Galeguismo (política)

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

O galeguismo é unha ideoloxía política de tipo nacionalista que ten como obxectivo a defensa de Galiza mediante a creación de institucións propias.

O galeguismo apareceu a mediados do século XIX, cando se formulou como provincialismo e posteriormente como rexionalismo. O termo utilízase especialmente a partir da constitución das Irmandades da Fala en 1916 e a aparición da corrente nacionalista, que defende o carácter nacional de Galiza. As Irmandades eran unha organización na que participaba a pequena burguesía e os intelectuais e liderounas Antón Villar Ponte. Na década seguinte consolidáronse dúas correntes: a nacionalista, arredor do Partido Galeguista de Castelao, e a republicana autonomista da ORGA, liderada por Casares Quiroga e Antón Villar Ponte. Esta última integrouse durante a Segunda República na Izquierda Republicana de Azaña.

En 1931 redactáronse diversos anteproxectos e bases para un Estatuto de Autonomía, cuxo texto definitivo se aprobou en decembro de 1932 na Asemblea de Municipios de Santiago de Compostela. O Estatuto foi aprobado en referendo o 28 de xuño de 1936 e polas Cortes Españolas en 1937, pero a Guerra Civil española impediu que se aplicase. Moitos galeguistas tiveron que exilarse.

O galeguismo durante o franquismo mantívose no exilio e en intelectuais que ficaran. A fundación da Editorial Galaxia en 1950 foi un dos feitos máis relevantes desta resistencia. As novas organizacións que foron aparecendo integraron o pensamento marxista e preferiron a denominación de "nacionalistas" adoptando a estreleira coma a bandeira nacionalista dos galegos.

Coa caída do franquismo, o galeguismo reactivouse e na actualidade as forzas políticas maioritarias identifícanse como "galeguistas".