Physica particularum elementariarum
E Vicipaedia
Physica particularum elementariarum est ramus physicae quae particulas minimas materiae et interactiones relativisticas inter eas describit. Etiam physica energiae magnae appellatur, quod particulae energiam permagnam in multis experimentis potiuntur cum eae fere usque ad velocitatem luminis ab acceleratorio particularum acceleratae sunt.
Index |
[recensere] Theoria Canonica
Theoria Canonica (Anglice: Standard Model) omnes particulas elementarias quas noscimus accurate describit. Omnes particulae ex particulis elementariis ortae sunt, sed non omnes particulae minimae sunt elementariae. Notum est, exempli gratia, proton particulam elementariam non esse sed ex quarciis ortam esse. Theoria Communis solum particulas elementarias directe describit, quae in duas species distribuuntur:
- Particulae bosona elementariae quae sunt mediatores virium:
- 8 gluona quae mediatores virium fortium sunt.
- 3 bosona imbecillia (W+, W-, Z0) quae mediatores virium imbecillium sunt.
- 1 photon quod mediator virium electromagneticarum est.
- Particulae fermiona elementariae, in sequenti tabula ostensa, quae non mediatores virium sunt:
| Species Fermionis |
Nomen | Symbolum | Onus electricum | Onus imbecille | Onus coloris | Massa |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Leptona | Electron | e- | -1 | -1/2 | 0 | 0,511 MeV/c2 |
| Myon | μ − | -1 | -1/2 | 0 | 105,6 MeV/c2 | |
| Tauon | τ − | -1 | -1/2 | 0 | 1,784 GeV/c2 | |
| Neutrinum electronis | νe | 0 | +1/2 | 0 | < 50 eV/c2 | |
| Neutrinum myonis | νμ | 0 | +1/2 | 0 | < 0,5 MeV/c2 | |
| Neutrinum tauonis | ντ | 0 | +1/2 | 0 | < 70 MeV/c2 | |
| Quarcia |
up | u | +2/3 | +1/2 | R/V/C | ~5 MeV/c2 |
| charm | c | +2/3 | +1/2 | R/V/C | ~1.5 GeV/c2 | |
| top | t | +2/3 | +1/2 | R/V/C | >30 GeV/c2 | |
| down | d | -1/3 | -1/2 | R/V/C | ~10 MeV/c2 | |
| strange | s | -1/3 | -1/2 | R/V/C | ~100 MeV/c2 | |
| bottom | b | -1/3 | -1/2 | R/V/C | ~4,7 GeV/c2 |
Quamquam alia particula boson Higgs nondum inventa est, theoria commoda eam maxime requirit, quia sine ipsa particulae elementariae massam non haberent. Ergo, firmiter Higgs esse creditur. In summa, theoria commoda suadet 61 particulas esse, ut facile videtur: 6 leptona, 6 antileptona, 18 = 6 x 3 quarcia, 18 = 6 x 3 antiquarcia (unumquodque quarcium 3 colores dissimiles habere potest, qui sunt: rubrum (R), viridem (V), caeruleum (C)), 8 gluona, 3 bosona imbecillis, 1 photon, 1 boson Higgs.
Omnes particulae aut boson aut fermion sunt. Uter a turbini (Anglice: spin) pendet: si particulae habet turbo numeri integri boson esse, si turbo est semi-integri fermion esse. Secundum theoriam commodam, omnia quarcia leptonaque (turbo = 1/2) sunt fermiona dum ceteri, et Higgs et particulae vis mediante, (turbo = 0) sunt bosona.
Theoria commoda postulat tres vires esse praeter vis gravitatis: electromagnetica, imbecille, et fortis. In sequente tabla, magnitudes virium ostensae sunt. Quamquam theoria commoda vim gravitatis non describit, difficultas non est seria propter imbecillitatem gravitatis vis (vide in tabula quam parva est gravitatis magnitudo relativa!). Quam ob rem, nulla experimenta usque hodie vim gravitatis inter particulas elementarias detegit, ideoque effecti gravitatis neglegi possumus.
| Vis | Magnitudo | Theoria | Mediator |
|---|---|---|---|
| Fortis | 101 | Chromodynamica (QCD) | gluona |
| Electromagnetica | 10 − 2 | Electrodynamica (QED) | photon |
| Imbecillis | 10 − 13 | Glashow-Weinberg-Salam (GWS) | W + ,W − ,Z0 |
| Gravitatis | 10 − 42 | Relativitas generalis | graviton |
[recensere] Theoria Supersymmetrica
In phyisica particularum elementariarum, supersymmetria est symmetria hypothetica in quo bosona et fermiona se commutant. Sub anno 2007, non habent tamen experimentos ut veritas supersymmetriae demonstrare. Attamen physici magnae energiae ad complectendam supersymmetriam Theoria Commoda Supersymmetrica Minima (abbreviatio anglice: MSSM) creant. Ad hoc faciendum, rationes sunt multa: notissima est ut, cum supersymmetria, correctiones difficiles quadraticas non habent, propter cancellationem inter diagrammata feynmanis particularum bosonium aut fermionium in gyris habentium. Hoc modo supersymmetria solvit quod saepe nominatur difficultas hierarquiae.
Quamquam theoria commoda supersymmetrica multas problematas theoreticas solvit, notum est ipsum autem multas quaestiones generales expeditur, exempli gratia: Suntne particulae supersodales?. Mathematice sequitur omnis particula parem supersodalem habet cuius turbo a magnitudine 1/2 differet. Inde creditur, exempli gratia, electron habet sondalem supersymmetricum (sive supersodalem) selectron, quod autem nondum inventum est.
Magnum particularum acceleratrum hodie conficitur in Genava, vocatum LHC, cuius primum propositum est arduis experimentis invenire particulas supersodales et boson Higgs.
[recensere] Vide etiam
[recensere] Nexus externi
- CERN - Magnum Particularum Acceleratorium Europae (anglice)
- Particularum proprietates (massa, onus, turbo, etc) (anglice)
- Particle Adventure (anglice)
| Particulae | |
| Particulae minimae : | |
|---|---|
| Fermiona : | quarcia · leptona |
| Leptona : | electrona · myona · tauona · neutrina |
| Bosona gaugiana : | photonia · gluona · bosona W+, W- et Z0 |
| Hypotheticae : | graviton · boson Higgsianum |
| Particulae compositae : | |
| Hadrona : | baryona · mesona |
| Baryona : | protona · neutrona · hyperona |
| Mesona : | piona · kaona |
