Afrikaners
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
| Afrikaners | |
|---|---|
 |
|
| Boeren tijdens de Tweede Boerenoorlog. | |
| Totale bevolking | Ongeveer 2,7 miljoen. |
| Verspreiding: |  Zuid-Afrika NamibiëImmigranten in:  Canada Verenigd Koninkrijk Argentinië Australië Nieuw-Zeeland Nederland Verenigde Staten |
| Taal: | Afrikaans. |
| Geloofsovertuiging: | Protestants |
| Verwante groepen: | Nederlanders, Vlamingen, Duitsers, Kleurlingen, Baster. |
Afrikaners (vroeger: Boere(n)) zijn de blanke inwoners van Zuid-Afrika, voornamelijk van Nederlandse (en Vlaamse) afkomst. Ook hebben Afrikaners een Duitse of Franse (vooral Hugenootse) oorsprong. Ze spreken Afrikaans, een taal hoofdzakelijk afgeleid uit het Nederlands uit de zeventiende en achttiende eeuw met leenwoorden uit het Engels, Maleis, Duits, en in mindere mate ook Khoi, San en ook uit enkele Bantoetalen. De Engelse invloed wordt door sommige sprekers juist op een zeer puristische manier geweerd en anderzijds zijn er ook veel (vooral jonge) mensen waarvan tot bijna een derde van hun woordenschat uit het Engels bestaat. De Afrikaners maken ongeveer 60% uit van de ongeveer 4,3 miljoen blanken van Zuid-Afrika. De rest is met name van Britse afkomst en spreekt Engels. Overigens zijn de Afrikaners nauw verwant aan de ongeveer 4 miljoen Kleurlingen van Zuid-Afrika, van wie ongeveer 80% eveneens Afrikaanssprekend is.[1]
De grens tussen Afrikaners en Kleurlingen is niet scherp. In een studie van prof. J.A. Heese naar de afkomst van de Afrikaners tot 1807 die wordt aangehaald door Hermann Giliomee[2] komt tot de volgende verdeling van voorouders:
- Nederlands: 36,8 %
- Duits: 35 %
- Frans: 14,6 %
- Niet-blank (met name Khoisan en Maleiers): 7,1 %
De Afrikaners stammen meest af van blanke calvinistische landverhuizers die zich gedurende het bestuur van de Vereenigde Oostindische Compagnie (1652-1795) en het daaropvolgende Britse bewind rond Kaap de Goede Hoop vestigden.
Tussen 1830 en 1850 vestigden naar schatting 12.000 Boeren-pioniers (Voortrekkers) zich in Natal, Oranje Vrijstaat en Transvaal. Enerzijds was dit uit honger naar land en het verlichten van de druk door overbevolking, anderzijds was dit om te ontvluchten uit de greep van het Britse bestuur dat een actieve Anglisatie nastreefde.
Hoewel sommige historici menen dat deze migraties (later Grote Trek genoemd) ontstonden uit onvrede bij de Boeren over de beperkingen die de Britse regering aan slavernij had gesteld, is het een feit dat deze migrerende boeren juist geen slaven hielden, in tegenstelling tot de Boeren die achterbleven in de Westelijke Kaapprovincie. Toch hadden de diverse (kort bestaande) republieken van de Voortrekkers rassenongelijkheid in hun grondwet genoemd.
De Grote Trek was voornamelijk een geval van het 'doorbreken van een dam' veroorzaakt door een groeiende bevolkingsdruk. De migratie was al meer dan dertig jaar daarvoor tot staan gekomen.
Daarvoor hadden sommige Boeren zich al over de Oranjerivier gewaagd. Hier kwamen ze in botsing met de Zoeloes onder koning Dingane. Ondanks het afsluiten van verdragen werden de beide leiders van deze Voortrekkers, Piet Retief en Gert Maritz, en de helft van hun volgelingen door de Zoeloes vermoord.
De Boeren stichtten onafhankelijke staten in wat later de Zuid-Afrikaanse Natalia (nu provincie Kwazulu-Natal), en de voormalige provincies Transvaal (nu onder meer de provincie Gauteng) en Oranje Vrijstaat (nu Vrijstaat) zouden worden. Het Engelse verlangen om hun koloniale macht uit te breiden over deze gebieden leidde tot de twee Boerenoorlogen van 1880-1881 en 1899-1902 die eindigden met opname van de gebieden in de Britse kolonie.
Na het ontstaan van de Unie van Zuid-Afrika in 1910 verbleekte het verschil tussen Brit en Afrikaner enigszins maar de niet-blanke Zuid-Afrikaanse bevolking werd uitgesloten van deelname aan het bestuur van het land wat bekend werd onder de naam 'apartheid' .
Gedurende het decennium rond de laatste eeuwwisseling zijn meer dan honderdduizend Afrikaners naar vooral Engelstalige landen als Engeland, Nieuw-Zeeland en Australië verhuisd, landen waarmee ze een culturele verwantschap voelen. Reden van de verhuizing is het doorbreken van het isolement waarin Zuid-Afrika lang heeft verkeerd en het onveilige en onzekere gevoel dat men tegenwoordig beleeft ten gevolge van de toegenomen misdaad en het beleid van bevoordeling van voorheen achtergestelde bevolkingsgroepen in Zuid-Afrika.
Hun taal ten spijt, voelen de Afrikaners zich over het algemeen minder verwant aan Nederland, niet in de laatste instantie ten gevolge van de verwijdering dat onderling is ontstaan ten tijden van de apartheid dat door Nederland als één van de felsten bestreden is. Sinds de afschaffing van de apartheid is er weer enige toenadering. Ten tijde van de Boerenoorlogen was er juist grote steun en bijna een heldenverering in Europa van de als dapper beschouwde Boeren-guerrillastrijders en hun families in de concentratiekampen in hun ongelijke strijd tegen de aanvallende Britse overmacht. Uit die periode stammen nog de namen van sommige straten en wijken in België en Nederland, bijvoorbeeld "Afrikaanderplein", "Bothastraat", "Cronjéstraat", "Krugerstraat", "Transvaalstraat", "Transvaalwijk", "De la Reyweg", of "Paul Krugerlaan".
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Literatuur
- Hermann Giliomee (2003): The Afrikaners - Biography of a People.
- Vernon February (1991): The Africaners of South Africa.
| Bronnen, noten en/of referenties: |
|
| Etnische groepen in Zuid-Afrika |  |
|---|---|
|
Afrikaners · Anglo-Afrikanen · Aziaten · Griekwa · Kaap-Maleiers · Kleurlings · Khoisan · Ndebele · Basotho · Tsonga · Swazi · Tswana · Venda · Xhosa · Zoeloes |
|
