Weihnachtsgeschichte
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Technische Yschränkung: Dr koräkt Titel wär: »Wihnächtsgschicht« |
D Wihnächtsgschicht stoht im neije Teschtamänt - si isch dr Bricht vu dr Geburt vum Jesus Grischtus. Diä Gschicht het e hoche Stellewärt bi dr grischtlige Konfessione - bi dr Katholike un bi de Evangelikale wird am 25. Dezämber (Wihnächte) s Fäscht vum Jesus sinere Geburt gfiirt. An däm Dag wird im Glaübe Üsdruck gä, ass dr Herrgott si Suhn as Mänsch in d Wält gschickt het, go si erlese.
D Wihnächtsgschiicht wird an Wihnächte im Gottesdiänscht vorgläse; in mänke Familiä aü am Heilige Obe (24. Dezämber), unterem Grischtbaüm, bevor oder nochdäm s Grischtkind kunnt. Meischtens d Version vum Evangelischt Lukas - des isch diä Üsfiährligscht.
Inhaltsverzeichnis |
[ändere] D Wihnächtsgschicht noch em Lukas
"S isch zu dere Ziit gsi, wo de Kaiser Auguschtus hot welle, daß alle Leit under de römische Herrschaft mond zellt werre. (...) Wäge dere Zellerei hot jeder i sini Heimetschtadt zruck mieße, ganz gliich, woner grad gläbt hot. Au de Joseph us Galiläa, nämli us de Schtadt Nazareth, hot sich uf de Weg gmacht, zum noch Bethlehem z goh, des isch d Schtadt Davids gsi, und us dem Gschlecht hot de Joseph gschtammt. Si Wiible, d Maria, isch i andre Umschtänd gsi, und i dere Ziit, wo se z Bethlehem aakumme sind, het solle d Geburt si, aber se hond it gwißt, wo anegoh. Näene hot mer die zwei ufgnumme, näene isch e Plätzle in ere Herberg gii. Iberall, wo se aaklopft hond, sind se abgwiese worre. Do isch ene zletscht i de Not nu no en Schtall zmitts uf em Feld as Underschlupf bliebe. De Joseph und d Maria hond scho ewäng Angscht ghet, so i de Nacht elleinig, und zitteret hond se i de Kälte. I dere Geged waret nu Hirte mit ihrne Herde, und des sind au die onzige Mensche gsi, wo Mitleid mit dene Heimetlose ghet hond. Und wo denn des Butzele gebore gsi isch, hots d Maria in Windle gwicklet und i des Krippele uf Schtroh gleht. Grad nu e bizzle Wärme hots kriegt vum Schnuufe vu dem Esele und dem Ochs, wo no im Schtall gschtande sind." (Zitiärt üs Rosemarie Bannholzer, lueg bi Literatür) |
Diä Gschicht wir aü gärn gspiilt - in dr Kirch oder bi andere Glägeheite.
Vu mänke Grischte wird diä Gschicht aü as e Art soziali Botschaft verstande - so vum André Weckmann, wu diä Gschicht uf Elsässisch verzellt het un anstatt dr Heilige Familiä e schwarze Asylant bim Wohnungssueche ufdrätte losst.
[ändere] D Wihnächtsgschicht noch em Matthäus
Bi dr andere Evangelischte isch d Geburt vum Jesus nit üsfiählig bschriibe - am meischte sait no dr Matthäus:
"Wo de Jesus Chrischtus s Läbe überchoo hät, isch es esoo zueggange: Siini Mueter, d Maria, isch mit em Josef verlobt gsii. Da isch es passiert, das si, no vors zäme gwont händ, vom häilige Gäischt es Chind erwaartet hät. Wil aber ire Maa, de Josef, en aaständige gsi isch und si nöd hät wele bloosstele, hät er tänkt, er weli sich i aler Stili von ere träne. Won er das aber voorghaa hät, da hät er im Traum en Ängel vo Gott gsee. Dee hät zuen em gsäit: "Duu Josef, Naachfaar vom David, du muesch e kä Angscht haa, d Maria als diini Frau zue der z nee! S Chind, wo si under em Heerze träit, isch nämli vom häilige Gäischt! Si bringt es Chind uf d Wält, und dem gisch dänn de Name 'Jesus'. Er befreit nämli siis Volch vo irne Sünde." (...) Wo de Josef vertwachet isch, da hät er s soo gmacht, wien em s de Ängel vo Gott befole hät, und er hät siini Frau zue sich gnaa. Und er hät nöd mit ere gschlaafe, bis si en Soon uf d Wäht praacht hät. Und er hät em de Name 'Jesus' ggee." (Zitiärt üs em Emil Weber, lueg bi Literatür) |
[ändere] Chrischti Geburt bim Johannes
Bim Evangelischt Johannes isch d Geburt vum Jesus uf e theologisch-philosophischi Ererterung reduziärt (oder üsgwittet):
"Am Aafang isch ds Wort gsi, und ds Wort isch bi Gott gsi. Gott isch ds Wort. Vo Aafang aa isch äs bi ihm gsi. Alls isch dür ihns worde, ohni ihns isch nüüt worde, wo da isch. Äs het ds Läbe i sech gha. Das Läbe isch ds Liecht vo de Mönsche. Ds Liecht lüüchtet i d Fyschteri yne, und d Fyschteri het‘s nid chönne verschlücke. (...) |
[ändere] Lueg aü
Grischtkind/Wienächtchind, Grischtbaüm
[ändere] Literatür
Ds Nöie Teschtamänt bärndütsch. Übersetzig: Hans und Ruth Bietenhard, Bern 1985
S Matthäus-Evangelium züüritüütsch. Us em Griechische uf Züritüütsch übersetzt vom Emil Weber, Zürich 1986
Wenn de Evangelischt Lukas alemannisch gschwätzt het - denn het er die froh Botschaft verzellt wie d Rosemarie Bannholzer, Stockach 1992
André Weckmann: Begejnung am Chrischtowe. Uf: Kassett Wihnachtszit. René Egles singt André Weckmann. Stroßburg, ohni Johr