سرطان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

برای پیکری آسمانی سرطان به خرچنگ (صورت فلکی) رجوع نمائید.

ازدیاد سرطانی سلول‌های بافت غده

سَرَطان (به پارسی سره: چَنگار) یعنی رشد، تکثیر و گاهی انتشار غیر طبیعی سلول‌های بدن. بدن انسان از میلیونها میلیون سلول تشکیل شده است که در کنار هم، بافتهایی مانند ماهیچه ها، استخوان و پوست را می‌‌سازند. بیشتر سلول‌های طبیعی بدن در پاسخ به تحریکاتی که از داخل و خارج بدن به آنها وارد می‌‌شود، رشد و تولید مثل می‌کنند و در نهایت می‌‌میرند. اگر این فرآیند در مسیر تعادل و صحیح خود اتفاق بیفتد، بدن سالم می‌‌ماند و عملکرد طبیعی خود را حفظ می‌‌کند. اما مشکلات، زمانی شروع می‌‌شود که برخی از ژن‌های یک یاخته طبیعی دچار جهش شده و سلول به یک سلول سرطانی تبدیل شود. سرطان یک بیماری صد در صد ژنتیکی است.ولی صد در صد ارثی نیست ومیتواند اکتسابی باشد.

یک یاخته طبیعی ممکن است بدون هیچ دلیل واضحی به یک سلول سرطانی تبدیل شود، ولی در اغلب موارد، تبدیل در اثر مواجهه مکرر با مواد سرطان زا مانند الکل و دخانیات صورت می‌‌گیرد. شکل ظاهری و نیز عملکرد سلول‌های سرطانی شده با سلول‌های طبیعی تفاوت دارد. جهش یا تغییر ایجاد شده در DNA یا ماده ژنتیکی سلول اتفاق می‌‌افتد. DNA همان مسئول کنترل شکل ظاهری و عملکرد سلول است. وقتی DNA یک سلول تغییر می‌‌کند، آن سلول با سلولهای سالم کنار خود تفاوت می‌‌یابد و دیگر کار سلول‌های طبیعی بدن را انجام نمی‌دهد. این سلول تغییر یافته از سلولهای همسایه اش جدا می‌‌شود و نمی‌داند چه زمانی رشدش باید به پایان برسد و بمیرد. به عبارت دیگر سلول تغییر یافته از دستورها و علائم داخلی که سلولهای دیگر در کنترل آنها هستند، پیروی نمی‌کند و به جای هماهنگی با سلولهای دیگر خودسرانه عمل می‌‌کند.

این سلول جهش یافته تقسیم و به 2 سلول جدید " جهش یافته " تبدیل می‌‌شود و این فرآیند به همین ترتیب ادامه می‌‌یابد تا همان یک سلول به توده‌ای از سلولها که تومور نامیده می‌‌شود، تبدیل می‌‌گردد. گاهی این تومورها خوش خیم بوده و رشد نمی‌کنند. ولی در صورتی که سلولهای تومور رشد کنند و تقسیم شوند و سلولهای طبیعی اطراف خود را از بین ببرند و به نقاط دیگر بدن هم دست اندازی کنند، تومور بدخیم محسوب می‌‌شود. بزرگ‌ترین خطر تومورهای بدخیم، توانایی آنها در حمله به بافتهای سالم و پخش شدن در بدن است. هر چه تومورها رشد کنند و بزرگ‌تر شوند، جلوی رسیدن مواد غذایی و اکسیژن را به سلولهای سالم می‌‌گیرند و با پیشرفت سرطان، سلولهای سالم می‌‌میرند و عملکرد و سلامت بیمار از بین می‌‌رود. اگر جلوی این فرآیند گرفته نشود، سرطان به مرگ می‌‌انجامد.

[ویرایش] انواع سرطان‌ها

اغلب سرطانها به سه دسته تقسیم می‌‌شوند:

کارسینوما: شامل سرطان‌هایی می‌‌شود که از سلولهایی که سازنده پوست هستند (مثل سرطان پوست) و یا لایه داخلی اعضا را می‌‌پوشانند (مثل سرطان ریه) و یا سازنده غدد هستند (مثل سرطان سینه) منشا می‌‌گیرد.

سارکوما: این دسته سرطان‌هایی هستند که از بافت همبند مثل غضروف، استخوان و ماهیچه منشاء می‌‌گیرند. از این رو سرطان استخوان یا سرطان ماهیچه را در هر نقطه از بدن سارکوما می‌‌گویند.

لوسمی و لنفوماها: شامل سرطانهایی است که از سلول‌های تشکیل دهنده خون و سلولهای ایمنی منشاء می‌‌گیرد.

در کشورهای غربی، سرطان پوست شایع‌ترین سرطان است و پس از آن سرطان سینه، شش، پروستات، روده بزرگ، مثانه و رحم قرار دارد.

[ویرایش] راههای پیشگیری

• عدم استفاده بی‌اندازه از مشروبات الکلی و دخانیات
• صرف غذاهایی که به صورت آب پز تهیه می‌‌شود.
• عدم استفاده از غذاهایی که آثار سوختگی در آنها نمایان است.
• استفاده از سبزیجات و انواع میوه‌ها
• استفاده کمتر از گوشت قرمز
• رعایت کامل امور بهداشتی

[ویرایش] جستارهای وابسته

• انکوژن
• تومور
• متاستاز
• سرطان پروستات
• مرکز سرطان ام دی اندرسون دانشگاه تگزاس
• سرطان سینه

[ویرایش] پیوند به بیرون

• مرکز تحقیقات سرطان انستیتو کانسر (به فارسی)
• http://www.horc-bmt.org مرکز تحقیقات هماتولوژی،انکولوژی و پیوند مغز استخوان
• http://www.LiveStrong.ir بنیاد نجات یافتگان سرطان ایران و سایت کتاب «سرطان، بهترین رویداد زندگی من»- اولین کتاب ترجمه شده جهان در دوران پیوند مغز استخوان
• كاشفان فروتن سرطان
• سپاس از سلامتی پس از سرطان SEPAS

[ویرایش] منبع

دانشنامهٔ رشد