Hydroxylamine

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

hydroxylamine
Structuurformule en molecuulmodel
hydroxylamine
Algemeen
Molecuulformule	NH₂OH
Molmassa	33,03 g/mol
SMILES	NO
CAS-nummer	7803-49-8
EG/EINECS/ELINCS	232-259-2
PubChem	787
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
X, schadelijk; N, milieugevaarlijk
Hygroscopisch	ja
Risico (R) en veiligheid (S)	R-zinnen: R5 - R22 - R37/38 - R41 - R43 - R48/22 - R50 S-zinnen: S2 - S22 - S26 - S36/37/39 - S61
EG-Index-nummer	612-122-00-7
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vast
Kleur	kleurloos
Dichtheid	1,21 g/cm³
Smeltpunt	33 °C
Kookpunt	(ontleedt) °C
Goed oplosbaar in	koud water
Waar mogelijk zijn SI-eenheden gebruikt. Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar)

Hydroxylamine is een reactieve chemische stof met de molecuulformule NH₂OH. In zuivere toestand is het bij kamertemperatuur een witte kristallijne, sterk wateraantrekkende, vaste stof. Ze wordt meestal gebruikt in waterige oplossing. Het is een onstabiele stof, die bij verwarming explosief kan ontbinden.

[bewerk] Vorming

Hydroxylamine wordt bekomen door de reductie van hogere oxidatietoestanden van stikstof (NO, nitriet, nitraat), met behulp van waterstof, zwaveligzuur of elektrische stroom.

Voor de reductie m.b.v. waterstof is een katalysator nodig, die bestaat uit palladium en/of platina op actieve kool. Met stikstofmonoxide is de reactievergelijking:

$\mathrm{2\,NO + 3\,H_2 \rightarrow 2\,NH_2OH}$

Men kan ook uitgaan van salpeterzuur (HNO₃)^[1].

De reductie van salpeterzuur, in een 50%-oplossing van zwavelzuur, m.b.v. elektrische stroom gebeurt volgens de vergelijking:

$\mathrm{HNO_3 + 6\,H^+ + 6\,e^- \rightarrow NH_2OH + 2\,H_2O}$

Een andere mogelijkheid is de reactie van ammoniumnitriet met zwaveldioxide.

[bewerk] Toepassingen

Hydroxylamine is een belangrijke grondstof voor de productie van nylon. De reactie van hydroxylamine met cyclohexanon vormt cyclohexanonoxime, dat dan in de zgn. Beckman-omlegging omgezet wordt in caprolactam (hexanolactam), de grondstof voor nylon 6.

[bewerk] Eigenschappen en gevaren

Hydroxylamine is een zeer reactieve, onstabiele stof en kan bij verwarming ontleden; deze decompositie, waarbij de gassen ammoniak, stikstof en waterdamp ontstaan, kan explosief zijn:

$\mathrm{3\,NH_2OH \rightarrow NH_3 + N_2 + 3\,H_2O}$

Om die reden wordt hydroxylamine doorgaans geproduceerd als een zout zoals hydroxylammoniumchloride, hydroxylammoniumsulfaat (zout met zwavelzuur) of hydroxylammoniumfosfaat (zout met fosforzuur).

De stof is irriterend voor de huid en de luchtwegen, en bijtend voor de ogen. De stof kan effecten hebben op het bloed, met als gevolg de vorming van methemoglobine (een vorm van hemoglobine die geen zuurstof kan transporteren) en, bij langdurige blootstelling, op termijn bloedarmoede.

De stof is zeer giftig voor waterorganismen.