Dublin
Minn Wikipedija, l-enċiklopedija ħielsa.
Dublin (bil-Gejliku: Baile Átha Claith jew Áth Cliath) hija l-belt kapitali tar-Repubblika ta' l-Irlanda u tinsab fil-lvant tal-pajjiż tħares fuq il-Baħar ta' l-Irlanda. Il-qalba tal-belt għandha kobor ta' 115 -il kilometru kwadru, kważi terz ta' Malta, b'popolazzjoni ta' nofs miljun. Bis-subborgi tleħħaq 921 -il kilometru kwadru u miljun u mitt elf.
Werrej |
[editja] Il-bidu tal-belt
Li hemm dejjiem huwa l-baħar,
il-logħob tad-dawl,
u l-istess liwja ta' l-għoljiet,
li lemħu l-Vikingi meta waslu hawn. Peter Somerville-Large
Storiċi kienu jsostnu li l-belt twaqqfet mill-Vikingi fis-sena 988 W.K. iżda llum hemm min qed jgħid li dan seħħ qabel. Il-Vikingi spiċċaw miblugħa min-numru akbar ta' Gaels, li kien hemm fuq il-gżira u għażlu li jitħalltu magħhom. Il-post li ħassew li kien xieraq għall-kummerċ fuq l-ilma kien ħdejn għadira sewda, bil-Gejliku, dubh linn. Minn hemm ħareġ l-isem ta' llum.
Ix-xmara Liffey taqsam lil belt fi tnejn, is-South Liffey u n-North Liffey, u n-nies għadha tuża l-isem biex tfisser liema l-inħawi tal-belt trid tmur.
.
Ftit kilometri 'l fuq mal-kosta hemm il-port ta' Howth, mimli bid-dgħajjes tas-sajd u tat-tkarkir. Howth jipprovdi lil Dublin bil-frott tal-baħar u l-ħut frisk li l-Irlanda hija tant magħrufa għalihom.
[editja] Il-qalba ta' Dublin
L-akbar attivita f'Dublin tinsab fil-qalba, li hija fit-toroq ta' madwar O'Connell Street. Hawn insibu l-qrati f'Four Courts, il-Bank of Ireland, il-mekka tal-pabbijiet f' Temple Bar u Trinity College. Dawn kollha jistu' jintleħqu bi ftit minuti mixi, fosthom bl-użu ta' numru ta' pontijiet li jsallbu x-xmara Liffey. L-aktar tnejn magħrufa huma Grattan Bridge u Hal'penny Bridge, mlaqqma hekk għan-noll ta' nofs sold li wieħed jħieġlu jħallas biex jaqsam.
[editja] Kittieba Dubliniżi
Dublin tat lil-letteratura Ingliża għadd ġmielu mill-aqwa kittieba ta' l-aħħar mitt sena. Ħafna spikkaw fil-qasam drammaturgu, u jista' jkun li t-tqanqil politiku fil-pajjiż kontra l-ħakma Ingliża nebbaħ kitbithom.
Fost dawn insibu lil James Joyce, William Butler Yeats, Seán O'Casey, Brendan Behan, Oliver Goldsmith, Samuel Beckett u anki Bram Stoker, li ħoloq il-karattru tal-vampir Drakula.
Fost il-kotba ta' James Joyce hemm Ulysses, li ġie mitbugħ fl-1922. Kritiċi letterarji jqisuh bħala wieħed mill-aqwa kotba modernisti tas-Seklu Għoxrin. L-istorja hija minsuġa dwar jum fil-ħajja tal-karattru fittizju Leopold Bloom f'Sandycove u Dublin fis- ta' Ġunju, 1904. Dan il-jum jiġi mfakkar bħala Bloomsday, u ħafna jgħadduh jixorbu l-inbid. Wieħed jara wkoll sinjali mal-art f'Dublin li jfakkru fejn Bloom mexa' fil-ktieb u segwaċi ta' Joyce jsegwu l-passi, imqar jekk mistħajla, tiegħu.
[editja] Mużiċisti Dubliniżi
Fost l-aktar mużiċisti magħrufa fil-qasam kummerċjali li twieldu f' Dublin hemm Bob Geldof fl-1951, li kien il-kantant tal-grupp Boomtown Rats, Paul Hewson, magħruf bħala Bono fl-1960 u Sinead O'Connor, li twieldet hawn fl-1966. Bono huwa l-kantant tal-grupp rokk U2. Huwa wkoll is-sid tal-lukanda Clarence, li tinsab fuq ix-xmara Liffey. O'Connor hija magħrufa għal-lirika u l-imġieba kontroversjali tagħha, u kemm il-darba sfidat lil-mexxejja reliġjużi kattoliċi u lill-Kuruna Ingliża. Hija tgħix fi Bray, viċin ta' Dublin.
Fil-qasam folk kien hemm ħafna gruppi, fosthom The Dubliners u The Chieftains. Dawn ma għandhomx jitħalltu ma' dawk li li jitqiesu bħala forom ta' mużika tradizzjoni mhux kummerċjali, li għadek issib xi drabi fil-partijiet imwarrba tal-pajjiż.
Filwaqt li ħafna mill-kunċerti jsiru fit-teatri u l-pabbijiet tal-belt, dawk kbar fil-magħluq jinżammu f' The Point Theatre, li jesa' 8,500. Dawn għandu jitwaqqa' u jinbena mill-ġdid lejn tmiem l-2007. Il-kumpanija taż-żfin Riverdance, immexxija minn Bill Whelan, tat ħafna kunċerti hawn.
[editja] Il-kultura tax-xorb
Ma tistax issemmi lil Dublin u tinsa' lil Guinness, il-fabbrika tal-birra skura magħrufa mad-dinja kollha. Din twaqqfet fl-1759 u tinsab f'St James' Gate Brewery.
Il-Guinness Storehouse, għoli seba' sulari huwa l-aktar post imfittex minn dawk li jkunu qed iżuru l-Irlanda, fejn xi ftit jintgħażlu wkoll sabiex iduqu l-birra fil-laboratorju, jekk inkella jixorbu mill-Gravity Bar, minn fejn wieħed iġib lil Dublin taħtu.
[editja] Kif Tasal Dublin
Dublin hija moqdija tajjeb mill-ajruport tagħha, Dublin Airport, li qiegħed 10 kilometri biss 'il bogħod mill-qalba tal-belt, f' Collinstown. Dan huwa wieħed mill-aktar ajruporti li jara ċaqliq t' ajruplani fid-dinja. Il-kumpanija nazzjonali Aer Lingus ittir lejn ħafna pajjiżi, kif jagħmlu aktar minn disgħin kumpanija oħra. Kumpaniji oħra Irlandiżi li jtiru minn hawn huma Aer Arann u Ryanair, li anki ttir lejn Malta.
Fost id-destinazzjonijiet imfitxxija hemm San Francisco, New York u Boston, fejn hemm komunitajiet kbar ta' Irlandiżi.
Il-ferroviji, operati mill-kumpanija Iarnród Éireann, tgħaqqad l-ibliet ta' l-Irlanda b'linji li jitilqu mill-istazzjonijiet Heuston, għan-nofsinhar u l-punent tal-gżira fosthom Cork, Galway u Limerick; Connolly għal Belfast, Dundalk, Drogheda, Sligo u Wexford; u l-istazzjon Pearse għall-inħawi ta' Dublin.
[editja] Trasport madwar Dublin
Minbarra hekk hemm ukoll is-servizz DART (Dublin Area Rapid Transit), li huwa mezz irħis u komdu sabiex tasal malajr fl-inħawi tal-belt, fosthom Howth, Bray u Wicklow. Biljett jiswa' daqs prezz ta' gazzetta Irlandiża, u l-passiġġier huwa obligat li jħassar il-biljett hekk kif jitla fuq l-istaffa. Is-servizzi tad-DART jaħdmu minn filgħodu kmieni sa' nofsil-lejl.
