F-Side
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
De F-Side is de harde kern van de Amsterdamse voetbalclub AFC Ajax. De F-Side is een begrip in Nederland, en wordt door de media nog steeds (foutief) gebruikt om andere 'gewelddadige' supportersgroepen aan te duiden. Het Van Dale woordenboek beschrijft in de 2006-editie de F-Side als de agressieve en vandalistische supporters van Ajax.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
De F-Side is officieel in 1976 opgericht, toen de Engelse supporterscultuur (Hooliganisme, of Casuals) naar Nederland kwam overwaaien. In een zelfgeschreven boek ter ere van het 25-jarig bestaan ("F-Side is niet makkelijk", uitgeverij Spectrum, ISBN 9027479615) beschrijven F-Siders van het eerste uur hun ontstaansgeschiedenis.
Ook op de Ajax-tribune waren opeens relletjes tussen supportersgroepen te vinden. Een onbekend fenomeen, omdat in Nederland incidenten rond voetbalwedstrijden minimaal waren. De F-Side was een van de eerste harde kernen in Nederland, samen met de Bunnikzijde van FC Utrecht, Vak S van Feyenoord en de North Side van FC Den Haag, die zichzelf grondleggers van het hooliganisme in Nederland mogen noemen. In het begin bestond de groep vooral uit baldadige jongeren met een maximale leeftijd van twintig jaar en (niet zozeer extreemrechtse) skinheads. De groep breidde zich uit en bestond in eerste instantie voor het grootste deel uit Amsterdamse supporters, maar er kwamen ook groepen supporters uit bijvoorbeeld Hilversum, Mijdrecht, Wezep, Leiden en Oss.
Na het staafincident in 1989 waar de Oostenrijkse keeper van Austria Wien met een staaf werd bekogeld van vak F (wat bijna de ondergang voor Ajax betekende) nam de club maatregelen. Er verscheen een metershoog hek achter beide staantribunes. Reden voor de harde kern om te verhuizen naar Vak M, dat zich 'toevallig' pal naast het vak van de bezoekende supporters bevond.
Het overgrote deel van de vertrekkende supporters was Amsterdams. Vanuit Vak M zagen de 'old school' F-Siders dat hun plaats op vak F werd ingenomen door jonge jongens van buiten Amsterdam, die zich meer met zingen dan met vechten bezighielden. Vaak werd er door Vak M op hun neergekeken als 'boertjes', refererend aan het feit dat zij niet 'uit de stad' zouden komen. Dit wil echter niet zeggen dat het over was met de F-Side, maar er kwam slechts een splitsing tussen de oudere garde en de nieuwe generatie jongeren.
In 1996 verlaat Ajax de Meer om plaats te nemen in de veel grotere ArenA. De F-Siders werden door het Ajax-bestuur bewust over heel het stadion verspreid. Dit tot onvrede van vele voormalige F-Siders, die besluiten de koppen bij elkaar te steken om de F-Side in de ArenA te doen terugkeren.
Na diverse acties die resulteerden in gesprekken met het bestuur krijgen ze toezegging om plaats te nemen op de Zuid-zijde van het stadion, van vak 125 t/m 129. Gedurende het derde jaar in de ArenA nemen zo goed als alle F-Siders plaats op de vakken 125 t/m 129, en zo lijkt de sfeer langzaam terug te komen. In 1997 krijgt de F-Side een zware klap te verduren wanneer Carlo Picornie overlijdt na ongeregeldheden met Feyenoord-supporters bij de Slag van Beverwijk.
In 2002 krijgen de Ajax-supporters na jarenlange onderhandelingen met Ajax, de gemeente Amsterdam en de politie weer een eigen supportershome. Het nieuwe home ligt naast het trainingsveld. Het duurt niet zo heel lang voordat het supportershome gesloten wordt na ongeregeldheden tegen het Belgische Club Brugge in 2003. Niet veel later kreeg het 'home' weer een zware klappen te verduren, deze keer nog een stuk zwaarder dan de vorige; het 'home' brandde in de nacht van 30 januari 2005 tot de grond toe af. Tijdelijk moesten de supporters hun onderdak vinden in een speciaal opgezette tent aan de zuidkant van het stadion. In de zomer van 2005 begon de bouw van het nieuwe home, en op 23 september opende het de deuren. Triest is het verlies van vele waardevolle spullen, zoals herdenkingsmateriaal, van overleden supporters, zoals Carlo Picornie, Para Smit, Patrick Hessels en Alex Dalla Croce.
Na de rellen bij ADO Den Haag in februari 2006 is er een politie-inval geweest in het supportershome en daarbij zijn wapens en harddrugs aangetroffen. Burgemeester Job Cohen van de gemeente Amsterdam heeft daarop besloten het home tot nader order te sluiten.
[bewerk] Rellen
Een rel ging men bij de F-Side niet uit de weg, en de 'voetbalgang' bouwde in een rap tempo een gewelddadige reputatie op; menig vervoersmiddel en rivaliserende supportersgroep moest het ontgelden. Al snel werd Ajax een zogeheten 'risicoclub'. Er werden combi-regelingen ingevoerd om het supportersgeweld te beperken, en ook de Mobiele Eenheid ging steeds harder optreden. De rellen werden langzamerhand steeds heviger en men schuwde geen wapengebruik, van messen tot ploertendoders en van vuurwerkbommen tot bijlen. Met name tussen de F-Side en vak S liepen de spanningen hoog op.
Dit zou zich later wreken in de bekende (afgesproken) rellen langs de snelwegen A9 en A10. Bij een eerste treffen werd de F-Side verslagen, en werden door een tegenstander publiekelijk voor 'mietjes' uitgemaakt. Dit schoot de Amsterdamse hooligans in het verkeerde keelgat, en er werd een nieuwe afspraak gemaakt om dit recht te zetten. Er werd dit keer in Beverwijk afgesproken. Op 23 maart 1997 vond de veldslag tussen Ajax en Feyenoord-supporters plaats. Het ging er hevig aan toe, de Mobiele Eenheid kon alleen maar toekijken. Uiteindelijk overleed Carlo Picornie aan zijn verwondingen onderweg naar het ziekenhuis. Hij was niet de eerste voetbaldode in Nederland, op 8 december 1991 stierf Erik Lassche, een supporter van FC Twente, eveneens door toedoen van een Feyenoord-fan. Na Beverwijk hielden sommige F-Siders het voor gezien, het verlies van Carlo Picornie viel hen te zwaar. Er deden zelfs verhalen de ronde dat er vanuit de Amsterdamse onderwereld represailles zouden volgen richting de Rotterdammers.
Na de 'snelwegrellen' volgen nog vele confrontaties met andere supportersgroepen, bij elke thuis- en bijna elke uitwedstrijd is wel een groep relschoppers op de been. De laatste grote rel dateert van 17 april 2005, rondom de wedstrijd Feyenoord - Ajax. Hierbij strandde een van de twee supporterstreinen. De supporters uit de eerste trein werden bij het stadion door de politie vastgehouden en mochten het stadion niet in. De tweede trein, die inmiddels al in Rotterdam was geariveerd werd teruggestuurd naar Amsterdam. Ter hoogte van Nieuwerkerk aan de IJssel werd deze trein (door de supporters) tot stilstand gebracht. Bij de eerste trein volgde een heftige confrontatie, vooral tussen Feyenoord-fans en de ME, en de supporterstrein werd zo goed als geheel gesloopt door Ajacieden en stenen gooiende Feyenoorders. De schade liep tot in de tonnen en de NS weigerde voortaan Ajax-supporters te vervoeren. Hier kwam uiteindelijk niets van, zo bleek bij de wedstrijd PSV - Ajax van dit seizoen, gezien het feit dat de Ajax-supporters gewoon met de trein werden vervoerd.
Door intensief speurwerk van de politie, 100% fouillering en identificatieplicht, combiregelingen en allerlei andere maatregelen om het supportersgeweld in te perken vinden er tegenwoordig nog maar weinig ongeregeldheden plaats. Ook niet-relschoppers ondervinden hier natuurlijk hinder van en daarop besluiten vaak veel supportersverenigingen, zoals nu met het protest tegen de pasfotoregistratie en eerder tegen onzinnige combi's, samen te werken om sommige maatregelen te stoppen.
[bewerk] Geuzennaam
Ajacieden noemen zichzelf Joden. Eind jaren '70 waren er in de Nederlandse stadions waar Ajax speelde steeds meer anti-Joodse spandoeken te zien, en anti-Joodse spreekkoren te horen. Dit komt doordat Ajax een Joodse achtergrond heeft (hieronder meer). Wanneer de tegenpartij naar het stadion moest lopen liep men onderweg door een Joodse wijk in Amsterdam-Oost. De eerdergenoemde Bunnikzijde wist Nederland te shockeren door een spandoek te maken met daarop Ajax, alleen waren de letters a afgebeeld als davidssterren, en de letter x als een hakenkruis. Later nog kwam dezelfde Bunnikzijde met de lugubere tekst: Adolf, hier lopen er nog 11, als jij ze niet vergast dan doen we het zelf. De F-Side ging als reactie hierop steeds meer Israëlische vlaggen gebruiken in het stadion, en adopteerde 'joden' als geuzennaam. Pas later begonnen de fans met het scanderen van de naam Joden.
Waarom Ajax bekend staat als 'jodenclub' is moeilijk te zeggen. Ajax is niet opgericht als een joodse club (Echte 'jodenclubs' zijn de Amsterdamse clubs WV-HEDW en Maccabi, of Marathon), maar in de tijd dat Amsterdam verschillende clubs op het hoogste niveau had (Volewijckers voor Noord, Blauw-Wit voor Zuid, DWS voor West) was Ajax de club van Oost, waar zo ongeveer alle joodse Amsterdammers woonden. De meesten waren geen lid van de vereniging, maar op de tribune was er een duidelijke joodse cultuur. Er zijn krantenknipsels uit de jaren twintig en dertig waarin Ajax al een 'neuzenclub' genoemd wordt, refererend aan het stereotype-beeld dat Joden een grote neus hebben.
Ajax heeft enkele Joodse spelers en bestuursleden gehad, waaronder Jaap van Praag (oud-voorzitter), Bennie Muller, Sjaak Swart, David Endt en de meest recente, de half Israëlische, Daniël de Ridder. Hij verliet Ajax in 2006 voor het Spaanse Celta de Vigo. Oud-voorzitter Michael van Praag (zoon van Jaap van Praag, zelf niet joods omdat zijn moeder dat niet was) heeft vele pogingen ondernomen om de geuzennaam te verbannen en het gebruik van Davidssterren in te perken. Onder de nieuwe voorzitter John Jaakke worden deze plannen doorgezet, maar lijken keer op keer te falen. Bennie Muller werd ooit eens in de stadsderby Ajax - DWS door een tegenspeler uitgemaakt voor 'vuile jood'. Er zijn ook clubmensen die trots zijn op het imago van de club, waaronder oud-verzorger Salo Muller.
De bijnaam 'joden' heeft voor de Ajax-aanhang geen enkele religieuze of politieke grond.
[bewerk] Boek F-Side
De F-Side heeft sinds 2002, een jaar na het 25-jarig jubileum, een eigen boek. Het boek heeft de titel 'F-Side is niet makkelijk' en telt 255 bladzijden, waarin de hele subcultuur rond de F-Side door de fans wordt beschreven. Het boek barst van de foto's, die dateren van 1976 tot 2001. Het boek waarvan er 11.000 zijn verkocht, heeft ondanks het soms gewelddadige karakter, lovende kritieken gekregen.
