Reformatie
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Klummesj. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Klummesj aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
Mit 't houwe van zieng 95 sjtellinge taege 'n kirkduur in 1517, begos Maarten Luther de periode van de Reformatie. Nao 1500 jaor kóm d'r in Wes-Europa veur d'n iesjte kier 'n serieus alternatief naeve de Katholieke kèrk. Luther waor 'ne monnik dae de Katholieke kèrk wou hervorme, mer d'r paus waor neet gesjteld op zulke kritiek. Luthers veurnaamste punte va kritiek op de kèrk waore:
- 't aafsjaffe van de aaflaoten
- alling geistelijke zoude preester maoge weure
- d'r minsj had 'ne persoonlijke relatie mit God, zonger tössjekomst van 'ne preester.
Dit letste punt van kritiek impliceert 't einde va de Katholieke kèrk, hoewel Luther dat noeëts gewild hei. Hae wool sjlechts de kèrk verbaetere. Op 'n gegaeve moment werd Luther zelfs durch de paus geëxcommuniceerd, tot Luthers groeëte verdreet.
De luu die zich aansjlóte bie de kritiek van Luther werde Protestanten genump. De teagereactie van de Katholieke kèrk hit de Contra-Reformatie.
De godsdeenstoorloge die hieoet in de 16e iew voortvloeide werde veurnamelijk op Duutsj grondgebied geveurd. Luther waor namelik 'ne Duutsjer en kreeg och besjerming van 'ne Duutsje vorst. In Duutsjland werde dees oorloge beëindigd mit de Vrede van Augsburg in 1555.
