Acetonitril

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

acetonitril
Structuurformule en molecuulmodel
Acetonitril
Algemeen
Molecuulformule	CH3CN
Andere namen	Ethaannitril Methylcyanide
Molmassa	41,052 g/mol
SMILES	C(#N)C
CAS-nummer	75-05-8
EG/EINECS/ELINCS	200-835-2
Beschrijving	kleurloze vloeistof
Vergelijkbaar met	azijnzuur, ethylamine
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
Ontvlambaar (F) Schadelijk (Xn)
Risico (R) en veiligheid (S)	R-zinnen: R11, R20/21/22, R36 S-zinnen: S1/2, S16, S36/37
Fysische eigenschappen
Kleur	kleurloos
Dichtheid	0,786 g/cm³
Smeltpunt	-48 °C
Kookpunt	82 °C
Thermodynamische eigenschappen
ΔfHol	73,67 kJ/mol
Waar mogelijk zijn SI-eenheden gebruikt. Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar)

Acetonitril (aceto = zuur) is een organische stof, die vaak als oplosmiddel wordt gebruikt, met de chemische formule CH₃CN. Ook is het bekend onder de naam methylcyanide. Het is eenvoudigste vorm van organisch nitril (cyanide).

Bij normale temperaturen is acetonitril een kleurloze vloeistof.

[bewerk] Toepassingen

De verbinding wordt gebruikt als extractieoplosmiddel voor butadieen. Het wordt ook gebruikt als chemische component in pesticidenproductie en als algemeen oplosmiddel voor vele samenstellingen. Daarnaast wordt het gebruikt als basismateriaal voor het produceren van samenstellingen zoals acetophenon, thiamine enz. Tot slot kan het in de productie van acrylvezels, parfums, nitrilrubber en ABS harsen worden gebruikt.

In de analytische chemie is acetonitril een veelgebruikte mobiele fase voor HPLC.

[bewerk] Toxicologische eigenschappen

Acetonitril wordt geabsorbeerd door mondelinge, huid-, of inhalatieblootstelling. Het wordt gemetaboliseerd in waterstofcyanide en thiocyanaat, hetgeen een ernstige gezondheidsrisico voor mensen vormt. Acetonitrilvloeistof of -damp is een scherp irriterend middel, dat de huid, de ogen, en het ademhalingskanaal irriteert. Bij hoge dosissen kan de dood wegens ademhalingsmoeilijkheden voorkomen. Lagere dosissen hebben symptomen gelijkend op die van cyanidevergiftiging, waaronder kwijlen, misselijkheid, enzovoorts.

Bronnen, noten en/of referenties:

Dit artikel of een eerdere versie ervan is (gedeeltelijk) vertaald vanaf de [../../../../../en/articles/a/c/e/Acetonitrile.html Engelstalige Wikipedia], welke onder de GFDL valt. Zie [../../../../../en/articles/a/c/e/Acetonitrile.html deze pagina] voor de bewerkingsgeschiedenis.