Afrikaans
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Mestreechs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
| Afrikaans | ||
|---|---|---|
| Inheimse name: | Afrikaans | |
| Gekald in: | Zuid-Afrika, Namibië | |
| Classificatie: | Indo-Europees Germaans Wes-Germaans Nederduits Nederfrankisch Hollands Afrikaans |
|
| Aantal sjpraekers: | zeker 6 miljoen vaan gebuurde, zeker 10 miljoen es vreem taol |
|
| Cónservatiegraod: | neet bedreig | |
| Officieel taal: | Zuid-Afrika | |
| ISO-639-code: | af, afr, afr | |
't Afrikaans of Zuid-Afrikaans is de einege dochtertaol vaan 't Nederlands en weurt gesproke in Zuid-Afrika en Namibië. 't Is ein vaan de elf officieel taole vaan Zuid-Afrika. De taol is oontstande oet de veural Hollandse dialekte vaan de immigrante oet de zeventiende iew. Allewel tot ze ziech vaanaof 't begin vaan 't Hollands heet losgemaak, woort de taol pas in 1923 erkind; daoveur gebruukde me 't Nederlands es cultuurtaol.
Inhawd |
[bewirk] Versjèlle mèt 't Nederlands
[bewirk] Grammair
Aon de Afrikaanse grammair vèlt direk op tot ze hendeg versumpeld is. De werkwäörd höbbe meistes nog meh twei vörm: eine veur d'n infinitief en 't preses, en eine veur 't voltoejd deilwoord - bij de meiste verbe is de verleien tied verdwene (oetz. beveurbeeld Ek was so bang, dat die kakies my sou vang). Nao persone weure werkwäörd neet vervoog.
't Afrikaans heet 'n dobbel oontkinning, meh neet dezelfde wie in 't Frans of awwer Limbörgs. 't Hoofwoord kump ierst op ziene vertrojde plaots, boenao aon 't eind vaan de zin nog ins nie volg (Ek sou dit nooit seg nie; vergliek 't aajd-Mestreechs Iech en zouw dat noets zègke).
[bewirk] Oetspraok
De v en z koume in gesproke Afrikaans trök es f en s, allewel tot de v wel behawwe gebleven is in de spèlling. De ee en oo zien, wie in 't vreuger Hollands en noe nog in 't Zieuws, daolende twieklaanke. De -@n en -Ct zien (zjus wie in 't Limbörgs!), vervalle.
[bewirk] Imago
't Afrikaans had in de negentiende iew weineg prestiezj; 't waor lètterlek de taol vaan de Boere. Nao de vörming vaan de Zuid-Afrikaanse Unie in 1910 kraog de gemeinsjap vaan Afrikaanders evels 'n groete rol in 't laandsbestuur, boemèt 't prestiezj vaan de taol väöl steeg. 't Waore evels de promotors vaan de apartheid boemèt me 't Afrikaans nog 't meist associeerde. Nao de afsjaffing daovaan in 1990 woort 't Afrikaans vaan ein van de twie officieel taole ein vaan de elf. In alle domeine boe de zwarte bevolking noe begós te dominere woort 't Afrikaans opzij gezet veur de Bantoetaole, of veur 't Ingels. Allewijl weurt 't Afrikaans ummer mie de taol vaan de Boere allein.
