Thule-herstöðin
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Thule herstöðin eðaThule Air Base, (einnig Thule Air Base/Pituffik Airport, flugvallarstytting THU), liggur innan sveitarfélagsins Qaanaaq á norðvestur Grænlandi, um 1120 km norðan við heimskautsbaug og 1524 km sunnan við norðurheimsskautið og um 890 km austan við norðursegulpólinn. Herstöðin stendur þar sem áður var Thule-þorpið áður en íbúar þess voru neyddir til að flytja þangað sem nú er Qaanaaq.
Fyrstu herframkvæmdir Bandaríkjamanna hófust hér í seinni heimsstyrjöldinni en Bandaríkin tóku völdin yfir Grænlandi 1941 eftir hernám Þjóðverja á Danmörku. Árið 1951 var byggður flugvöllur sem gerði mögulegt að hafa þar heimaflugstöð fyrir sprengjuflugvélar sem ætlað var að nota gegn Sovétríkjunum ef til átaka kæmi.
Árið 1961 var Ballistic Missile Early Warning System (BMEWS) radar settur upp um 20 km norðaustur af herstöðinnni. BMEWS var mikið radarkerfi sem meðal annars tengdist Íslandi og var sett upp til að geta varað bandarísk yfirvöld við flugskeytum sem skotið væri frá meginlandi Sovétríkjanna eða frá kafbátum á Norður-Atlantshafi eða Íshafinu. Á þessum tíma var herstöðin á hátindi með um 10000 hermenn staðsetta þar. Seinni hluta 7. áratugarins fækkað mjög í herliðinu og var einungis um 3400 manns þar árið 1968. Nú eru þar einungis um 250 hermenn.
Þann 22. janúar 1968 fórst B-52 sprengjuflugvél 11 km sunnan við herstöðina. Fjórar vetnissprengjur sem voru um borð týndust og geislavirk málmbrot dreifðust um stórt svæði. Það var ekki fyrr en 1996 sem dönsk yfirvöld viðurkenndu að um geislavirkni hafi verið um að ræða og gengust á að greiða þeim sem unnið höfðu við hreinsun á svæðinu 50000 danskar krónur á mann í skaðabætur fyrir heilsutap og í mörgum tilvikum dauða úr krabbameini.
[breyta] Heimildir
- Encyclopedia of the Arctic, Routledge, 2004, ISBN 978-1-57958-436-8
