Cardincha

De Biquipedia

Cardincha

Carlina acaulis

Dominio:	Eukaryota
Reino:	Plantae
Dibisión:	Magnoliophyta
Clase:	Magnoliopsida
Orden:	Asterales
Familia:	Asteraceae
Chenero:	Carlina
Espezie:	C. acaulis

Nomenclatura binomial

Carlina acaulis

L., 1753

A cardincha u cardelina (Carlina acaulis (L., 1753)), tammién dito cardo de bruixas u cardo "mágico" ye una flor d'a familia d'as asterazias, familiar d'os cardos, poco frecuent anque bien mirata, que crexe en os pratos d'a montaña alta e as estibas.

Ye una planta posada, sin de trallo que la faiga alzar como os altros cardos, e brinda nomás que una flor, que ye zentral á l'alto d'a roseta d'as fuellas punchudas, de color amariella en as nuestras latituz, anque altras bariedaz más claretas existen en Europa zentral. A florada pasa de finals d'a primabera e l'estibo.

No ye pas un cardo de berdat pos tien bracteas que se fican como sepalos d'a infloreszenzia, pero no tien ligulas reyals. O zirclo bital ye biañal.

Una cardelina florida en Sobrarbe.

Per l'aspeto que tien, que bien recuerda d'un disco solar, s'ha mirato tradizionalment ta ficar-la xuca en puertas e patios d'as casas pos yera abitual considerar que espantaba as bruixas e os suyos desinnios (maloltías, pasas, maldaus e suertes malmetedoras). Diz que se feba xucar anque yera poco perenne per a suya estrutura organica, se solbentaba con religadas más grabadas.

A relazión d'a suya forma con o sol se fa més clara en a luenga basca, que en dizen Eguski lore ("flor d'o sol") u en o sur d'os Alpes que en dizen "sol d'os Alpes". A funzión machica se fa més potent cuan la cullen o maitin d'a Sanchuanada.

A bena tien azeites esenzials con sustanzias antibioticas (espezialment inibitorias d'as baterias Gram -, e flabonoides. D'ista funzión más medizinal diz que ya en teneba ideya, talment, o famoso Carlomaño qui en feba uso ta curar-se os mals de ferito.