Christen-Democratisch Appèl
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
| Christen-Democratisch Appèl | |
|---|---|
| Partijvoorzitter | Peter van Heeswijk |
| Partijleider | Jan Peter Balkenende (minister-president) |
| Fractieleider Eerste Kamer | Jos Werner |
| Fractieleider Tweede Kamer | Pieter van Geel |
| Delegatieleider Europees Parlement | Maria Martens |
| Zetels in de Eerste Kamer |  |
| Zetels in de Tweede Kamer |  |
| Zetels in het Europees Parlement |  |
| Oprichting | 11 oktober 1980 |
| Richting | Centrumrechts |
| Ideologie | Christendemocratie |
| Jongerenorganisatie | CDJA |
| Europese fractie | EVP-ED |
| Website | www.cda.nl |
Het Christen Democratisch Appèl (CDA) is een christendemocratische Nederlandse politieke partij. Ideologisch wordt het gezien als een partij die centrumrechts in het politieke spectrum in Nederland staat. De Bijbel wordt bij politieke stellingnamen niet aangehaald, maar wordt gezien als een bron van inspiratie voor individuele leden.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Het CDA werd officieel op 11 oktober 1980 opgericht als gevolg van een fusie van drie oude christelijke partijen, de Christelijk-Historische Unie (CHU), de Anti-Revolutionaire Partij (ARP) en de Katholieke Volkspartij (KVP), die ook wel 'de drie grote confessionele partijen' werden genoemd. Architect van de nieuwe alliantie was Piet Steenkamp. De drie partijen waren echter al sinds 1967 hierover met elkaar in gesprek. Dit overleg vond plaats in de Groep van Achttien, vertegenwoordigers uit de betreffende partijen, waarbij het belangrijkste punt van discussie het begrip 'christelijke politiek' was.
Van 1918 tot 1994 maakten deze afzonderlijke partijen onafgebroken deel uit van de regering. Het CDA is vanaf 1977 onder eigen vlag in de Tweede Kamer der Staten-Generaal vertegenwoordigd en heeft, met uitzondering de twee paarse kabinetten Kok tussen 1994 tot 2002, steeds regeringsverantwoordelijkheid gedragen.
Dit gebeurde in de kabinetten Kabinet-Van Agt I, Kabinet-Van Agt II en Kabinet-Van Agt III onder aanvoering van Dries van Agt en in de kabinetten Kabinet-Lubbers I, Kabinet-Lubbers II en Kabinet-Lubbers III onder aanvoering van Ruud Lubbers
Na de oppositievoering onder twee 'Paarse' kabinetten (Partij van de Arbeid/VVD/D66) werd het CDA in 2002 de grootste partij bij de Tweede Kamerverkiezingen 2002. In een coalitie met de LPF en de VVD verkreeg het CDA het premierschap (Jan Peter Balkenende), zes ministeries en vijf staatssecretariaten in het Kabinet-Balkenende I.
Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2003 werd het CDA onder leiding van Jan Peter Balkenende opnieuw de grootste partij met 44 zetels en werd het Kabinet-Balkenende II van CDA, VVD en D66 gevormd. Na het vertrek van D66 uit de coalitie ging in 2006 een minderheidskabinet Kabinet-Balkenende III van CDA en VVD alleen verder.
Het CDA bleef ook bij de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2006 met 41 zetels de grootste partij van Nederland, met een verschil van 8 zetels op de PvdA. Op 22 februari 2007 werd Kabinet-Balkenende IV beëdigd waar in naast het CDA ook de PvdA en de Christen Unie deelneemt.
[bewerk] Leden
| Jaar | Aantal leden | Jaar | Aantal leden | Jaar | Aantal leden |
| 1975 | 300 | 1990 | 125.033 | 2005 | 73.000 |
| 1976 | 2000 | 1991 | 122.238 | 2006 | 69.000 |
| 1977 | 11.797 | 1992 | 118.449 | ||
| 1978 | 20.000 | 1993 | 112.117 | ||
| 1979 | 25.500 | 1994 | 107.000 | ||
| 1980 | 162.179 | 1995 | 100.442 | ||
| 1981 | 143.000 | 1996 | 94.412 | ||
| 1982 | 152.885 | 1997 | 91.000 | ||
| 1983 | 147.896 | 1998 | 89.000 | ||
| 1984 | 138.179 | 1999 | 86.000 | ||
| 1985 | 131.627 | 2000 | 82.000 | ||
| 1986 | 127.849 | 2001 | 80.000 | ||
| 1987 | 128.588 | 2002 | 78.000 | ||
| 1988 | 127.046 | 2003 | 79.000 | ||
| 1989 | 122.486 | 2004 | 73.500 |
Bron: CDA - ledentallen (Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen)
[bewerk] Zetelverloop Tweede Kamer
Van de honderd leden van de Tweede Kamer:
- 1918 - 50 - (RKSP 30, ARP 13, CHU 7)
- 1922 - 59 - (RKSP 32, ARP 16, CHU 11)
- 1925 - 54 - (RKSP 30, ARP 13, CHU 11)
- 1929 - 53 - (RKSP 30, ARP 12, CHU 11)
- 1933 - 48 - (RKSP 28, ARP 14, CHU 10)
- 1937 - 56 - (RKSP 31, ARP 17, CHU 8)
- 1946 - 53 - (KVP 32, ARP 13, CHU 8)
- 1948 - 54 - (KVP 32, ARP 13, CHU 9)
- 1952 - 53 - (KVP 30, ARP 12, CHU 9)
Van de honderdvijftig leden:
- 1956 - 77 - (KVP 49, ARP 15, CHU 13)
- 1959 - 75 - (KVP 49, ARP 14, CHU 12)
- 1963 - 76 - (KVP 50, ARP 13, CHU 13)
- 1967 - 69 - (KVP 42, ARP 15, CHU 12)
- 1971 - 58 - (KVP 35, ARP 13, CHU 10)
- 1972 - 48 - (KVP 27, ARP 14, CHU 7)
- 1977 - 49 - (CDA)
- 1981 - 48
- 1982 - 45 -> 43
- 1986 - 54
- 1989 - 54
- 1994 - 34
- 1998 - 29
- 2002 - 43
- 2003 - 44
- 2006 - 41
[bewerk] Electoraat
Hoewel de aanhang van politieke partijen niet meer vaststaat en verkiezingsuitslagen behoorlijk kunnen schommelen kent het CDA een zekere kernaanhang onder met name katholieke, hervormde en gereformeerde kiezers, al stemmen ook niet-christelijke kiezers op de partij, wat vooral in de jaren tachtig (tijdperk Lubbers) gebeurde. Regionaal heeft het CDA een bovengemiddeld grote aanhang in Twente, op de Veluwe, in het Westland, in het midden en oosten van Noord-Brabant en in Limburg.
De gemeente waar het CDA bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2006 procentueel de meeste stemmen haalde was Tubbergen (66,59%) in de provincie Overijssel. In buurgemeente Dinkelland (totaal 60,6%) behaalde het CDA in de dorpen Tilligte en Lattrop-Breklenkamp zelfs resp. 80,2% en 83,1% van de stemmen. Behalve het katholieke Oost-Twente is ook het protestantse eiland Marken een bolwerk van de partij, met gemiddeld twee derde van de stemmen op het CDA.
Minder aanhang heeft het CDA in de grote steden en in Groningen en Drenthe.
[bewerk] Volksvertegenwoordigers en bestuurders anno 2007
[bewerk] Regering
In het kabinet-Balkenende IV is het CDA vertegenwoordigd met acht ministers en vier staatssecretarissen.
Ministers:
- Jan Peter Balkenende - minister-president en minister van Algemene Zaken
- Piet Hein Donner - minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
- Camiel Eurlings - minister van Verkeer en Waterstaat
- Ernst Hirsch Ballin - minister van Justitie
- Maria van der Hoeven - minister van Economische Zaken
- Ab Klink - minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
- Gerda Verburg - minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
- Maxime Verhagen - minister van Buitenlandse Zaken
Staatssecretarissen:
- Ank Bijleveld - staatssecretaris van Binnenlandse Zaken
- Marja van Bijsterveldt - staatssecretaris van Onderwijs
- Jan Kees de Jager - staatssecretaris van Financiën
- Cees van der Knaap - staatssecretaris van Defensie tot eind 2007
- Jack de Vries - staatssecretaris van Defensie vanaf 2008
[bewerk] Tweede Kamer der Staten-Generaal
De Tweede Kamerfractie van het CDA bestaat sinds de verkiezingen van 22 november 2006 uit 41 personen:
 Zie: Alle (voormalige) Tweede Kamerleden van het CDA |
[bewerk] Eerste Kamer der Staten-Generaal
De Eerste Kamerfractie van het CDA bestaat sinds de verkiezingen van 2007 uit 21 personen:
[bewerk] Europees Parlement
De delegatie van het CDA in het Europees Parlement maakt deel uit van de fractie Europese Volkspartij en Europese Democraten. Het CDA heeft sinds de verkiezingen van 2004 zeven leden in het Europees Parlement:
- Bert Doorn
- Esther de Lange
- Maria Martens - voorzitter CDA-delegatie
- Lambert van Nistelrooij
- Ria Oomen-Ruijten
- Joop Post
- Corien Wortmann-Kool
Mutaties: In februari 2007 vertrok Camiel Eurlings, de vorige fractievoorzitter, omdat hij werd benoemd tot minister van Verkeer en Waterstaat. In april 2007 vertrok Albert Jan Maat, omdat hij voorzitter werd van LTO Nederland. Hij werd opgevolgd door Esther de Lange.
[bewerk] Provincies
[bewerk] Gedeputeerde Staten
- Overijssel - Geert Jansen
- Zeeland - Karla Peijs
- Noord-Brabant - Hanja Maij-Weggen
- Limburg - Léon Frissen
- Utrecht - Roel Robbertsen
- Groningen - 2 van de 6 leden
- Friesland - 2 van de 5 leden
- Overijssel - 3 van de 6 leden
- Flevoland - 1 van de 4 leden
- Gelderland - 3 van de 6 leden
- Utrecht - 2 van de 6 leden
- Noord-Holland - 2 van de 7 leden
- Zuid-Holland - 2 van de 7 leden
- Zeeland - 2 van de 5 leden
- Noord-Brabant - 3 van de 6 leden
- Limburg - 3 van de 5 leden
[bewerk] Provinciale Staten
- Groningen - 9 van de 43 zetels
- Friesland - 12 van de 43 zetels
- Drenthe - 10 van de 41 zetels
- Overijssel - 17 van de 47 zetels
- Flevoland - 8 van de 39 zetels
- Gelderland - 15 van de 53 zetels
- Utrecht - 11 van de 47 zetels
- Noord-Holland - 11 van de 55 zetels
- Zuid-Holland - 13 van de 55 zetels
- Zeeland - 10 van de 39 zetels
- Noord-Brabant - 18 van de 55 zetels
- Limburg - 18 van de 47 zetels
[bewerk] Gemeenten
Ongeveer 135 burgemeesters in Nederland zijn van CDA-huize.
Het CDA is op gemeentelijk niveau de tweede landelijke partij van Nederland. Ze levert honderden wethouders, ongeveer 1750 gemeenteraads- en 40 deelgemeenteraadsleden (12 in Amsterdam, 28 in Rotterdam).
[bewerk] Fractievoorzitters
- Pieter van Geel (2007-
- Maxime Verhagen (2002-2007)
- Jan-Peter Balkenende (2001-2002)
- Jaap de Hoop Scheffer (1997-2001)
- Enneüs Heerma (1994-1997)
- Elco Brinkman - 1989-1994
- Bert de Vries - 1982-1989
- Ruud Lubbers - 1978-1982
- Willem Aantjes - 1977-1978
- Willem Aantjes - 1977 (waarnemend)
[bewerk] Partijstandpunten
[bewerk] Kernwaarden
De partijstandpunten van het CDA komen in grote mate overeen met die van andere grote Europese christen-democratische partijen. Hierbij spelen een viertal kernbegrippen, die de kernwaarden van de Bijbel vertalen, een belangrijke rol:
- Gespreide verantwoordelijkheid: het principe dat de verantwoordelijkheid voor het reilen en zeilen van de samenleving bij verschillende personen en organisaties ligt en niet bij één organisatie. Dit principe gaat uit van een grotere eigen verantwoordelijkheid, waarbij het individu meer verantwoordelijkheid neemt voor de maatschappij om hem heen. Omdat het individu niet alles alleen kan gelooft het CDA in een sterk maatschappelijk middenveld met organisaties die groepen individuen verenigt in het uitoefenen van verantwoordelijkheid voor een bepaald maatschappelijk aspect (zoals, vakbonden en werkgeversbonden op het gebied van arbeidsverhoudingen). In laatste instantie, als 'de maatschappij' er zelf niet meer uitkomt behoort de overheid uitkomst te bieden. Dit hangt samen met het begrip soevereiniteit in eigen kring. In de verhoudingen tussen verschillende schaalniveau's past het CDA het principe van subsidiariteit toe: de verantwoordelijkheid moet daar liggen waar die het best genomen kan worden en bij voorkeur op een zo laag mogelijk schaalniveau.
- Gerechtigheid: het principe van rechtvaardigheid, volgens welke goede daden beloond worden en slechte bestraft. Het principe houdt ook in dat iedereen in zijn waarde gelaten moet worden en het recht heeft zich te ontplooien.
- Solidariteit: het principe dat men dient te zorgen voor kwetsbaren in de samenleving. Het (Bijbelse) begrip naastenliefde ligt hieraan ten grondslag.
- Rentmeesterschap: het principe dat de mens goed voor de aarde waarop hij leeft moet zorgen. Dit komt in de praktijk neer op een goede zorg voor het milieu, maar houdt voornamelijk de plicht in de aarde in leefbare staat door te geven aan het nageslacht.
[bewerk] Standpunten in de praktijk
De kernwaarden vertalen zich in de praktijk in onder meer de volgende standpunten:
- Vanuit het principe van gespreide verantwoordelijkheid is het CDA in de afgelopen twintig jaar voorstander geweest van een terugtredende overheid die meer ruimte geeft aan mensen om hun eigen verantwoordelijkheid te nemen. Hierin gaat het CDA echter minder ver dan de VVD, die het ontstane 'gat', dat de terugtredende overheid achterlaat, wil laten opvullen door de markt in plaats van door maatschappelijke organisaties. Hoewel het CDA het kapitalisme niet afwijst en de pogingen om meer marktwerking in de publieke sector in te voeren steunt, ziet het CDA de markt niet als ultieme oplossing voor problemen op het gebied van efficiency en maatschappelijke verhoudingen. De gereserveerde houding van het CDA ten opzichte van de markt blijkt onder meer uit het standpunt dat de no-claimregeling in de zorg afgeschaft moet worden.
- Om een samenleving te creëren waarin mensen weten waar ze aan toe zijn en respect krijgen hecht het CDA vanuit het principe gerechtigheid veel waarde aan het herstel van normen en waarden.
- Hoewel het CDA een van de drijvende krachten is geweest achter de versobering van de sociale zekerheid, komt de kernwaarde solidariteit naar voren in de wens belastingen en toeslagen inkomensafhankelijk te houden. Vanuit dit principe is het CDA bijvoorbeeld tegen verdere liberalisering van de huurmarkt. Ook de aflossing van de staatsschuld in één generatie wordt vanuit het standpunt van solidariteit (tegenover toekomstige generaties) verdedigd.
- Vanuit het principe rentmeesterschap wil het CDA de uitstoot van CO2 terugdringen. Vanuit dit standpunt staat het CDA niet afwijzend tegenover het opwekken van kernenergie voor de middellange termijn [1]. Vanuit het principe van rentmeesterschap is het CDA voorstander van strengere Europese regels met betrekking tot dierenwelzijn.
Bron: Standpuntenpagina van het CDA
[bewerk] Gerelateerde organisaties
Het CDA ondersteunt zusterpartijen in Midden- en Oost Europa. In 1990 is daartoe de Eduardo Frei Stichting (EFS) opgericht. De EFS ontvangt voor dit werk fondsen uit het MATRA-programma van het Ministerie van Buitenlandse Zaken.
Het CDA is mede-oprichter van het Nederlands Instituut voor Meerpartijendemocratie, een organisatie van zeven Nederlandse politieke partijen die democratiseringswerk steunt in 17 landen.
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe link
| Bronnen, noten en/of referenties: |
|
| Politieke partijen in Nederland |
|---|
|
Vertegenwoordigd in de Staten-Generaal: Uitsluitend vertegenwoordigd in het Europees Parlement: |
| Nederlandse christelijke partijen |
|---|
|
Algemene Bond - RKVP - RKSP - KVP - KNP - RKPN |
