Gottskálk Keniksson

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Gottskálk Keniksson (stundum skrifað Keneksson eða Kæneksson) var norskur biskup að Hólum 1442 - 1457, eða í 15 ár.

Faðir hans var Kenik riddari Gottskálksson, bróðursonur Jóns skalla Eiríkssonar biskups á Hólum.

Gottskálk hafði veitingu Ásláks bolts erkibiskups fyrir Hólastað, en þá höfðu páfabiskupar setið þar í tæpa öld. Gottskálk mun ekki hafa komið til Íslands fyrr en 1444. Hann fékk umboð erkibiskups yfir Skálholtsstól 1449 og veitingarvald yfir erkibiskupslénunum Odda, Hítardal, Breiðabólstað í Vesturhópi og Grenjaðarstað. Um þetta leyti var Marcellus biskup í Skálholti, skipaður af páfa, og virðist erkibiskup ekki hafa viðurkennt páfaveitingu embættisins. Gottskálk hafði biskupsvald í Skálholti a.m.k. til 1453, og hafði á þeim árum eftirlit með kirkjum og kennimönnum um allt land.

Árið 1450 fór Gottskálk til Danmerkur og fékk leyfi konungs til að láta skip sitt vera í förum milli Íslands og Björgvinjar án þess að gjalda toll. Í þessari för mun hann hafa komið við sögu þegar Langaréttarbót var samin, en þar voru ákvæði til að tryggja áhrifavald Íslendinga í málefnum kirkjunnar. Gottskálk átti sæti í norska ríkisráðinu og gat þar haft áhrif á stjórn ríkisins.

Gottskálk var eindreginn stuðningsmaður dansk-norsku stjórnarinnar á Íslandi á tímum er losarabragur var á kirkjumálum og Englendingar reyndu að auka ítök sín á Íslandi. Hann var dugandi maður og farsæll biskup.

Til er sú sögn að Gottskált hafi látið smíða upp miðkirkjuna á Hólum og múrinn í kringum kirkjuna, og að hann hafi orðið bráðkvaddur í Laukagarðinum á Hólum.

Eftirmaður hans á biskupsstóli var Ólafur Rögnvaldsson, sem var bróðursonur Gottskálks.

[breyta] Heimildir

• Páll Eggert Ólason: Íslenskar æviskrár II.
• Sigurður Líndal (ritstj.): Saga Íslands V, 101-102.

Fyrirrennari: Robert Wodborn

Hólabiskup (1442 – 1457)

Eftirmaður: Ólafur Rögnvaldsson