Extreemrechts
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Extreemrechts, ook wel uiterst rechts, ultrarechts of rechtsradicaal, is een verzamelnaam voor politieke overtuigingen die zich aan de uiterste rechterzijde van het politieke spectrum bevinden. Termen als extreemrechts of rechts-extremisme drukken, net als extreemlinks of links-extremisme, een subjectief waardeoordeel uit.
Het onderscheid tussen "gewoon rechts en extreemrechts is dan ook afhankelijk van de gebruiker van deze termen. Een gangbaar criterium is de gewenste wijze van maatschappijverandering. Extreemrechts streeft dan naar een omverwerping van de maatschappelijke orde zelfs in met geweld als middel, terwijl gewoon rechts hiernaar streeft zonder geweld als methode te hanteren. Een beweging die niet extreemrechts is kan in die visie wel dezelfde doeleinden nastreven van radicale maatschappijhervorming.
Extreemrechtse bewegingen typeren zich vaak door een zeer sterke vorm van nationalisme en/of racisme. Veel voorkomende kenmerken van extreemrechtse ideologieën zijn:
- mensen en rassen zijn in beginsel niet gelijkwaardig;
- culturele verschillen zijn belangrijker dan sociale verschillen;
- mensenrechten zijn niet universeel geldig;
- eigen standpunten mogen doorgezet worden met geweld;
- democratische structuren zijn niet op voorhand legitiem;
- sterke leiding wordt gezien als een betere manier van bestuur dan democratie.
De aanduiding "extreemrechts" wordt doorgaans als beledigend ervaren en meestal door tegenstanders gebruikt. Er zijn maar weinig organisaties en politici die zichzelf openlijk extreemrechts noemen. Daar komt nog bij dat extreemrechts door sommige schrijvers los staat van elke reguliere betekenis van de politieke termen links en rechts. Het soms onder extreemrechts geschaarde fascisme bijvoorbeeld, zou volgens de Oostenrijkse econoom en filosoof Friedrich Hayek gecategoriseerd moeten worden als collectivistische ideologie, samen met nationaalsocialisme, communisme en socialisme (The Road to Serfdom, 1944).
Inhoud |
[bewerk] Extreemrechts binnen het politieke spectrum
Extreemrechtse politiek wijkt significant af van "gematigd rechts". Extreemrechts is vaak voorstander van een sterke overheid, maar in sommige gevallen juist voor een bijzonder kleine rol van de overheid.
Sommige politicologen zien het politieke spectrum als een hoefijzervorm, waarbij extreemrechts en extreemlinks elkaar naderen. Raakvlakken bestaan voornamelijk uit de sterke rol die beide stromingen toekennen aan de overheid, de afkeer van kapitalisme en imperialisme, maar tegenwoordig zijn er ook partijen die extreemrechts genoemd worden, die juist het kapitalisme omhelzen. Met extreemrechts wordt dan ook niet rechts in economische zin bedoeld, maar in sociale zin. Libertariërs bijvoorbeeld zijn economisch gezien uiterst rechts, aangezien ze een vrije-markteconomie zonder enige belemmering voorstaan, maar worden doorgaans toch niet tot extreemrechts gerekend.
[bewerk] Tegen extreemrechts
Tegenstanders van rechtsextremisme worden nogal eens antifascisten, vaak afgekort als antifa's of afa's, genoemd. Een voorbeeld is het Nederlandse netwerk Anti-Fascistische Aktie. De anti-fascistische onderzoeksgroep Kafka doet onderzoek naar extreemrechts en fascisme in binnen- en buitenland. Kafka bestaat uit (radicale) tegenstanders van fascisme en extreemrechts. Kafka hanteert voor extreemrechts dan ook een ruimere definitie dan gebruikelijk.
[bewerk] Extreemrechts in Nederland
De volgende Nederlandse partijen en organisaties worden wel extreemrechts genoemd. Merk echter op dat deze benoeming discutabel is, en door de betrokken partij meestal wordt bestreden. De voorzitter van NieuwRechts, Michiel Smit, heeft op de extreemrechtse typering van zijn partij gereageerd met: "Als rechts conservatief is, en wij zijn extreem conservatief, dan zijn wij extreemrechts".
- Centrum Democraten (CD)
- CP'86 (tot 1998)
- Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) (tot 1945)
- Nationalistische Volks Beweging (NVB)
- Nederlands Blok
- Nederlandse Volks-Unie (NVU)
- Nieuwe Nationale Partij (NNP)
- NieuwRechts (NR)
- Groen Rechts
- Voorpost Nederland
- Heemland (e-magazine)
- Nationale Alliantie (tot 2007)
Zie ook: Fascisme in Nederland
[bewerk] Extreemrechts in België
De volgende verenigingen worden door een belangrijk deel van de Belgische media omschreven als extreemrechts:
- Protest
- Vlaams Blok/Vlaams Belang
- Front National
- Front Nouveau de Belgique
- Force Nationale
- Nation
- Were Di
- Voorpost Vlaanderen
- Bloed, Bodem, Eer en Trouw
- Groen Rechts
- Nationalistische Studentenvereniging
- Nationalistisch JongStudentenVerbond
[bewerk] Extreemrechts in enkele andere landen
De volgende groeperingen worden over het algemeen tot extreemrechts gerekend.
[bewerk] Duitsland
[bewerk] Israël
[bewerk] Frankrijk
- Front National
- Occident
- GRECE
[bewerk] Oostenrijk
- Bündnis Zukunft Österreich
- FPÖ
[bewerk] Verenigd Koninkrijk
[bewerk] Zwitserland
- Schweizer Demokraten
[bewerk] Rusland
- Beweging tegen illegale immigratie (DPNI)
- Liberaal-Democratische Partij van Rusland (LDPR)
- Pamjat
- Russische Nationale Eenheid (RNE)
- Slavische Volksvergadering
- Volks-Sociale Beweging (VSB)
[bewerk] Verenigde Staten
- Ku Klux Klan
- Aryan Nation
- NSDAP/AO
- White Power
- Disciples of Christ / D.O.C.
[bewerk] Turkije
- Grijze Wolven (Milliyetçi Hareket Partisi, MHP)
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe link
- Lijst van extreemrechtse organisaties in Nederland, door het Landelijk bureau ter Bestrijding van Rassendiscriminatie
- Profiel Extreem Rechts van NRC
|
|
|
politiek | politiek spectrum | links | rechts | extreemlinks | extreemrechts | centrum |
