Iraq

Gikan sa Wikipedia, ang gawasnong ensayklopedya

Iraq (Arabiko: العراق, IPA: ɪ.ˈɹɑ(ː)k), mao ang nasod sa Tunga-tungang Sidlakan o Middle East nga mikupot sa kadaghanan sa amihanang-kasadpang bahin sa kabukirang Zagros ug sa sidlakang bahin sa desyerto sa Syria. Kini adunay utlanan sa Kuwait ug Arabyang Saudi sa habagatan, Jordan sa kasadpan, Syria sa amihanang-kasadpan, Turkey sa amihanan, ug Iran sa sidlakan. Aduna kiniy baybayon sa Umm Qasr sa Gulpong Persyano. Ang Iraq adunay duha nga sapa, ang Tigris ug ang Euphrates. Ang kini nga mga sapa mihatag sa Iraq sa agrikultural nga panginahanglan niadto pang mga naunang sibilisasyon (Fertile Crescent sa Mesopotamia).

Ang Iraq usa ka developing parliamentary democracy, nga adunay 18 ka governorates (muhafadhat). Ang kapital nga dakbayan, Baghdad, nahimutang sa sentrong-sidlakan sa nasod. Ang Iraq adunay hataas nga kasaysayan sugod pa sa panahon sa Mesopotamia. Ang mga istoryador mi-identipikar sa rehiyon sa tunga sa Tigris ug sa Euphrates nga mao ang Fertile Crescent, usa ka duyan sa sibilisasyon, ug ang lugar kung diin naimbento ang pagsulat. Ang Iraq kaniadto nasakop sa Akkadiano, Assyriano, Babyloniano, Persiano, Macedoniano, Parthiano, Arabo, Ottomano, ug Britanyo nga mga imperyo.

Sugod niadtong imbasyon sa tuig 2003, ang multinasyonal nga kowalisyon sa puwersa, kasagaran mga Amerikano, misakop sa Iraq. Ang imbasyon mipasiugda ug miresulta sa gubot sibil, political breakdown, ang remobal ug eksekusyon kang presidenteng Saddam Hussein, mga problemang nasyonal sa pagdebelop sa balanse sa politika, economiya, imprastruktura, ug sa paggamit sa mga reserba sa krudo. Ang kini ng amga isyu miresulta sa mga setback para sa Iraq, mao nga halos tanang atensyon sa internasyonal nga komunidad nakapokus sa Iraq. Sumala sa 2007 Failed States Index, gihimo sa Carnegie Endowment for International Peace's Foreign Policy magazine ug sa Fund for Peace, ang Iraq mao ang ikaduhang pinakagubot nga nasod (most unstable country) sunod sa Sudan.