Башкортостан
Од Википедија, слободна енциклопедија
| Башҡортостан Республикаһы Республика Башкортостан Република Башкортостан
|
|||||
|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||
| Држава: | Русија | ||||
| Федерален округ: | Приволшки | ||||
| Површина: | 142.900 km² | ||||
| Население: | 4.063.409 (1. јануари 2006.) | ||||
| Главен град: | Уфа | ||||
| Густина на население: | 28 жит./km² | ||||
Башкортостан (башкирски -Башҡортостан-, рус. -Башкортостан, татарски -Башкортостан) е автономна република во составот на Руската Федерација.
Содржина |
[уреди] Географија
Башкортостан е лоциран на делот од јужниот Урал.
- Површина: 143,600 km².
- Граници: Пермски крај (север), Свердловска област (североисток), Челјабинска област (североисток/исток/југоисток), Оренбуршка област (југоисток/југ/југозапад), Татарстан (запад), и Удмуртија (северозапад).
- Највисока точка: Јамантав (1,638 m).
- Mаксимално Север->Југ растојание: 550 km.
- Maксимално Исток->Запад растојание: преку 430 km.
- Average elevation: no data.
[уреди] Временска зона
Башкортостан е лициран во Екатеринбуршката времанска зона (YEKT/YEKST). UTC разлика од +0500 (YEKT)/+0600 (YEKST).
[уреди] Реки
Постојат преку 13,000 реки во оваа република. Од кои најголеми се:
- Белаја (1,430 km)
- Уфа (918 km)
- Сакмара (760 km)
- Ик (571 km)
- Дјома (556 km)
- Ај (549 km)
- Јурузан (404 km)
- Бистар Тануп (345 km)
- Сим (239 km)
- Нугуш (235 km)
- Таналик (225 km)
- Ѕилим (215 km)
- Сјун (209 km)
[уреди] Езера
Постојат преку 2,700 езера и резервоари. Најголеми се:
- Асиликул (23.5 km²)
- Кандрикул (15.6 km²)
- ургун (12.0 km²)
- Павловски Резервоар (120.0 km²)
- Нугушкојски Резервоар (25.2 km²)
[уреди] Планини
Башлортостан содржи делови од јужниот Урал и други планини, од кои најголеми се:
- Јемантав (1,638 m)
- Голем Иремел (1,582 m)
- Мал Иремел (1,449 m)
- Арвјакрјаз (1,068 m)
- Зилмердак (909 m)
- Алатав (845 m)
- Јурматав (842 m)
[уреди] Природни богатства
Башкортостан е најбогатата земја во Русија со минерали.најмногу има наоѓалишта на: нафта, природен гас, јаглен, од металите има на манган, хром, од неметалите има на (кристали, флуорит, сулфур пирит, барит, силикат, азбест,а од природните камења се (малахит, жад, гранит). Башкортостан е исто така богата со извори на минерална вода, лековита, и вода за пиење.
[уреди] Клима
- Просечна годишна темперутура: 0.3 °C (планини) to 2.8 °C (низина)
- Просечна јануарска температура: -16 °C
- Просечна јулска температура: +18 °C
[уреди] Историја
Подрачјето на денешниот Башкортостан некогаш била т.н. „Велика Хунгарија“ (-{Magna Hungaria}-), татковина на денешниот унгарски народ.Исламот продрел меѓу нив во 10. век и до 14. век станал доминантна религија. Џингис Кан околу 1220. завладал со Башкортостан. Под монголсккото валдение Башкири ќе бидат до средината на 16. век, кога нивните племенски поглавици доброволно ќе се приклучат кон царството на Иван Грозни. Губернија во Уфа е основана 1865. додека Абтономната Башкирска советска република настанала 1919. На 25 февруари 1992. година територијата го добила сегашното име: Република Башкортостан.
[уреди] Демографија
- Население: 4,104,336 (2002)
- Урбано: 2,626,613 (70.8%)
- Рурално: 1,477,723 (29.2%)
- Maжи: 1,923,233 (46.9%)
- Жени: 2,181,103 (53.1%)
- Жени на 1000 мажи: 1,134
- Просечна старост: 35.6 г
- Урбано: 35.2 г
- Рурално: 36.4 г
- Maжи: 33.4 г
- Жени: 37.7 г
- Домаќинства: 1,429,004 (со 1,066,649 жит)
- Урбани: 931,417 (со 2,592,909 жит)
- Рурални: 497,587 (со 1,473,740 жит)
- Наталитет (2005)
- Раѓања: 44,094 (10.8)
- Умирања: 57,787 (14.2)
- Етнички групи
Според последниот руски попис од 2002,во Башкортостан најмногу живеат Руси и Башкири. Следува табела на пописите од 1926, па до последниот:
| попис 1926 | попис 1939 | попис 1959 | попис 1970 | попис 1979 | попис 1989 | попис 2002 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Башкири | 625,845 (23.5%) | 671,188 (21.2%) | 737,744 (22.1%) | 892,248 (23.4%) | 935,880 (24.3%) | 863,808 (21.9%) | 1,221,302 (29.8%) |
| Руси | 1,064,707 (39.9%) | 1,281,347 (40.6%) | 1,418,147 (42.4%) | 1,546,304 (40.5%) | 1,547,893 (40.3%) | 1,548,291 (39.3%) | 1,490,715 (36.3%) |
| Татари | 621,158 (23.3%) | 777,230 (24.6%) | 768,566 (23.0%) | 944,505 (24.7%) | 940,436 (24.5%) | 1,120,702 (28.4%) | 990,702 (24.1%) |
| Чуваши | 84,886 (3.2%) | 106,892 (3.4%) | 109,970 (3.3%) | 126,638 (3.3%) | 122,344 (3.2%) | 118,509 (3.0%) | 117,317 (2.9%) |
| Мари | 79,298 (3.0%) | 90,163 (2.9%) | 93,902 (2.8%) | 109,638 (2.9%) | 106,793 (2.8%) | 105,768 (2.7%) | 105,829 (2.6%) |
| Украинци | 76,710 (2.9%) | 99,289 (3.1%) | 83,594 (2.5%) | 76,005 (2.0%) | 75,571 (2.0%) | 74,990 (1.9%) | 55,249 (1.3%) |
| други | 113,232 (4.2%) | 132,860 (4.2%) | 129,686 (3.9%) | 122,737 (3.2%) | 115,363 (3.0%) | 111,045 (2.8%) | 123,222 (3.0%) |
| Административна поделба на Русија — Федерални субјекти |  |
||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||||||
| Федерални окрузи | |||||||||||||
| Далекуисточен | Јужен | Приволшки | Северозападен | Сибирски | Уралски | Централен | |||||||||||||
