Ποδόσφαιρο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το ποδόσφαιρο είναι ένα από τα δημοφιλέστερα ομαδικά αθλήματα.

Το ποδόσφαιρο είναι ομαδικό άθλημα, στο οποίο παίρνουν μέρος δύο ομάδες από έντεκα παίχτες η καθεμία. Παίζεται με δύο ομάδες σε ορθογώνιο γήπεδο που καλύπτεται από χορτάρι με δύο τέρματα στην κάθε μία από τις μικρές πλευρές του ορθογωνίου. Σκοπός του παιχνιδιού είναι οι παίχτες να φέρουν την μπάλα στο αντίπαλο τέρμα, χωρίς να χρησιμοποιήσουν τα χέρια τους. Οι παίκτες κάθε ομάδας ενεργούν έτσι ώστε να πετύχουν αυτό το στόχο, ενώ υπάρχει ένας τερματοφύλακας σε κάθε ομάδα στον οποίο επιτρέπεται να χρησιμοποιήσει τα χέρια του μέσα σε μια καθορισμένη περιοχή. Η ομάδα που θα πετύχει τα περισσότερα τέρματα κερδίζει, ενώ αν έχουν επιτύχει τον ίδιο αριθμό τερμάτων το παιχνίδι λήγει ως ισόπαλο ή παρατείνεται η διάρκεια του σύμφωνα με κανονισμούς.

Στους επίσημους αγώνες κάθε παίκτης φοράει στολή που απαρτίζεται από φανέλα και σορτς με μοναδικό νούμερο για τους παίκτες της ίδιας ομάδας, ενώ οι δύο διαφορετικές ομάδες επιβάλλεται να φορούν διαφορετικά χρώματα που διακρίνονται εύκολα μεταξύ τους ενώ οι τερματοφύλακες φορούν τέτοια χρώματα ώστε να διακρίνονται από τους συμπαίκτες τους και τους διαιτητές. Απαραίτητο τμήμα του εξοπλισμού είναι τα παπούτσια και τα προστατευτικά για την κνήμη.

Αθλήματα ή παιχνίδια που θυμίζουν το ποδόσφαιρο συναντώνται από και παλιότερα. Ίχνη του ποδοσφαίρου βρίσκουμε στο "επίσκυρος" των Ελλήνων και το "harpostum" των Ρωμαίων ^{[εκκρεμεί παραπομπή]}.

Το ποδόσφαιρο πήρε τη σύγχρονη μορφή του στην Αγγλία, όπου το 1863 κωδικοποιήθηκαν από την Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (Football Association), που ιδρύθηκε στο Λονδίνο, οι πρώτοι κανονισμοί του και τέθηκαν οι βάσεις για αυτό που είναι το άθλημα σήμερα. Σήμερα το ποδόσφαιρο είναι το δημοφιλέστερο άθλημα στον κόσμο, διοικείται από τη FIFA (Fédération Internationale de Football Association) και κορυφαία ποδοσφαιρική διοργάνωση θεωρείται το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου που διεξάγεται κάθε τέσσερα χρόνια.

[Επεξεργασία] Τρόπος διεξαγωγής

Το γήπεδο ποδοσφαίρου και οι διαστάσεις του.

Ο αγώνας, που διευθύνει ο διαιτητής βοηθούμενος από δύο επόπτες, διαρκεί ενενήντα λεπτά και μοιράζεται σε δύο ημίχρονα, από 45 λεπτά το καθένα. Το γήπεδο που παίζεται το ποδόσφαιρο είναι ορθογώνιο παραλληλόγραμμο. Το μήκος του είναι από 90 μέχρι 120 μέτρα και το πλάτος του από 45 μέχρι 90 μέτρα. Από την τελική γραμμή κάθε περιοχής και στη μέση της υπάρχουν δύο κάθετα δοκάρια, που απέχουν μεταξύ τους 7,32 μ. και συνδέονται μ' ένα οριζόντιο δοκάρι που έχει ύψος απ' το έδαφος 2,44 μ. Αυτό είναι το τέρμα. Τα σφάλματα (φάουλ) καταλογίζονται σαν ελεύθερα κτυπήματα. Όταν πέσει σε σφάλμα παίχτης που αμύνεται κοντά στο τέρμα, το ελεύθερο κτύπημα ονομάζεται πέναλτι. Στην περίπτωση που η μπάλα βγει έξω απ' τις μεγαλύτερες πλευρές του παραλληλογράμου όπου διεξάγεται ο αγώνας, τότε ο παίχτης την φέρνει πίσω με τα χέρια.

Μπάλα ποδοσφαίρου.

Η μπάλα είναι από δέρμα και σπάνια από πλαστικό και η περιφέρειά της είναι μεταξύ 68 εκ. και 71 εκ. ενώ το βάρος της είναι 396-453 γραμμάρια.

Οι παίχτες, απ' τη θέση που παίρνουν μέσα στο γήπεδο, ονομάζονται: τερματοφύλακας, δεξιός οπισθοφύλακας, δεξιός μέσος, αριστερός οπισθοφύλακας, κεντρικός μέσος, αριστερός μέσος, δεξιός κυνηγός ακραίος, μεσαίος κυνηγός, αριστερός ακραίος κυνηγός, κεντρικός κυνηγός, αριστερός μεσαίος κυνηγός.

Στις περισσότερες χώρες, με το ποδόσφαιρο ασχολούνται επαγγελματίες κι ερασιτέχνες παίχτες. Για τους επαγγελματίες υπάρχουν κανονισμοί, που κάνουν το άθλημα αυτό πραγματικό επάγγελμα.

Εκτός απ' τα εθνικά πρωταθλήματα, κάθε τέσσερα χρόνια γίνεται το παγκόσμιο κύπελλο, όπου συμμετέχουν εθνικές ομάδες κρατών που απαρτίζονται από επαγγελματίες παίχτες και που οργανώνεται απ' τη Διεθνή Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (FIFA). Το ποδόσφαιρο περιλαμβάνεται επίσης και στους Ολυμπιακούς Αγώνες, όπου όμως παίζουν μόνο εθνικές ομάδες με ερασιτέχνες παίχτες. Το Παγκόσμιο Κύπελλο γίνεται κάθε τέσσερα χρόνια και κατά το δεύτερο, μετά από κάθε Ολυμπιάδα, χρόνο.

[Επεξεργασία] Προέλευση

Αυτό το άρθρο ή η ενότητα δεν αναφέρει τις πηγές του ή δεν περιέχει επαρκείς παραπομπές.

Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια προσθέτοντας κατάλληλες πηγές και παραπομπές που να υποστηρίζουν το άρθρο.

Η προέλευση του ποδοσφαίρου χάνεται κυριολεκτικά στα βάθη του παρελθόντος. Αλλά μια τόσο μακρινή έρευνα θα ήταν κουραστική και θα έπασχε από έλλειψη στοιχείων.

Πόσα δεν έχουν γραφεί και πόσες υποθέσεις δεν έχουν γίνει για ν' αποδειχτεί ότι οι αρχαίοι Έλληνες, ή ακόμη και αρχαιότεροι λαοί στην ιστορία, οι Αιγύπτιοι και οι Ασσύριοι, γνώριζαν το παιχνίδι που συναρπάζει σήμερα όλο τον κόσμο, χωρίς να είναι φυσικά δυνατό, από τα ελάχιστα αρχαία κείμενα που αναφέρονται στα παιχνίδια των αρχαίων, να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα, ωστόσο είναι αρκετά πιθανό ότι έπαιζαν κάποιο σφαιριστικό παιχνίδι.

Ένα ανάγλυφο του 4ου π.Χ. αιώνα που βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Αθηνών και εικονίζει έναν έφηβο να παίζει μια σφαίρα πάνω στο πόδι του. Από ανασκαφές που έκαναν στη Σαμοθράκη οι Αμερικανοί με επικεφαλής την κ. Ελίζαμπεθ Ντούζμπερι και τον Έλληνα αρχαιολόγο κ. Ανδρέα Βαβρίτσα, προήλθε ένα ακόμη εύρημα, μια μπάλα φτιαγμένη από ουροδόχο κύστη ζώου. Σ' έναν τάφο του 3ου π.Χ. αιώνα, βρέθηκε μεταξύ άλλων κι ένα πήλινο συμπαγές ομοίωμα μπάλας, που μοιάζει με τις μπάλες που χρησιμοποιούνται στο σύγχρονο ποδόσφαιρο.

Ανάλογα ευρήματα και μαρτυρίες για σφαιριστικά παιχνίδια, υπάρχουν στην Κίνα, την Αίγυπτο, την Ιταλία, Γαλλία και σε πολλές άλλες χώρες, όπως στη Νότια Αμερική.

Μια πιο "σκληροπυρηνική" άποψη αναφέρει ότι και οι σαξονικοί λαοι έπαιζαν ένα είδους "ποδόσφαιρο". Συγκεκριμένα, την περίοδο που τα βρετανικά νησιά ήταν πεδία μαχών μεταξύ των διαφόρων φύλων, όπως οι Σάξονες, οι Κέλτες κ.α., όταν μια σαξονική φυλή κέρδιζε μια μάχη, αποκεφάλιζε τον αντίπαλο φύλαρχο και έπιαζε ποδόσφαιρο χρησιμοποιώντας ως μπάλα το... κομμένο κεφάλι.

[Επεξεργασία] Το σύγχρονο ποδόσφαιρο

Το ποδόσφαιρο με τη σημερινή του μορφή, συμπλήρωσε 150 χρόνια ζωής κι έχει πατρίδα του την Αγγλία. Οι πρώτοι Κανονισμοί θεσπίστηκαν από τους φοιτητές του Καίμπριτζ το 1846. Ο πρώτος Σύλλογος "Notts County F.C." ιδρύθηκε το 1862. Τον επόμενο χρόνο ιδρύθηκε η Αγγλική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία και τα αμέσως επόμενα χρόνια ιδρύθηκαν ο ένας μετά τον άλλο οι μεγάλοι Αγγλικοί Σύλλογοι που υπάρχουν μέχρι σήμερα. Το 1866 τέθηκαν αντιμέτωπα τα αντιπροσωπευτικά συγκροτήματα του Λονδίνου και του Σέφιλντ. Το 1867 ιδρύθηκε ο πρώτος Σύλλογος της Σκωτίας "Κουίνς Παρκ". Το Κύπελλο Αγγλίας διεξήχθη για πρώτη φορά το 1871 με αντίπαλες στον τελικό τις ομάδες "Γουόντερερς" και "Ρόιγιαλ Ιντζηνίαρς" με νικήτρια την πρώτη με 1-0. Στη Γλασκόβη, το 1872, έγινε ο πρώτος διεθνής αγώνας μεταξύ των εθνικών ομάδων Σκωτίας - Αγγλίας που έληξε 0-0.

Το ποδόσφαιρο διαδόθηκε και στην ηπειρωτική Ευρώπη. Το πρώτο μη βρετανικό σωματείο είναι η "Αβρ Α.Κ." της Χάβρης (1872). Η διάδοση του ποδοσφαίρου δημιούργησε την ανάγκη κωδικοποίησης των Κανονισμών. Έτσι το 1882 ιδρύθηκε το "Διεθνές Συμβούλιο" που κωδικοποίησε τους Κανονισμούς και που εξακολουθεί και τώρα να ελέγχει και να τροποποιεί τους Κανονισμούς Παιδιάς.

Πρέπει να τονιστεί ότι οι τροποποιήσεις που έχουν γίνει στους Κανονισμούς Παιδιάς από το 1846 δεν άλλαξαν τη μορφή του ποδοσφαίρου. Η πιο σημαντική είναι η καθιέρωση της ποινής του πέναλτι που έγινε το 1891 ύστερα από πρόταση της Ιρλανδικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας. Το 1895 εφαρμόστηκε και ο Κανονισμός επαναφοράς της μπάλας από πλάγιο άουτ με τα δυο χέρια. Η διάδοση του ποδοσφαίρου και η ανάγκη ομαλής διεξαγωγής των αγώνων αύξησε σημαντικό τον αριθμό των διαιτητών. Το 1893 ιδρύθηκε η Ομοσπονδία Διαιτητών της Αγγλίας.

Στο μεταξύ το ποδόσφαιρο διαδόθηκε με μεγάλη ταχύτητα (κυρίως από Άγγλους Ναυτικούς και Υπαλλήλους Εμπορικών Εταιρειών) και στη Λατινική Αμερική. Το 1893 ιδρύθηκε η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της Αργεντινής. Αξίζει νομίζουμε ν' αναφερθούν οι χρονολογίες ίδρυσης μερικών ακόμα Ποδοσφαιρικών Ομοσπονδιών με τεράστια δραστηριότητα και μεγάλες διεθνείς διακρίσεις. Ιταλική (1898), Γερμανική (1900), Ουρουγουάης (1900), Βελγίου (1895), Δανίας (1879), Ελβετίας (1895), Ισπανίας (1905), Νέας Ζηλανδίας (1891), Νότιας Αφρικής (1892), Ουγγαρίας (1901), Σουηδίας (1906).

Όπως ήταν φυσικό, δημιουργήθηκε η ανάγκη ίδρυσης ενός διεθνούς οργάνου για τον προγραμματισμό και τον έλεγχο των διεθνών ποδοσφαιρικών αγώνων και την ενιαία εφαρμογή των Κανονισμών. Το 1904, με πρωτοβουλία του Γάλλου Ζιλ Ριμέ (που παρέμεινε για πολλά χρόνια Πρόεδρός της), ιδρύθηκε η F.Ι.F.Α. Στην αρχή, στη δύναμη της F.Ι.F.Α. ανήκαν 7 μόνο χώρες. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αγγλία, που ήθελε να μονοπωλήσει την διεθνή οργάνωση του ποδοσφαίρου, εγκατέλειψε το 1928 την F.Ι.F.Α. με αφορμή την απόφαση να επιτρέπεται η πληρωμή ημεραργιών στους Ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές. Επανήλθε ύστερα από 18 χρόνια (1946). Η αποχώρηση της Αγγλίας δεν είχε καμία επίδραση στην ανάπτυξη της F.Ι.F.Α, τα μέλη της οποίος αυξάνονταν συνεχώς.

Το πρώτο παγκόσμιο κύπελλο κατέκτησε η Ουρουγουάη το 1930. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει για την αλματώδη εξέλιξη του βραζιλιάνικου ποδοσφαίρου παρόλο που το ποδόσφαιρο εισήχθη στη Βραζιλία σχετικά αργά. (Η Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου της Βραζιλίας ιδρύθηκε το 1924). Το γεγονός ότι στη Βραζιλία οι φυλετικές διακρίσεις είναι ανύπαρκτες, επέτρεψε στους μαύρους και μιγάδες παίκτες να διαπρέψουν με τα πλούσια σωματικά τους προσόντα, παρά το σοβαρό μειονέκτημα του βραζιλιάνικου ποδοσφαίρου που είναι το ατομικό παίξιμο των παιχτών.

[Επεξεργασία] Ελληνικό ποδόσφαιρο

Στην Ελλάδα το ποδόσφαιρο εμφανίστηκε λίγο πριν το 1900 όταν στα λιμάνια του Πειραιά, της Πάτρας, της Θεσσαλονίκης, αλλά και της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης, ναυλοχούσαν αγγλικά πολεμικά πλοία και έπαιζαν οι νάυτες μεταξύ τους ποδόσφαιρο.

Παράλληλα πολλοί Έλληνες φοιτητές σε αγγλικά πανεπιστήμια αλλά και μετανάστες σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες επέστρεφαν στην Ελλάδα και έφερναν μαζί τους και το ποδόσφαιρο, όπως ο Παναγής Βρυώνης όπου στην Γενεύη που ήταν έπαιζε ποδόσφαιρο στην Σερβέτ Γενεύης, ο Ανδριανόπουλος μετέπειτα ιδρυτής και ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού.

Το 1895 ο Α. Βλαστός μεταφράζει περιληπτικά τους κανονισμούς απο τα Αγγλικά στα Ελληνικά και το 1898 ο Ιωάννης Χρυσάφης ολοκληρώνει τη μετάφραση.

Το 1896 στους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας γίνονται αγώνες επίδειξης μεταξύ της Δανίας της Μικτής Σμύρνης και της μικτής Θεσσαλονίκης.

Στο μεταξύ αρχίζουν να ιδρύονται και οι πρώτοι σύλλογοι που καλιεργούν και το ποδόσφαιρο ο Παναθηναϊκός Α.Ο., o Πανελλήνιος Γ.Σ., ο Εθνικός Γ.Σ., ο Παναχαϊκός Γ.Σ., ο Όμιλος Φιλομουσών Θεσσαλονίκης, η Ουνιόν Σπορτίβ, ο Πειραϊκός Σύνδεσμος, ο Ήφαιστος και ο Πέρα Κλούμπ στην Κωνσταντινούπολη, ο Πανιώνιος Γ.Σ.Σ. καί ο Γ.Σ. Απόλλων στην Σμύρνη. Ο ΣΕΓΑΣ συμπεριελαμβάνει το ποδόσφαιρο στην δυναμή του και προκυρήσσει και το πρώτο πανελλήνιο πρωταθλήμα, το 1906, με νικητή τον Εθνικό ΓΣ, ενώ στην Σμύρνη το πρώτο πρωτάθλημα είχε διοργανωθεί πολύ νωρίτερα το 1898 με νικητή τον Απόλλωνα.

Από το 1907 εισάγεται στα σχολεία και αρχίζουν να γίνονται αγώνες ανάμεσα σε μαθητές γυμνασίων και μεταξύ φοιτητών.

Το ποδόσφαιρο παραμένει στον ΣΕΓΑΣ μέχρι το 1923 όταν οι σύλλογοι ιδρύουν την Ε.Π.Σ.Ε..

Εκείνη την περίοδο ιδρύονται και οι πρώτες ποδοσφαιρικές ενώσεις. Το 1926 ιδρύεται η ΕΠΟ και το ποδόσφαιρο μπαίνει σε πιο οργανωμένες βάσεις.

Το 1959 άρχισε το πρωτάθλημα Α΄ Εθνικής Κατηγορίας και το 1979 εισήχθη επίσημα ο επαγγελματισμός.

Ένα πολύ μεγάλο βήμα για την εξέλιξη του ελληνικού ποδοσφαίρου είναι η κατάκτηση του EURO 2004 από την Εθνική Ελλάδος. Αυτή ήταν και η μεγαλύτερη επιτυχία στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου. Σε επίπεδο συλλόγων, ως μεγαλύτερο επίτευγμα παραμένει η πρόκριση του Παναθηναϊκού στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθληριών Ευρώπης το 1971 (ηττήθηκε από τον Άγιαξ Ολλανδίας με 2-0).