देवनागरी
विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
- या लेखाचे देवनागरी लिपी या लेखात विलीनीकरण करावे असे सुचवले गेले आहे. चर्चा पानावर अधिक चर्चा करा.
लिप् - लिंपणे =लिपी -लिपिक लिख्- कोरणे = लेखन
[संपादन] देवनागरी ओळख
देवनागरी लिपी बर्‍याच भारतीय भाषांची प्रमुख लेखन पद्धती आहे. संस्कृत, पाली, हिन्दी, मराठी, कोकणी, सिन्धी, काश्मीरी, नेपाळी, बोडो, अंगिका, भोजपुरी, मैथिली, रोमा इत्यादी भाषा देवनागरीत लिहिल्या जातात. देवनागरी बर्‍याच इतर भाषांप्रमाणे डावीकडून उजवीकडे लिहिली जाते. प्रत्येक शब्दावर एक रेषा ओढली जाते. तिला शिरोरेषा म्हणतात. तिच्यामुळे लेखन नीटनेटके व सुंदर दिसते. देवनागरीचा विकास ब्राम्ही लिपीपासून झाला. ही एक ध्वन्यात्मक लिपी आहे व त्यामुळे इतर लिप्यांपेक्षा (रोमन, अरबी, चीनी इत्यादी) अधिक वैज्ञानिक आहे.
जगातील विविध भाषांतील बहुतांश शब्द किंवा ध्वनी देवनागरी लिपीमध्ये जवळजवळ जसेच्या तसे लिहिता येऊ शकतात आणि रोमन किंवा इतर लिप्यांपेक्षा देवनागरीत सहज लिहिलेल्या शब्दांचा तुलनात्मकदृष्ट्या हुबेहूब उच्चार करता येतो.
यात एकूण ५२ अक्षरे आहेत, ज्यात १४ स्वर आणि ३८ व्यंजने आहेत. अक्षरांचा क्रमसुद्धा वैज्ञानिक आहे. स्वर-व्यंजन, कोमल-कठोर, अल्पप्राण-महाप्राण, अनुनासिक-अन्तस्थ-उष्म इत्यादी वर्गीकरणही वैज्ञानिक आहे.
भारत तसेच अशिया मधील अनेक लिप्यांचे संकेत देवनागरीपेक्षा वेगळे आहेत. ( उर्दू सोडून) पण उच्चारण व वर्ण-क्रम इत्यादी देवनागरीसारखेच आहेत. त्यामुळे लिप्यंतरण करणे सोपे जाते. देवनागरी लेखनाच्या दृष्टीने सरळ, सुंदर आणि वाचनाच्या दृष्टीने सुपाठ्य आहे.
[संपादन] देवनागरी लिपी वैशिष्ट्ये
- डावीकडून उजवीकडे
- बहुतेक ध्वनींकरिता एक स्वतंत्र वर्ण/ अक्षरचिन्ह /जोडाक्षर
- ध्वनी
