Fleur-de-lys
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
De fleur-de-lys (ook fleur-de-lis of Franse lelie) wordt gebruikt in de heraldiek, waar ze vooral geassocieerd wordt met Frankrijk.
Inhoud |
[bewerk] Naamsverwarring
De naam betekent letterlijk lelie-bloem, hoewel het symbool in feite een gestileerde iris is welke in het Nederlands echter ookwel een lis genoemd wordt. Lys of lis betekent in het Frans echter wel degelijk lelie. Hoewel deze verwarring plus de uiterlijke en taalkundige gelijkenissen tussen de iris en de lelie anders doen verwachten zijn de twee bloemen niet deel van dezelfde plantkundige familie.
[bewerk] Geschiedenis
Het symbool van de Fleur-de-lys was oorspronkelijk een creatie van de heersende klasse van het Romeinse Rijk. Het symbool werd in de 11e eeuw aangenomen door koning Filips I van Frankrijk. Zijn kleinzoon Lodewijk VII van Frankrijk nam als eerste het Azure semé-de-lys Or aan (een blauw schild met een dicht partoon van gouden lelies).
De associatie van Franse koningen met een lelie dateert van de kroning van Clovis. Tijdens deze kroning zou niet alleen de Maagd Maria zijn verschenen, die Clovis een lelie had gegeven, maar er zou ook een vaatje olie uit de hemel zijn gevallen, waarmee Clovis uiteindelijk werd gezalfd. De lelie werd dan ook gebruikt door koningen om aan te tonen dat ze hun macht van God zelf gekregen hadden.
Rond de 14e eeuw was de lelie zo vereenzelvigd met Frankrijk dat de Engelse Koning Edward III van Engeland zijn wapenschild uitbreidde met lelies om aan te tonen dat hij recht had op de Franse kroon. De lelie werd verwijderd in 1801, wanneer George III van het Verenigd Koninkrijk zijn eis op de Franse troon liet vallen.
Gouden lelies op een witte achtergrond bleven op de Franse vlag tot de Franse Revolutie, toen de vlag werd vervangen door de Tricolore. De lelievlag werd echter terug ingevoerd na de terugkeer naar het Ancien Régime in 1814, maar werd weer afgeschaft na de revolutie tegen Karel X van Frankrijk in 1830.
Tot aan 1832 werden veroordeelde misdadigers in Frankrijk soms gebrandmerkt met een heet ijzer in de vorm van de fleur-de-lys, vooral in het geval van diefstal en prostitutie.
[bewerk] Hedendaags gebruik
De fleur-de-lys wordt nog altijd afgebeeld op wapens en vlaggen van een groot aantal Franstalige gebieden. Zo toont de vlag van Québec, een provincie van Canada, vier van dergelijke symbolen. Ook de Franse regio's Bourgondië, Île-de-France, Pays de la Loire en vele departementen tonen een of meerdere fleurs-de-lys in hun vlaggen.
Een iris is te vinden op de vlag van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Ook de Nederlandse gemeenten Wieringermeer, Noordoostpolder, Lelystad, Dronten, Zeewolde en Almere en de provincie Flevoland tonen een lelie in hun wapen en/of vlag. Dit is een verwijzing naar Cornelis Lely, de auteur van het plan tot inpoldering van de Zuiderzee, waar deze gemeenten en provincie hun bestaan aan te danken hebben.
De fleur-de-lys is terug te vinden op het wapen van Spanje. Ze is ook een symbool van Bosnië en Herzegovina. Koning Tvrtko I was waarschijnlijk de eerste die het gebruikte. Tussen 1992 en 1995 toonde de vlag van Bosnië en Herzegovina ook fleur-de-lys (Bosnisch: ljiljan).
[bewerk] Scouting
De fleur-de-lys is ook bekend bij scouting. Ze komt veelal terug op vlaggen van landelijke en regionale scoutingverenigingen. Ook op het internationale symbool van scouting komt het teken terug.
[bewerk] Galerij van vlaggen en wapens met fleurs-de-lys
 Ain |
 Allier |
 Almere |
 Alpes-de-Haute-Provence |
 Ardèche |
.svg/120px-Flag_of_Bosnia_and_Herzegovina_(1992-1998).svg.png) Bosnië en Herzegovina (1992-1998) |
 Bouches-du-Rhône |
|
 Charente |
 Charente-Maritime |
 Cher |
|
 Côte-d'Or |
 Creuse |
 Essonne |
 Eure |
 Eure-et-Loir |
 Florence |
 Hoge Alpen |
|
 Île-de-France |
 Indre |
 Indre-et-Loire |
|
 Landes |
 Lelystad |
 Loir-et-Cher |
 Loiret |
 Lot |
 Midden-Drenthe |
 Nauw van Calais |
|
 Noordoostpolder |
 Pays de la Loire |
||
 Saarlouis |
 Wieringermeer |
||
 Yonne |
 Zeewolde |
 Picardie |
[bewerk] Externe link
- (en) Heraldica.org
