als saducèus.
63 aC - Pompèu acaba amb lo reinatge dels macabèus. Juda deven reialme client de Roma.
6 dc - August deposa lo rei Arquelau de Juda e s'establís la província de Juda, una prefectura dependent del governador de la província romana de Siria.
66 - Comença la revòlta nacionala josoiva que compòrta la destruccion del temple de Jerusalèm (70). La resisténcia acaba a Masada en 73. La guèrra foguèt narrada per Flavi Josèp dins son òbra La Guèrra Josieva.
115 - Revòlta generala dels josieus d'Orient.
133 - Dempuèi l'interdiccion de la circumcision per Adrian esclata la revòlta josieva coneguda pel nom de son líder Simon bar Kokhba. Dura tres ans (133 a 136).
