Kaliumhexacyanoferraat (II)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Kaliumhexacyanoferraat (II) trihydraat
Structuurformule en molecuulmodel
Structuur van het hexacyanoferraat(II)-ion
Kristallen kaliumhexacyanoferraat(II)
Algemeen
Molecuulformule	K4Fe(CN)6.3H2O
IUPAC	kaliumhexacyanoferraat(II)
Andere namen	geel bloedloogzout ; kaliumferrocyanide ; E536 ; yellow prussiate
Molmassa	422,41 g/mol
SMILES	[C-]#N.[C-]#N.[C-]#N.[C-]#N.[C-]#N.[C-]#N.[K+].[K+].[K+].[K+].[Fe+2]
CAS-nummer	14459-95-1
EG/EINECS/ELINCS	237-722-2
PubChem	9605257
Beschrijving	gele kristallen
Vergelijkbaar met	Kaliumhexacyanoferraat (III) pruisisch blauw
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
Omgang	vormt zeer giftig gas in contact met zuren; contact en blootstelling vermijden
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vast
Kleur	geel
Dichtheid	1,85 g/cm³
Smeltpunt	70 °C
Nutritionele eigenschappen
ADI	25 mg/kg lichaamsgewicht
Type additief	antiklontermiddel , koperverwijderaar in wijn
E-nummer	E536
Waar mogelijk zijn SI-eenheden gebruikt. Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar)

Kaliumhexacyanoferraat (II) komt voor als trihydraat (K₄Fe(CN)₆.3H₂O). Dit product wordt ook wel kaliumferrocyanide of geel bloedloogzout genoemd en is een licht geel en geurloos poeder, dat bij kamertemperatuur bestaat uit monokliene kristallen. De stof is te vinden in enkele scheikundedozen. Als een ionisch complex is het weinig oplosbaar in alcohol maar goed oplosbaar in water. 1 gram van deze zachte gele kristallen lost op in 3,2 cm³ kokend water. Deze oplossing wordt ontleed door zonlicht. Het kan ook reageren met een ander zuur met vorming van het giftige blauwzuurgas: HCN.

Een dergelijk coördinatieverbinding behoort tot een hele groep complexen met overgangsmetalen uit de d blok en hun buren, de metalen Zn, Cd en Hg. Er ontstaat een п-binding tussen het metaal en CN. Deze neiging tot het aanvaarden van een π-binding door XCN^- ligt toch lager dan bij CO, NO⁺ en RNC. Dit is normaal indien men rekening houdt met de negatieve lading. CN^- is een sterk nucleofiel, zodat men een terugslagbinding niet moet inroepen om de stabiliteit van het complex te verklaren met de metalen in hun normale (II of III) oxidatietoestand. Accurate metingen met X-stralen tonen aan dat in het complex [K₄(CN)₆] het koolstofatoom in de ligand rechtstreeks verbonden is met het atoom van het overgangsmetaal.

De grote meerderheid der cyanocomplexen hebben als algemene formule [Mⁿ⁺(CN)_x]^{(x - n)-}, zoals in dit geval [Fe(CN)₆]^4- Hieruit kan een vrij anhydryde zuur verkregen worden, nl. H₄[Fe(CN)₆]

Inhoud 1 Bereiding 2 Verbindingen 3 Blootstelling 4 Gebruik 5 Zie ook 6 Bronnen, noten en/of referenties

[bewerk] Bereiding

• In het laboratorium: voeg een overmaat KCN bij een ferrosulfaat-oplossing
• In de industrie: het resterend ijzeroxide uit de gasfabriek dient als basis. Men krijgt het eindproduct door verhitting gedurende 1 uur bij 900°C van 10g kalkstikstof, 8 g potas, 3 g ijzervijlsel en 1 g houtskool.
• Historisch: bloedloogzout komt aan zijn naam wegens de oude bereidingswijze door verkoold dierlijk afval, zoals bloed, met kaliumcarbonaat en ijzer te gloeien en het verkregen product met water uit te wassen.

[bewerk] Verbindingen

Kaliumhexacyanoferraat(II) is een van de twee componenten van ferroxylindicator samen met fenolftaleïne. Deze slaat om naar blauw (Pruisisch blauw) in aanwezigheid van Fe³⁺-ionen. Het kan daarom gebruikt worden om roest te ontdekken. Men kan ook het gebruiken om het aantal mol Fe³⁺-ionen te berekenen, wegens de intense kleur van het Pruisisch blauw Fe₄[Fe(CN)₆]₃.

[bewerk] Blootstelling

Kaliumhexaferrocyanide is niet irriterend voor de huid en is niet schadelijk voor de natuur. Het cyanide is sterk gebonden en niet makkelijk vrij te maken, alleen met (zeer) sterke zuren. Het is een toegestaan voedingsadditief om koper te verwijderen in rosé en rode wijn. (Koper wordt gebruikt als schimmelwerend middel op druiven). Het heeft een E-nummer (E536) en een acceptabele dagelijks inname (ADI) van 25 mg/kilo lichaamsgewicht.

[bewerk] Gebruik

• bereiding van Pruisisch blauw
• verven van wol
• temperen van staal
• vloeimiddel in de metaalindustrie
• reagens op het Fe³⁺-ion
• oertiterstof voor kaliumpermanganaat

[bewerk] Zie ook

• kaliumhexacyanoferraat (III)
• pruisisch blauw

Bronnen, noten en/of referenties:

Meurs, Dr. G. J. van (1931) Beginselen Der Scheikunde. Rotterdam: Nijgh & Van Ditmar NV, pp. 284-285.