Планета Уран

З Вікіпедыя.

УРА́Н, планета ў Сонечнай сістэме, 7-я планета паводле адлегласці ад Сонца, адна з 4 планет-газавых гігантаў Сонечнай сістэмы.

Назва паходзіць ад імя бога нябёсаў у старажытна-грэцкай міфалогіі.

Дыяметр: 51117^[1] км (4,1 зямных) ; Маса: 14,5 зямных ; Перыяд абарачэння: 17,4 гадз.^[2] ; Арбітальны перыяд: 84 г. ; Адлегласць ад Сонца: 19,2 а.а.

Відавочна, планета мае ядро з цвёрдых парод, акружанае вадкай мантыяй з вады, метану і аміяку, акружанае паўвадкай атмасферай з вадароду і гелію. Сярэдняя тэмпература паверхні -218°C.

Дж. Флэмсцід назіраў планету (1690), але палічыў яе зоркай. У. Гершэль адкрыў Уран (13.3.1781), назіраючы яго рух праз сузор’е Блізнят.^[3] Вялікі аб’ём візуальнай інфармацыі пра планету быў атрыманы з мімалёту КА "Вояджэр-2" (1986) і працы касмічнага тэлескопа "Хабл".

[правіць] Сістэма Урана

Сістэма Урана з’яўляецца цесна запоўненай, хутказменнай, магчыма нестабільнай дынамічнай сістэмай арбітальных целаў.

У плоскасці экватара планеты абарочваюцца 9 вузкіх, амаль непразрыстых колцаў,^[4] яшчэ 2, значна далейшыя і слабейшыя, утвараюць г.зв. "другую сістэму колцаў".^[5] Найдалейшае ад планеты колца – рэдкага, блакітнага колеру.

Колькасць і склад спадарожнікаў Урана ўвесь час удакладняюцца. Налічваецца больш за 20 спадарожнікаў,^[6] як рэгулярных, так і нерэгулярных. Арбіты унутраных спадарожнікаў прыкметна мяняюцца, нават на працягу дзесяцігоддзяў.

Мяркуецца, што такі стан сістэмы вынікае з гіпатэтычнага сутыкнення з масіўным аб’ектам у мінулым.

[правіць] Адметнасці

Надзвычай вялікі нахіл восі вярчэння (~98°), што азначае, што планета абарочваецца вакол Сонца, практычна "лежачы на баку". Магчымай прычынай гэтага лічыцца тое самае гіпатэтычнае сутыкненне з масіўным аб’ектам.

У выніку нахілу, кожнае з паўшар’яў атрымлівае па 42 гады сонечнага асвятлення і па 42 гады цемры. Гэта, верагодна, спрычыняецца да беспрэцэдэнтных пагодных з’яваў. У атмасферы Ўрана адкрытыя аблокі і доўгатрывалыя буры.^[7]

---