Martin Scorsese
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Martin Marcantonio Luciano Scorsese (n. 17 de novembro, 1942) é un director, guionista e produtor de cine estadounidense, gañador dun Premio da Academia, dous Globos de Ouro, dous BAFTA, e do Directors Guild of America, ademais de ser un dos fundadores de World Cinema Foundation.
As obras de Scorsese abordan principalmente os temas da vida ítalo-estadounidense, e os conceptos de culpa e redención católicos romanos,A afiliación relixiosa do Director Martin Scorsese Páxina web creada o 27 de maio, 2005. Modificada por última vez o 5 de setembro, 2005. o machismo, e a violencia da sociedade estadounidense. Scorsese é amplamente considerado como un dos directores máis influentes da súa xeración.Yahoo! Movies Gañou un MFA pola súa obra como director de cine outorgado pola prestixiosa Escola de Cine de NYU, así coma o Premio da Academia como Mellor director pola súa película The departed, a cal tamén gañou o Mellor película na versión 79 dos Premios da Academia celebrados en 2007.
Índice |
[editar] Biografía
Orixinalmente, Scorsese planeaba ordenarse como sacerdote, o que se nota en moitas das súas películas que reflicten unha crianza católica. Foi atraído cara ó cine a idade temperá, e admite estar "obsesionado" coas películas; obsesión que se aprecia no documental de 1995 A Personal Journey with Martin Scorsese Through American Movies (Unha viaxe persoal con Martin Scorsese a través das películas de Estados Unidos). Sendo un neno enfermizo, pasaba moito tempo en recuperación en casa, observando o que ocorría na rúa, desde a súa fiestra. Gran parte da súa infancia pasouna en cines, o cal contribuíu á súa determinación en ser cineasta.
[editar] Carreira
[editar] Décadas de 1960 e 1970
Martin Scorsese pertencía a unha familia da clase traballadora; o seu pai era planchador de pantalóns. Os seus pais foron o tema do seu documental Italoamericano, e tiveron numerosas aparicións nas películas do seu fillo como actores secundarios.
Durante varios anos, a súa nai traballou como a provedora oficial de comida en todas as producións de Scorsese, mentres o seu pai traballaba no departamento de vestiario. Na película Goodfellas (Un dos nosos), Scorsese dixo que ninguén pasaba o ferro pescozos como o seu pai.
Scorsese asistiu á Universidade de Nova York, obtendo unha licenciatura na escola de cine en 1964, e unha mestría na mesma disciplina en 1966. Realizou a súa primeira longametraxe (Who´s knocking at my door?, 1969) co seu compañeiro de estudos Harvey Keitel, e a partir de entón formou parte da "banda" de cineastas da década de 1970: Francis Ford Coppola, Brian De Palma, George Lucas e Steven Spielberg. De Palma foi quen lle presentou a Robert De Niro, o cal resultou nunha próxima amizade que os levou a compartir moitos proxectos.
Neste período, Scorsese tamén traballou como editor da película Woodstock.
En 1972, Scorsese dirixiu Boxcar Bertha por encargo de produtor de películas de serie B Roger Corman, quen axudara a moitos directores a comezar as súas carreiras, entre outros Francis Ford Coppola, James Cameron e John Sayles. Con Bertha, Scorsese aprendeu a facer filmes rapidamente e de forma económica, o cal preparouno para a súa primeira película con De Niro, Mean Streets (Malas Rúas). A película resultou un éxito que lanzou a Scorsese e De Niro á fama. Entón, a actriz Ellen Burstyn escolleu a Scorsese para dirixila na película Alice Doesn't Live Here Anymore (Alicia xa non vive aquí), de 1974. Burstyn gañou un Oscar á mellor actriz por esta película.
A continuación, Scorsese exploraría as súas raíces étnicas no documental Italianamerican, sobre os seus pais Charles e Catherine Scorsese.
Dous anos despois, Scorsese asombrou ó mundo con Taxi Driver. A película tiña interpretacións brillantes de De Niro e Jodie Foster, nun dos máis violentos e sombríos retratos da vida neoiorquina plasmado en cine. Taxi Driver gañou a Palma de Ouro no Festival de Cannes, e recibiu catro nominacións ó Oscar, incluíndo a correspondente a mellor película. Algo que facía única á película, era o uso de tómalas "Punto de vista", que se converteron nunha constante nas películas de Scorsese.
O éxito de Taxi Driver, animou a Scorsese a proseguir coa súa primeira película de alto orzamento: New York, New York. Este tributo musical á cidade natal de Scorsese, foi un rotundo fracaso de taquilla. Para entón, Scorsese xa desenvolvera unha grave adicción á cocaína. Entre a súa adicción e a depresión provocada polo último filme, Scorsese aínda atopou a creatividade suficiente para facer The Last Waltz (O último vals, 1978), un documental belamente fotografado sobre un concerto de The Band. Ese mesmo ano, apareceu outro documental dirixido por Scorsese, titulado American Boy.
[editar] Década de 1980
Convencido de que estaba facendo a súa última película, Scorsese investiu todas as súas enerxías en Raging bull (Touro Salvaxe). A película estreouse en 1980, e é considerada como unha obra mestra, ademais de ser votada a mellor película da década de 1980, pola revista británica Sight and Sound. Como era de esperar, a película recibiu varias nominacións ó premio Oscar, incluíndo Mellor Actor (Robert de Niro), e a primeira nominación para Scorsese como Mellor Director. De Niro gañou a súa figura, pero Robert Redford levou ese ano o Oscar ó mellor director.
The Last Temptation of Christ (A última tentación de Cristo, 1988) está baseada no libro de Nikos Kazantzakis "A última tentación" (1951). Orixinalmente, a película ía ser producida baixo o selo Paramount Studios en 1983 con Aidan Quinn no papel de Jesús e Sting no de Poncio Pilatos. Con todo, Paramount retirouse días antes de comezar a filmación, argumentando presións de grupos relixiosos, polo que o proxecto tivo que esperar case cinco anos.
Unha vez pasado o colapso do proxecto, Scorsese notou que o mundo do Hollywood da década de 1980 estaba sendo cada vez máis comercial, e os filmes persoais e altamente estilizados que el e os seus colegas produciron unha década antes, non gozarían do mesmo recibimento. Así, Scorsese decidiu emprender un novo camiño coa súa carreira. Con After hours (1985) Scorsese efectuou un cambio estético encamiñándose cara a un estilo practicamente "underground". A película foi feita cun orzamento estremadamente austero, de noite e en localizacións do barrio do SoHo en Manhattan.
Despois, Scorsese dirixiu o vídeoclip Bad (1987) para Michael Jackson. En 1986, dirixiu The cor of money (A cor do diñeiro), protagonizada por Paul Newman, Tom Cruise e Mary Elizabeth Mastrantonio. O filme é unha secuela de The hustler (O Buscavidas, de Robert Rossen), tamén protagonizada por Newman. Este último gañou o Oscar ó Mellor Actor de 1986.
Co diñeiro obtido por A cor do diñeiro, Scorsese puido filmar The last temptation of Christ en 1987, cun orzamento modesto, pois Scorsese sabía que o filme non ía arrasar en taquilla. Con todo, Scorsese non anticipou o furor e a controversia que ían desatarse cando o filme foi estreado ó ano seguinte. As protestas en todo o mundo chegaron á queima de varias salas, e á súa prohibición durante máis de quince anos nalgúns países. Por este filme, Scorsese recibiu a súa seguinte nominación ó Oscar ó Mellor Director; candidatura que tampouco gañou. Con todo, o respaldo que varias figuras do mundo político lle brindaron a esta película deulle a Scorsese o ímpeto para o seu seguinte traballo: Goodfellas (Un dos Nosos ou Bos Raparigos, 1990).
[editar] 1990 á data
Con Goodfellas Scorsese volveu á súa nativa Nova York, e reencontrouse con Robert De Niro e Joe Pesci. Esta película sobre a vida dun gángster foi chamada a mellor película de mafiosos desde O Padriño, e deulle a Scorsese a terceira nominación ó Oscar como Mellor Director, galardón que non conseguiu, esta vez fronte ó daquela novato Kevin Costner por "Bailando con lobos".
Scorsese proseguiu facendo un remake da película de 1962 Cape Fear (O Cabo do Terror ou Cabo de Medo), o cal probou que Scorsese podía ser un éxito de taquilla en Hollywood. Os seguintes anos pasounos facendo películas de baixo éxito pero aclamadas pola crítica (The Age of Innocence, Kundun), e involucrándose en apoiar os proxectos doutros cineastas, como Quiz Show, Search and Destroy, Mad Dog and Glory e Clockers. Scorsese dirixiu nese período a película Casino, e volveu ó mundo de Taxi Driver en 1999, dirixindo Bringing Out The Dead(Ó límite).
En 1990, Martin Scorsese actuou no papel de Vincent van Gogh no filme Dreams (Soños) de Akira Kurosawa. En 1999, traballou nun documental chamado Il Mio Viaggio in Italia (A miña viaxe en Italia).
-.jpg/150px-Leo_Scor_Diaz(GangsofNY)-.jpg)
En 2002, Scorsese dirixiu Gangs of New York (Bandas de Nova York), a que ata ese momento fora a súa empresa máis arriscada, con orzamento superior ós cen millóns de dólares, o máis alto na carreira de Scorsese. A reacción da crítica cara á película foi moderadamente positiva e, aínda que non foi un gran éxito de taquilla, tampouco supuxo un fracaso. Ademais, recibiu dez nominacións ó Oscar, incluíndo Mellor Película, Mellor Director, e Mellor Actor (para Daniel Day-Lewis). Scorsese perdeu novamente, esta vez fronte a Roman Polanski.
O seguinte filme de Scorsese foi The Aviator (O aviador), película biográfica do excéntrico multimillonario e pioneiro da aviación Howard Hughes. O filme foi lanzado a finais de 2004, con aclamación da crítica. Gañou tres Globos de Ouro, incluíndo Mellor Película Dramática. Na entrega dos premios Oscar, O aviador foi a película con máis nominacións (once, incluíndo Mellor Película, Mellor Director e Mellor Actor para Leonardo Dei Caprio). Esta vez, Scorsese tamén saíu coas mans baleiras ó ver a Clint Eastwood levar o Oscar ó Mellor Director e á Mellor Película.
Scorsese é Presidente de Filme Foundation, unha fundación sen fins de lucro dedicada á preservación do material fílmico en deterioración.
O 5 de xaneiro de 2005, Scorsese recibiu o recoñecemento Légion d'honneur de parte do goberno de Francia, polas súas contribucións ó cine.
Logo de presentar o seu documental sobre Bob Dylan en 2005, sorprendeu a todos en 2006 coa súa galardoada pelicula Infiltrados, coa cal cultivou numerosos eloxios. Nesta cinta policial reuniuse novamente con Leonardo Dei Caprio e, por primeira vez, con Jack Nicholson. O 25 de febreiro de 2007, a academia das artes de Hollywood entregáballe o Oscar ó mellor director (e outros 3 Oscars para esta película) co que se facía xustiza cun dos máis grandes directores dos EE.UU., que fora nominado 8 veces e nunca gañara, nin como director nin como guionista.
Para o ano 2007 ten planeado estrear un documental acerca dos Rolling Stones.
[editar] Vida privada
Scorsese está casado con Helen Morris desde 1999; ela é a súa quinta esposa. Teñen unha filla, Francesca, quen aparece en The Departed e en The Aviator.
Ten unhaa filla, Catherine, do seu primeiro matrimonio con Laraine Brennan, outra filla, Domenica Cameron-Scorsese, que é actriz, do seu segundo matrimonio, con Julia Cameron. Scorsese tamén estivo casado con Isabella Rossellini desde 1979 ata o seu divorcio en 1982. Tamén contraeu matrimonio con Barbara De Fina en 1985, unión que terminou en divorcio.
Usualmente reside na Cidade de Nova York.
[editar] Filmografía selecta
[editar] Director
- The departed, (Infiltrados) (2006)
- Non Direction Home: Bob Dylan - A Martin Scorsese Picture (2005)
- The Aviator (O aviador), (2004)
- Gangs of New York (Cuadrillas de Nova York), (2002)
- Bringing Out the Dead (Ó límite), (1999)
- Il Mio Viaggio in Italia (1999)
- Kundun (1997)
- Casino (1995)
- The Age of Innocence (A idade da inocencia) (1993)
- Cape Fear (O cabo do medo), (1991)
- Goodfellas (Un dos nosos) (1990)
- New York Stories (Historias de Nova York, primeiro capítulo) (1989)
- The Last Temptation of Christ (A última tentación de Cristo), (1988)
- The Cor of Money (A cor do diñeiro), (1986)
- After Hours (¡Jo, que noite!), (1985)
- The King of Comedy (O rei da comedia), (1983)
- Raging Bull (Touro Salvaxe), (1980)
- The last waltz (O último vals), (1978)
- New York, New York (1977)
- Taxi driver (1976)
- Alice Doesn't Live Here Anymore (Alicia xa non vive aquí), (1974)
- Italianamerican (1974)
- Mean Streets (Malas rúas), (1973)
- Boxcar Bertha (1972)
- Street scenes (1970)
- Who's that knocking at my door? (1967)
- The Big Shave (curtametraxe) (1967)
[editar] Actor
- Shark Talle (O cazatiburóns) (2004)
- Gangs of New York (2002)
- Quiz Show (O dilema), (1994)
- Dreams (1990)
- Guilty by Suspicion (1990)
- Round Midnight (1986)
- Taxi Driver(1976)
[editar] Premios
[editar] Oscars
| Ano | Categoría | Película | Resultado |
|---|---|---|---|
| 2007 | Mellor Director | Infiltrados | Gañador |
| 2004 | Mellor Director | O aviador | Candidato |
| 2002 | Mellor Director | Gangs of New York | Candidato |
| 1993 | Mellor guión adaptado | A idade da inocencia | Candidato |
| 1990 | Mellor Director | Un dos nosos | Candidato |
| 1990 | Mellor guión adaptado | Un dos nosos | Candidato |
| 1988 | Mellor Director | A última tentación de Cristo | Candidato |
| 1980 | Mellor Director | Touro Salvaxe | Candidato |
[editar] Globos de Ouro
| Ano | Categoría | Película | Resultado |
|---|---|---|---|
| 2007 | Mellor Director | Infiltrados | Gañador |
| 2004 | Mellor Director | O aviador | Candidato |
| 2002 | Mellor Director | Gangs of New York | Gañador |
| 1995 | Mellor Director | Casino | Candidato |
| 1993 | Mellor Director | A idade da inocencia | Candidato |
| 1990 | Mellor Director | Un dos nosos | Candidato |
| 1980 | Mellor Director | Touro Salvaxe | Candidato |
