Genfersjøen

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket

Genfersjøen
Genfersjøen sett frå Montreux
Koordinatar	46°26′N 6°33′EKoordinatar: 46°26′N 6°33′E
Tilsig	Rhône, La Drance, L'Aubonne, La Morges, Venoge, og Veveyse
Utsig	Rhône
Tilsigsområde	7 975 km²
Tilknytta land	Sveits, Frankrike
Største lengd	73 km
Største breidd	14 km
Overflateareal	582 km²
Middeldjup	154,4 m
Største djup	310 m
Vassvolum	89 km³
Hydraulisk opphaldstid	11,4 år
Høgd over havet	372 m
Øyar	Ile de la Harpe, Ile de Peilz
Busetnadar	Montreux, Genève, Lausanne

Genfersjøen eller Lémansjøen (stundom kalla Genèvesjøen på norsk) (fransk Lac Léman, le Léman eller Lac de Genève) er den nest største ferskvassinnsjøen i Sentral-Europa etter Balatonsjøen. 60 % av innsjøen ligg i Sveits (kantona Vaud, Genève og Valais), medan resten ligg i Frankrike og Haute-Savoie.

Innsjøen, som vart danna av isbrear under den siste istida vert smalare frå Yvoire og sørover, og innsjøen vert derfor delt inn i dei to delane Grand Lac (Stor innsjø) i aust, og Petit Lac (Liten innsjø) i vest.

Genfersjøen er ein innsjø på elva Rhône. Ho har sitt utspring ved Rhônebreen nær Grimselpasset aust for innsjøen og renn ned gjennom Valais, og ut i innsjøen mellom Villeneuve og Saint-Gingolph. Ho renn vidare frå Genfersjøen ved Genève. Andre elvar som munnar ut i Genfersjøen er La Drance, L'Aubonne, La Morges, Venoge, og Veveyse.

I 1960-åra var ikkje lenger innsjøen den viktige transport åra han hadde vore i mange hundre år. Seint på 1960-talet var innsjøen så forureina at det var farleg å bade ved enkelte strender, og turistar på tur i den lokale ubåten hadde nærast null sikt. Ubåten vart til slutt seld. I 1980-åra hadde kraftig miljøforureining (eutrofiering) tatt knekken på nesten all fisk i innsjøen. I dag er forureiningsnivået mykje lågare, og det er heilt trygt å ta seg eit bad. Innsjøen vert i dag nytta til segling, vindsurfing, båtsport (som vasski og wakeboard), roing, dykking og bading.

Kyststripa mellom Nyon og Lausanne vert kalla La Côte, og mellom Lausanne og Vevey vert ho kalla Lavaux.

Innhaldsliste 1 Namn 2 Ymse 3 Byar og tettstader 4 Lenkjer ut 5 Kjelde

[endre] Namn

Det første nedteikna namnet på innsjøen er Lacus Lemannus frå romartida, men skifta seinare namn til Lacus Lausonius, Lacus Losanetes og så Lac de Lausanne i mellomalderen. Etter at Genève utvikla seg vart innsjøen kalla Lac de Genève (Genèvesjøen), og på 1700-talet kom det som i dag er det offisielle franske namnet på innsjøen, Lac Léman. Enkelte kart kallar innsjøen Lac d'Ouchy (etter ei hamn ved Lausanne).

[endre] Ymse

• Keiserinna Elisabeth av Austerrike vart knivstukke i hjarta og drepen medan ho venta på ein båt ved innsjøen.
• Mary og Percy Shelley og Lord Byron ferierte ved innsjøen og skriv spøkelseshistoriar. Ein av desse danna grunnlaget for romanen Frankenstein.
• Popsongaren Phil Collins bur ved innsjøen.
• Mange meiner at oska til den britiske rockestjerna Freddie Mercury vart spreidd utover innsjøen.
• Songen Smoke on the Water av Deep Purple vart skriven då eit kasino i Montreux ved breidda av Genfersjøen byrja å brenne. Brannen starta under ein konsert med Frank Zappa and the Mothers of Invention, medan Deep Purple såg det heile frå andre sida av innsjøen.

[endre] Byar og tettstader

Dette er ei liste over byar og landsbyar ved Genfersjøen. Ho startar der Rhône munnar ut i aust, og med sørsida til venstre.

	Sørsida	Nordsida
Grand Lac	Le Bouveret i Valais Saint-Gingolph i Valais og Haute-Savoie Bret i Haute-Savoie Locum Meillerie Lugrin Évian-les-Bains Amphion-les-Bains Thonon-les-Bains Anthy-sur-Léman Séchex Sciez Excenevex Yvoire	Villeneuve i Vaud Château Chillion Territet Montreux Clarens La Tour-de-Peilz Vevey Corseaux Saint-Saphorin Rivaz Cully Lutry Paudex Pully Lausanne med Ouchy og Vidy Saint-Sulpice Morges Tolochenaz Saint-Prex Buchillon Allaman Perroy Rolle Bursinel Dully Gland Promenthoux
Petit Lac	Nernier i Haute-Savoie Messery Chens-sur-Léman Tougues i Haute-Savoie Hermance i Genève Chevrens Anières Corsier Collonge-Bellerive Vésenaz Cologny	Prangins Nyon i Vaud Crans-près-Céligny i Vaud Céligny i Genève Coppet i Vaud Tannay i Vaud Mies i Vaud Versoix i Genève Bellevue Genthod Pregny-Chambésy
	Genéve

[endre] Lenkjer ut

• Internasjonal kommisjon for vern av Genfersjøen (CIPEL)
• Les ports du lac Léman (fransk)
• CGN Compagnie Générale de Navigation sur le lac Léman
• Vassnivå i Genfersjøen ved Chillon
• Vassnivå i Genfersjøen ved Saint-Prex
• Vassnivå i Genfersjøen ved Genève

[endre] Kjelde