Linguas goidélicas

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

As linguas goidélicas ou gaélicas forman unha familia de linguas célticas, distinta do grupo das linguas britónicas. Comprenden:

o irlandés (así como o antigo irlandés)
o escocés
o manx

O nome gaélico designa comunmente o conxunto destas linguas.

O caso do shelta está suxeito a discusión: malia que polo léxico a lingua se aproxima ao irlandés, trátase no fondo dunha lingua sintacticamente xermánica.

Índice

1 Comparación de linguas célticas
2 Situación actual
3 Algunhas expresións e palabras gaélicas
- 3.1 Exemplos
4 Ver tamén
- 4.1 Ligazóns externas
- 4.2 Ligazóns internas

[editar] Comparación de linguas célticas

Unha das distincións é o /p/ das linguas britónicas e o /k/ das linguas goidélicas:

galego	irlandés	escocés	manx	bretón	galés	córnico
	linguas goidélicas			linguas britónicas
cabeza	ceann	ceann	kione	penn	penn	penn
catro	ceathar	ceithir	kiare	peder (f)	pedwar	peswar
cinco	cúig	còig	queig	pemp	pump	pymp
quen	cé	cò	quoi	piv	pwy	piw

[editar] Situación actual

O gaélico irlandés fálase principalmente na Gaeltacht na costa oeste de Irlanda: é a primeira lingua nacional deste país onde a súa revalorización é obxecto dun debate político ante o emprego dominante do inglés (unha segunda lingua nacional segundo a Constitución).

Nalgunhas provincias afastadas de Escocia como Illa de Skye, pódense atopar aldeas onde os seus habitantes falan só gaélico escocés. En Escocia creáronse escolas onde as clases se poñen só en lingua gaélica.

En Canadá, só os escoceses das Highlands e os galeses fundaron comunidades onde a súa lingua materna deu sobrevivido ata os nosos días. Atópanse comunidades gaélicas escocesas na illa de Cap-Breton e en tres condados do leste de Nova Escocia (Guysborough, Pictou e Antigonish), na Illa do Príncipe Eduardo, no val de Codroy no suroeste de Terranova, no condado de Compton no Quebec, no sur do Ontario (os condados de Stormont, de Dundas e de Glengarry ao sueste de Ottawa, e no condado de Middlesex ao oeste de London), así como nunha e outra parte da fronteira entre o Manitoba e o Saskatchewan.

[editar] Algunhas expresións e palabras gaélicas

Ciamar a tha thu ? (Como che vai?) (escocés); Kys t'ou ? (Como che vai?) (manx).
Sasannach (palabra pexorativa que designa un inglés) (escocés).
a leannáin (queridiña) (irlandés).
ruadh (vermello) (escocés).
Iain (Xoán) (escocés); Seán (Xoán) (irlandés).
Tá baisteach ann (chove) (irlandés).
mac (fillo de onde por exemplo Mac Liam = fillo de Liam).

[editar] Exemplos

galego	irlandés	escocés	manx
Gaélico	Gaelach	Gaidheal	Gaelgagh
día	lá	latha	laa
noite	oíche	oidhche	oie
dentro	isteach	a-steach	ayns
escola	scoil	sgoil	scoill
igrexa	eaglais	eaglais	keeill
neno	páiste	pàiste	paitchey
sen	gan	gun	gyn
autoridade	údarás	ùghdarras	ard-ynseyder
oficina	oifig	oifis/ oifig	offish
aberto	oscailte	fosgailte	foshlit
ano	bliain	bliadhna	blein
radio	raidió	radio/ rèidio	radio
goberno	rialtas	riaghaltas	reiltys
parlamento	parlaimint	pàrlamaid	ard-whaiyl
illa	oileán	eilean	ellan

[editar] Ver tamén

[editar] Ligazóns externas

[editar] Gaélico Escocés

Introduction au gaelique – Esta páxina proponnos unha iniciación (das máis simples) ao gaélico escocés.
Portail de LEXILOGOS – Este portal de LEXILOGOS propón recursos útiles para a aprendizaxe da lingua escocesa.
Speaking Our LANGUAGE - Bruidhinn ar Cànan Sabhal Mòr Ostaig - Colaiste Ghàidhlig na h-Alba – Creado polo Sabhal Mòr Ostaig, instituto de ensino medio, estes cursos poden seguirse gratuitamente, están en versión audio!

[editar] Irlandés

Curso de irlandés en francés – Esta páxina moi simple, ensínanos moito sobre o irlandés. O seu autor, Yves SAGNIER, utiliza cursos de: a University College de Dublín (GAELIC-L 1992-1993), de Gaeilge-B e de " The Irish Eyes ".
Portal de LEXILOGOS – Este portal de LEXILOGOS propón recursos útiles para a aprendizaxe da lingua irlandesa.
RTÉ Raidió Na Gaeltachta – Difundida en Irlanda, esta emisora de radio difunde as súas emisións completamente en irlandés.
Irish Saying – Páxina que ofrece a posibilidade de escoitar e descargar palabras, frases e expresións en irlandés.

[editar] Manx

Gaelg-Lessoonyn - Varios cursos de manx, dun nivel moi simple a un nivel bastante avanzado.
Radio Vannin – A emisora oficial da Illa de Man, cunha sección de emisións en manx, listas para descargar en formato MP3.