Marine van de Sovjet-Unie
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
De Marine van de Sovjet-Unie (Russisch: Военно-морской флот СССР, Vojenno-morskoj flot SSSR, "Zeestrijdkrachten van de USSR") was de maritieme tak van de strijdkrachten van de Sovjet-Unie en werd vaak aangeduid met Rode Vloot. De Sovjetmarine zou in een totale oorlog met de NAVO de konvooien die versterking aanvoerden over de Atlantische Oceaan voor West-Europa moeten tegenhouden. Zo'n conflict is nooit ontstaan, maar nog steeds kwam de marine genoeg actie gedurende de Koude Oorlog. De marine was onderverdeeld in enkele belangrijke vloten: Noordelijke Vloot, Pacifische Vloot, Zwarte Zeevloot en de Baltische Vloot. Het Kaspische Flottielje was een semi-onafhankelijke formatie onder administratie van de Zwarte Zeevloot, terwijl het Indische Oceaan Squadron zijn eenheden en orders kreeg van de Pacifische Vloot. Andere onderdelen waren de Maritieme Luchtvaart, Maritieme Infanterie (gelijk aan mariniers) en kustartillerie. De marine van de Sovjet-Unie werd omgevormd tot de Russische Marine aan het einde van de Koude Oorlog in 1991.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
[bewerk] Vroege geschiedenis
De Sovjetmarine werd gevormd in 1917 uit de restanten van de Russische Keizerlijke Marine. Vele schepen bleven na de Oktoberrevolutie in dienst, meestal onder een andere naam. Het eerste Sovjetschip was de rebellerende kruiser Aurora. Een voorgaande Bolsjewiekse opstand binnen de vloot had plaats in 1905 op de Potjomkin.
De Sovjet Marine, opgericht als de "Arbeiders- en Boeren Rode Vloot" (Russisch: Рабоче-Крестьянский Красный флот, Rabotsje-Krestjanskij Krasny Flot of RKKF) in 1918, bestond in een bouwvallige staat tijdens het interbellum, met een paar verouderde slagschepen, maar geen vliegdekschepen. Omdat de aandacht van het land vooral intern lag, zag de Marine niet veel aan financiering of training. En duidelijke indicatie van de inschatting van de maritieme sterkte van de Sovjet was dat ze niet uitgenodigd waren bij de Maritieme overeenkomst van Washington, die diende tot het beperken van de groottes en capaciteiten van de sterkste marines.
Maar in de jaren 1930, toen de industrialisatie van de Sovjet-Unie op gang kwam, werden er plannen gemaakt om de Sovjetmarine uit te breiden tot een van de krachtigste ter wereld. Deze strijdmacht werd gebouwd rond een kern van krachtige Sovetskij Sojoez-klasse-slagschepen. Dit bouwprogramma was in zijn beginfase ten tijde van de Duitse invasie in 1941, hetgeen leidde uit uitstel.
In de Winteroorlog van 1939-1940 was de marine betrokken bij schermutselingen op de Oostzee, voornamelijk artilleriebeschietingen tussen Finse forten en Sovjetkruisers en -slagschepen.
[bewerk] De Grote Patriottische Oorlog
Aan het begin van de Grote Patriottische Oorlog werden de meeste zeelieden en marinekanonnen gestuurd om het Rode Leger te helpen en ze leverden strijd in vrijwel elke grote slag aan het Oostfront. Sovjetmarinepersoneel speelde met name een grote rol bij de slagen om Odessa, Sevastopol, Stalingrad, Novorossiejsk, Toeapse en Leningrad.
De samenstelling van de Sovjetvloot was erg gemixt, met enkele pre-WOI schepen (Novik-klasse destroyers, enkele kruisers, alle slagschepen), enkele moderne schepen, gebouwd in Europa (zoals de Italiaanse destroyer Tashkent), enkele vooroorlogse moderne schepen (4 Kirov-klasse kruisers, 46 Type 7 en Type 7U destroyers) en ongeveer 300 onderzeeërs. Tijdens de oorlog zijn vele ervan vernietigd, voornamelijk door vliegtuigen en mijnen, maar er arriveerden ook overmeesterde Roemeense destroyers en lend-lease kleine schepen van de VS, evenals oude US Navy slagschip en kruiser, gegeven in ruil voor het Sovjet deel van de Italiaanse marine.
In de Oostzee, na de verovering van Tallinn, werden oppervlakte schepen geblokkeerd in Leningrad en Kronsjtadt door mijnenvelden, alwaar ze deelnamen in de luchtafweer van de stad en het bombarderen van Duitse stellingen. Een goed voorbeeld is het slagschip Marat, en verouderd pre-WOI schip, dat zonk terwijl het voor anker lag door Duitse Stuka's in 1941. De rest van de oorlog diende het nog boven water uitstekende deel als batterij.
In de Zwarte Zee werden veel schepen beschadigd door mijnenvelden en de luchtmacht van de As-mogendheden, maar ze bleven helpen met de verdediging van marinebases en bevoorraadden ze terwijl ze onder beleg lagen, en ook evacuatie. Zware marine kanonnen en moedige zeelieden hielpen met de verdediging van marinesteden lang nadat ze waren ingenomen door de As-legers.
In de Noordelijke IJszee deden Sovjet destroyers en kleinere schepen mee aan de jacht op Duitse onderzeeërs en de bescherming van geallieerde konvooien met lend-lease goederen.
In de Pacific was de Sovjet-Unie niet in oorlog met Japan voor 1945, dus werden sommige destroyers overgedragen naar de Noordelijke Vloot.
[bewerk] Koude Oorlog
Na de oorlog concludeerden de Sovjets dat ze zich moesten kunnen meten met het westen tegen elke prijs. Ze scheepten in op een programma om gelijk te komen met het Westen, indien niet kwalitatief, in ieder geval kwantitatief. Het Sovjet scheepsbouwprogamma hield de werven bezig met het bouwen van onderzeeërs gebaseerd op Duitse Kriegsmarine ontwerpen uit WOII, en werden regelmatig te water gelaten in de directe naoorlogse jaren. Daarna, door een combinatie van binnenlands onderzoek en technologie verkregen door spionage van Nazi-Duitsland en het Westen, verbeterde de Sovjets langzaam hun onderzeebootontwerpen, al liepen ze in eerste instantie een generatie achter op de NAVO-landen.
De Sovjets kwamen vlot langszij hun Westerse tegenstanders. De Sovjets rustten hun oppervlakte vloot al snel uit met raketten van verschillende soort. In feite werd het een kenmerk van Sovjet ontwerp om gigantische raketten te plaatsen op relatief kleine en snelle raketboten. In het Westen daarentegen zou zo´n actie worden gezien als tactisch niet handig. Toch bezat de Sovjet Marine ook nog een aantal zeer grote raketkruisers met gigantische vuurkracht, zoals die van de Kirov-klasse en de Slava-klasse kruisers. Sommige van de onderzeeërs werden superieur geacht aan hun Amerikaanse tegenhangers.
[bewerk] Vliegdekschepen en luchtvaart
De Sovjet Marine hechtte langzamerhand minder waarde aan vliegdekschepen dan hun Amerikaanse rivalen, maar toch werd gedacht dat er een soort van vliegdekschip strijdmacht nodig was.
In 1968 en 1969 verschenen de Sovjet Moskva-klasse helikoptervliegdekschepen, gevolgd door de eerste van vier vliegdekschepen uit de Kiev-klasse in 1973. Beide klasses konden alleen uitgerust worden met helikopters en V/STOL vliegtuigen, zoals de Yakovlev Yak-38, en er wordt gedacht dat ze vooral bedoeld waren te opereren in de buurt van marinebases, binnen het bereik van andere vliegtuigen van de Sovjet Marine Luchtvaart.
In de jaren '70 begonnen de Sovjets met Project OREL om een supervliegdekschip te bouwen, welke zich kon meten met zijn Amerikaanse tegenhangers. Het project werd geannuleerd terwijl het nog op de tekentafels lag toen strategische prioriteiten weer eens verschoven.
In de jaren '80 kreeg de Sovjet Marine haar eerste echte vliegdekschip, Tbilisi, later hernoemd tot Admiraal Koeznetsov. Een onderscheidend kenmerk van Sovjet vliegdekschepen was de offensieve raketbewapening, wat de aanwezigheid van veel escortevaartuigen, zoals bij de Westerse schepen, overbodig maakte.
In de tweede helft van de jaren '80 begon de Sovjet Marine opnieuw met de bouw van een supercarrier, Oeljanovsk, welke vliegtuigen als de Soechoj Su-33 aan boord zou hebben gehad. Hoewel het schip zijn voltooiing naderde, zorgden het einde van de Koude Oorlog en een gebrek aan geld voor het einde van het project. Het incomplete schip werd verkocht als schroot.
Om de rol van vliegdekschepen op te vangen zette de Sovjet Marine een groot aantal strategische bommenwerpers in een maritieme rol in. Strategische bommenwerpers als de Tupolev Tu-16 en Tupolev Tu-22M werden ingezet met hogesnelheid anti-scheepsraketten. De primaire van deze toestellen was de onderschepping van NAVO bevoorradingskonvooien.
[bewerk] Onderzeeërs
Op sommige vlakken, waaronder snelheid en reactor technologie, waren en zijn de Sovjet onderzeeërs te rekenen tot de beste van de wereld. Hun primaire tekortkomingen waren onvoldoende geluidsisolatie (Amerikaanse schepen waren stiller) en sonar technologie. De Sovjets beschikten over grote aantallen doelgericht gebouwde onderzeeërs met kruisraketten, zoals de Oscar-klasse, alsook een aantal ballistische raket onderzeeërs en aanvalsonderzeeërs. De Sovjet Marines Typhoon-klasse zijn 's werelds grootste onderzeeërs. De Sovjet aanvalsonderzeeërs waren, evenals de rest van de vloot, gericht op het onderscheppen van NAVO-konvooien, maar ook op de Amerikaanse aircraft carrier battle groups.
Door de jaren heen hebben meerdere Sovjet onderzeeërs een ongeluk gehad, de meest belangrijke op enkele nucleaire schepen. De meest beroemde incidenten bevatten onder meer de K-219, de Komsomolets, beide verloren gegaan door brand en de nucleaire reactorlek aan boord van de K-19. Onvoldoende nucleaire veiligheid, slecht schadeherstel en kwaliteitscontroles waren typische oorzaken voor ongelukken. In meerdere gevallen werden ongelukken van de hand gedaan als een botsing met Amerikaanse onderzeeërs. Dit werd echter niet officieel bevestigd door de US Navy, wat mede komt door het beleid om nucleaire incidenten geheim te houden.
[bewerk] Het einde
Na de val van de Sovjet-Unie en het einde van de Koude Oorlog, werd de Sovjet Marine opnieuw verwaarloosd en verdeeld onder enkele voormalig Sovjet republieken. Met name de Zwarte Zeevloot heeft een aantal jaren gezweefd tot een overeenkomst werd bereikt tussen Rusland en Oekraïne.
