Charles-Joseph van Ligne

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Charles-Joseph de Ligne (ook wel Karel Jozef van Ligne) (Brussel, 23 mei 1735 - Wenen, 13 december 1814) was een Belgische vorst, schrijver en veldmaarschalk in Oostenrijkse dienst. Hij is vooral bekend om de uitspraak Le congrès danse beaucoup, mais il ne marche pas ("Het congres danst, maar beweegt zich niet voort") over het Congres van Wenen.

Charles-Joseph de Ligne was een telg van een machtig Belgisch adellijk geslacht, de vorsten van het Huis de Ligne. Zijn vader Claude Lamoral II de Ligne was een veldmaarschalk in Oostenrijkse dienst en lid van de keizerlijke Geheime Raad. Zijn moeder Élisabeth Alexandrine de Salm stamde uit het adellijke geslacht Salm; ze stierf toen Charles-Joseph vier jaar oud was.

In 1752 ging hij in militaire dienst in het infanterieregiment van zijn vader. Hij bewees zijn militaire kunnen in de Zevenjarige Oorlog (1756-1763) en steeg snel in de rangen. Na de Slag bij Kunersdorf (1759) werd hij benoemd tot kolonel. In de Beierse Successieoorlog (1778-1779) schopte hij het tot luitenant-veldmaarschalk.

Bij de dood van zijn vader in 1766 werd hij de zevende vorst van Ligne. In 1782 werd hij door keizer Jozef II als Oostenrijkse diplomaat naar het Russische hof van Catharina de Grote gestuurd. Hij werd een vertrouweling van de tsarin en vergezelde haar tijdens haar reis naar de Krim. In 1788-1789 vocht hij in de Russisch-Turkse Oorlog aan de kant van Rusland en Oostenrijk.

Bij het uitbreken van de Brabantse Revolutie tegen het keizerlijke gezag in de Oostenrijkse Nederlanden in 1789 werd de Ligne benaderd om leider van de Belgische opstandelingen te worden, maar hij weigerde en bleef loyaal aan de keizer. Na de bezetting van de Oostenrijkse Nederlanden door Franse revolutionaire troepen in 1792-1793 werden de Lignes bezittingen geconfisceerd. Zijn oudste zoon Charles-Joseph sneuvelde op 14 september 1792 tijdens gevechten tegen de Franse troepen. De Ligny vluchtte hij met zijn familie naar Wenen, waar hij zich in 1794 permanent vestigde. In 1808 werd hij door keizer Frans II benoemd tot veldmaarschalk, hoewel hij na 1794 geen militaire rol van betekenis meer speelde, en zich helemaal toewijdde aan zijn schrijverscarrière.

Hij trouwde in 1755 met de hofdame Françoise Marie Xavière von Liechtenstein en kreeg drie dochters en twee zonen. Na zijn dood in 1814 werd zijn zoon Louis-Lamoral de Ligne (1766-1813) de achtste vorst van Ligne. Zijn kleinzoon Eugène de Ligne was kandidaat voor de Belgische troon in 1830 en later voorzitter van het senaat. Een andere kleinzoon, Maximilian Karl Lamoral O'Donnell (1812-1895), redde in 1853 de Oostenrijkse keizer Frans Jozef I van een moordpoging.

In 1962 werd een documentaire over zijn leven, Le Prince de Ligne, gemaakt door de Belgische filmmaker Jacques Kupissonoff.

[bewerk] De Ligne als schrijver

De Ligne was filosoof, essayist en biograaf en schreef over veel verschillende onderwerpen; zijn werk ging van krijgskunde tot tuinieren en poëzie. Hij onderhield een correspondentie met Voltaire, Goethe, Rousseau en Wieland, had een warme vriendschap met Madame de Staël en was een centrale figuur in de literaire salons van Wenen. In de laatste jaren van zijn leven verscheen zijn verzamelde werk in 34 delen. Bekende werken zijn Fantaisies et préjuge's militaires (1780), een verhandeling over krijgskunst; en Vie du prince Eigène de Savoie (1809), een nep-autobiografie van Eugenius van Savoye. In 1995 werd een werk van hem herdrukt, Der Garten zu Beloeil nebst einer kritischen Übersicht der meisten Gärten Europens(sic!). Aus dem Französischen des Herrn Fürsten de Ligne übersetzt und mit einigen Anmerkungen und einer Vorrede begleitet von W.G. Becker., oorspronkelijk uit 1799, over de tuinen van de familieresidentie, het Kasteel van Beloeil.

In het jaar voor zijn dood beschreef hij nog het Congres van Wenen, dat samen was gekomen om Europa opnieuw te verdelen na de nederlaag van Napoleon. Hierbij deed hij de beroemde uitspraak over het schijnbaar eindeloos voortslepende congres Le congrès danse beaucoup, mais il ne marche pas ("Het congres danst, maar beweegt zich niet voort").

[bewerk] Verder lezen

• Philip Mansel, The Prince of Europe: The Life of Charles-Joseph De Ligne, 1735–1814 (Londen, 2003)
• Andreas Thürheim, Feldmarschall Carl Joseph Fürst de Ligne, die "letzte Blume der Wallonen". Eine Lebensskizze (Wenen 1877)
• Helene Walbröhl, Der Fürst von Ligne. Leben und Werk. Droz, Genf 1965 (dissertatie, Universiteit van Keulen, 1965)
• Peetermans, Le Prince de Ligne, ou un écrivain grand seigneur (Liege, 1857), Etudes et notices historique concernant l'histoire des Pays Bas, vol. iii. (Brussel, 1890)