2001: A Space Odyssey
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
| 2001: A Space Odyssey | |
|---|---|
| Tagline | The Ultimate Trip. |
| Regie | Stanley Kubrick |
| Productie | Stanley Kubrick |
| Script | Arthur C. Clarke, Stanley Kubrick |
| Hoofdrollen | Keir Dullea Gary Lockwood William Sylvester |
| Muziek | Aram Chatsjatoerjan, György Ligeti, Richard Strauss, Johann Strauss |
| Cinematografie | Geoffrey Unsworth |
| Distributie | Metro-Goldwyn-Mayer |
| Uitgebracht | 2 april 1968 |
| Genre | Avontuur, sciencefiction |
| Lengte | 141 minuten |
| Taal | Engels, Russisch |
| Land | Verenigde Staten |
| Budget | 10,5 miljoen dollar |
| Vervolg | 2010 |
| IMDb-profiel | |
|
|
|
2001: A Space Odyssey (1968) is een sciencefictionboek en -film.
Beide zijn gebaseerd op The Sentinel, een kort verhaal van Arthur C. Clarke. Zowel het boek als de film ontstonden uit de samenwerking tussen Arthur C. Clarke en Stanley Kubrick.
Kubrick zocht contact met Clarke om samen de 'spreekwoordelijk goede sciencefictionfilm' te maken. Dit leverde een screenplay op, dat de basis vormde voor zowel het boek 2001: A Space Odyssey van Clarke als de gelijknamige film, geregisseerd door Kubrick.
Inhoud |
[bewerk] Synopsis van de film
Het verhaal van 2001: A Space Odyssey valt uiteen in drie delen.
De film begint in de oertijd, wanneer apen heer en meester zijn over de aarde. Een groepje apen vindt een rechthoekige monoliet en deze geeft hen de 'vonk' van menselijke intelligentie. Hierdoor leert de groep apen met gereedschappen omgaan, maar ze leren tevens oorlog en doodslag kennen. Misschien toch wel een sprong in de evolutie.
Het tweede deel speelt zich af in 1999. Op de maan wordt dezelfde monoliet ontdekt in de Tycho-krater. Men komt er achter dat de monoliet afkomstig is uit de buurt van de planeet Jupiter.
Het derde deel van het verhaal gaat over astronaut David Bowman en zijn mederuimtereizigers aan boord van het ruimteschip Discovery One. Hun missie is de geheimzinnige monoliet op een maan van Jupiter (in het boek is dit Saturnus) te bestuderen. Daar komen ze evenwel nooit aan omdat de boordcomputer, HAL 9000, begiftigd met kunstmatige intelligentie, meent de bemanning te moeten vermoorden om de missie te redden. HAL lijkt een persoon met een diepe warme stem die men kan bevelen of waarmee men gewoon een gesprek kan hebben. HAL doodt op eigen initiatief de in couveuses "ingevroren" wetenschappers op hun lange reis naar Jupiter.
Bowman weet HAL 9000 uit te schakelen, en de kracht van de monoliet doet hem transcenderen. Deze metamorfose in de film werd destijds wel omschreven als "een visuele LSD-trip".
Na deze trip komt Bowman terecht in een sterrenstelsel ver voorbij onze melkweg. Hij lijkt in een mooie hotelkamer te staan die is samengesteld uit afgekeken televisiebeelden, dit om hem op zijn gemak te stellen. In een bed ziet hij zijn toekomstige zelf. Bowman gaat slapen. Tijdens zijn slaap worden zijn geest en herinneringen uit zijn lichaam verwijderd. Hij wordt gereconstrueerd als een nieuw wezen behept met een eeuwig leven dat leeft en reist tussen de sterren: een zogenaamd "Star Child" (sterrenkind).
Het sterrenkind keert terug naar ons zonnestelsel en kijkt uit over de Aarde.
[bewerk] Cast
| Acteur | Personage | Opmerkingen |
|---|---|---|
| Keir Dullea | Dr. Dave Bowman | |
| Gary Lockwood | Dr. Frank Poole | |
| William Sylvester | Dr. Heywood R. Floyd | |
| Daniel Richter | Aap "Moon-Watcher" | |
| Leonard Rossiter | Dr. Andrei Smyslov | |
| Margaret Tyzack | Elena | |
| Robert Beatty | Dr. Ralph Halvorsen | |
| Sean Sullivan | Dr. Bill Michaels | |
| Douglas Rain | HAL 9000 (stem) | |
| Frank Miller | Mission controller (stem) | |
| Bill Weston | Astronaut | |
| Ed Bishop | Kapitein Aries-1B-maanmodule | |
| Glenn Beck | Astronaut | |
| Alan Gifford | Pooles vader | |
| Ann Gillis | Pooles moeder | |
| Edwina Carroll | Stewardess Aries-1B | |
| Penny Brahms | Stewardess | |
| Heather Downham | Stewardess | |
| Mike Lovell | Astronaut | |
| John Ashley | Aap | |
| Jimmy Bell | Aap | |
| David Charkham | Aap | |
| Simon Davis | Aap | |
| Jonathan Daw | Aap | |
| Péter Delmár | Aap | |
| Terry Duggan | Aap aangevallen door luipaard | |
| David Fleetwood | Aap | |
| Danny Grover | Aap | |
| Brian Hawley | Aap | |
| David Hines | Aap | |
| Tony Jackson | Aap | |
| John Jordan | Aap | |
| Scott MacKee | Aap | |
| Laurence Marchant | Aap | |
| Darryl Paes | Aap | |
| Joe Refalo | Aap | |
| Andy Wallace | Aap | |
| Bob Wilyman | Aap | |
| Richard Woods | Aap | |
| Martin Amor | Interviewer | |
| S. Newton Anderson | Jonge man | |
| John Clifford | TMA-1 site technicus #2 | |
| Kenneth Kendall | BBC-12-omroeper | |
| Vivian Kubrick | Squirt | |
| Irena Marr | Russische wetenschapper | |
| Krystyna Marr | Russische wetenschapper | |
| Kevin Scott | Miller | |
| John Swindells | TMA-1-sitetechnicus #1 | |
| Burnell Tucker | TMA-1-sitefotograaf |
[bewerk] Belang van de film
In deze film zijn alle facetten van het filmmaken zo goed mogelijk benut: de art direction, het sound design, ... Kubrick slaagt erin de film ver boven het genre sciencefiction te tillen. De film is veeleer een beleving, een filosofische oefening, en in zijn soort volstrekt vernieuwend. De film gaat over evolutie: als de hoofdpersoon Dave sterft aan het einde van de film en herboren wordt als sterrenkind suggereert Kubrick dat de mensheid misschien gewoon gaat verdwijnen, of zal opgaan in een andere dimensie.
De cineast verlaat met zijn drie-akten-vertelstructuur in deze film gebruikelijke lineaire verteltrant. In de openingssequens zien wij een van de meest spectaculaire overgangen ooit. Aan het begin zien wij een stel mensapen, die op een gegeven moment het wapen - een eenvoudig stuk bot - uitvinden. Als één van de apen het bot in de lucht gooit, gaat het over in een ruimteschip. Opeens zijn wij dan vier miljoen jaar verder in de evolutie.
Ook op het gebied van interieurarchitectuur heeft de film zijn invloed laten gelden.
[bewerk] Soundtrack
De soundtrack voor deze film werd gecomponeerd door de 20e eeuwse componist György Ligeti. Een aantal onderdelen zijn uit de voorlopige soundtrack behouden en tijdens de montage aangewend. Bekendste delen zijn:
- de openingsscène: Also sprach Zarathustra van Richard Strauss
- de ruimteschipkoppeling: An der schönen blauen Donau van Johann Strauss jr.
Deze muziekstukken werden uitgevoerd door de Wiener Philharmoniker met dirigent Herbert von Karajan.
De sounddesign van deze film is betekenisvol gebleken voor de ambient music zonder meer. Kubricks kijk op muziek en design is visionair gebleken.
| Films geregisseerd door Stanley Kubrick |
|---|
|
Fear and Desire · Killer's Kiss · The Killing · Paths of Glory · Spartacus · Lolita · Dr. Strangelove · 2001: A Space Odyssey · A Clockwork Orange · Barry Lyndon · The Shining · Full Metal Jacket · Eyes Wide Shut |
