Giovanni Pierluigi da Palestrina

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Giovanni Pierluigi da Palestrina (Palestrina, circa 1525 – Rome, 2 februari 1594) was een Italiaans componist. Zijn bijnaam was Il Prenestino. Hij heeft een grote invloed gehad op de ontwikkeling van de katholieke kerkmuziek, en is altijd beschouwd als de belichaming van de Renaissancemuziek.

Giovanni da Palestrina, meestal kortweg Palestrina genoemd, werd omstreeks 1525 geboren, vermoedelijk in Palestrina nabij Rome. In 1537 was hij koorknaap aan de basiliek Santa Maria Maggiore te Rome.

Van 1544 tot omstreeks 1551 was hij organist en kapelmeester in de kathedraal van zijn geboortestad. In 1547 trad hij in het huwelijk met Lucrezia di Francesco Gori. Als dochter van een wijnbouwer was zij bemiddeld en schonk hem twee zoons: Rodolfo en Angelo. In 1551 werd hij kapelmeester aan de Cappella Giulia van de Sint-Pieter te Rome. In 1555 werd hij door Paus Julius III benoemd tot zanger van de Sixtijnse Kapel. In 1554 publiceerde hij zijn eerste missenboek. In 1555 werd hij door Paus Paulus IV ontslagen omdat hij geen priester was.

Een maand later werd hij aangesteld als kapelmeester van de Sint-Jan van Lateranen in Rome, een post die hij tot 1560 bekleedde. In 1555 verscheen zijn eerste boek met vierstemmige madrigalen. Vanaf 1561 (waarschijnlijk tot 1566) was hij kapelmeester van de Santa Maria Maggiore, daarna muziekleraar aan het Seminario Romano. Van 1567 tot 1571 stond Palestrina in dienst van kardinaal Ippolito d'Este, van 1571 tot aan zijn dood op 2 februari 1594 was hij kapelmeester aan de Sint-Pieter, waar hij ook begraven werd. Reeds bij zijn leven bezat Palestrina Europese faam.

Palestrina heeft een enorme hoeveelheid composities nagelaten, waaronder 105 missen, 400 motetten, 200 liederen, psalmen, magnificats, litanieën, enz., ten minste 200 madrigalen en 9 orgel ricercari. Zijn composities worden gekenmerkt door een heldere melodische structuur, en gebalanceerde harmonie in de zangpartijen. De muzikale hervorming binnen de Katholieke Kerk waartoe het Concilie van Trente (1545 - 1563) besloot, orïënteerde zich sterk op de stijl van Palestrina. Het verhaal wil dat Palestrina zijn Missa Papae Marcelli (Mis voor Paus Marcellus) speciaal componeerde om de deelnemers aan dit concilie te overtuigen van de noodzaak tot hervorming van de kerkmuziek zonder de verworvenheden van de polyfonie op te geven. De mis kwam echter waarschijnlijk al enkele jaren voor het besluit hierover tot stand.

Palestrina's stijl kreeg vooral navolging van Gregorio Allegri en Tomás Luis de Victoria. Zijn stijl werd het schoolvoorbeeld van de zogeheten prima prattica.