ภาษาอีโลกาโน

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ภาษาอีโลกาโน
พูดใน:	ฟิลิปปินส์
ภูมิภาค:	ลูซอนเหนือ
จำนวนผู้พูด:	7.7 ล้านคน, ประมาณ 2.3 ล้านคนใช้เป็นภาษาที่ 2 = ทั้งหมด 10 ล้านคน
อันดับ:	75
ตระกูลภาษา:	ออสโตรนีเซียน  ภาษากลุ่มมาลาโย-โพลีเนเซีย   ภาษากลุ่มบอร์เนียว-ฟิลิปปินส์    ภาษากลุ่มฟิลิปปินส์เหนือ     ภาษากลุ่มลูซอนเหนือ      ภาษาอีโลกาโน
ระบบการเขียน:	อักษรละติน; เคยเขียนด้วย อักษรบายบายิน
รหัสภาษา
ISO 639-1:	ไม่มี
ISO 639-2:	ilo
ISO 639-3:	ilo
หมายเหตุ: บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากลปรากฏอยู่ คุณอาจต้องการไทป์เฟซที่รองรับยูนิโคดเพื่อการแสดงผลที่สมบูรณ์
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมภาษา

ภาษาอีโลกาโนเป็นภาษาที่มีผู้พูดมากเป็นลำดับสามในฟิลิปปินส์ เป็นภาษาตระกูลออสโตรนีเซียนซึ่งใกล้เคียงกับภาษาอินโดนีเซีย ภาษามาเลย์ ภาษาฟิจิ ภาษาเมารี ภาษาฮาวาย ภาษามาลากาซี ภาษาซามัว ภาษาตาฮิติ ภาษาชาร์โมโร ภาษาเตตุมและภาษาไปวัน

[แก้] ไวยากรณ์

ภาษาอีโลกาโนมีรากศัพท์และการลงวิภัติปัจจัยที่ซับซ้อน มีทั้งเติมข้างหน้า ตรงกลางและท้ายคำ รวมถึงการซ้ำบางส่วนของคำด้วย ตัวอย่างเช่น รากศัพท์ของคำว่าอาบน้ำคือ digos ผันได้เป็น Agdigos = อาบน้ำ Agdigdigos = การอาบน้ำ Agdigdigosak = กำลังอาบน้ำ Agindidigosak = แกล้งทำเป็นอาบน้ำ Nagdigosak = อาบน้ำแล้ว

[แก้] คำสรรพนาม

สรรพนามแทนบุคคล

	การกสมบูรณ์		การกเกี่ยวพัน	การกกรรม
	อิสระ	ภายใน (-ak)	ภายใน (-ko	อิสระ
บุรุษที่ 1 เอกพจน์	siák	-ak	-k(o)	kaniák
บุรุษที่ 1 ทวิพจน์	datá, sitá	-ta	-ta	kadatá
บุรุษที่ 2 เอกพจน์	siká	-ka	-m(o) [1]	kenká
บุรุษที่ 3 เอกพจน์	isú(na)	-Ø	-na	kenkuána
บุรุษที่ 1 พหูพจน์ รวมผู้ฟัง	datayó, sitayó [2]	-tayó	-tayó	kadatayó
บุรุษที่ 1 พหูพจน์ ไม่รวมผู้ฟัง	dakamí, sikamí [2]	-kamí	-mi	kadakamí
บุรุษที่ 2 พหูพจน์	dakayó, sikayó [2]	-kayó	-yo	kadakayó
บุรุษที่ 3 พหูพจน์	isúda	-da	-da	kadakuáda

คำสรรพนามรูปสมบูรณ์แบ่งเป็น 2 รูปคือรูปสมบูรณ์และรูปภายใน รูปสมบูรณ์จะไม่เชื่อมต่อกับคำอื่น ส่วนรูปภายในจะต่อท้ายคำอื่นเช่น

• Siák' ti gayyem ni Juan = ฉันคือเพื่อนของฮวน
• Dakamí ti napan idiay Laoag = นั่นคือเราผู้ไปยัง Laoag

Gumatgatangak iti saba = ฉันกำลังซื้อกล้วย Agawidkayonto kadi intono Sabado? = พวกคุณทั้งหมดจะกลับบ้านวันเสาร์ใช่ไหม คำสรรพนามแสดงความเป็นเจ้าของต่อกับคำนามที่เป็นเจ้าของหรือคำกริยาเพื่อแสดงการกเกี่ยวข้อง คำสรรพนาม -mo และ -ko ถูกลดลงเหลือ-m และ -k เมื่อตามหลังสระ เข่น

• Napintas ti balaymo = บ้านของคุณสวย
• Ayanna daydiay asok = หมาของฉันอยู่ที่ไหน
• Basbasaenda ti diario = พวกเขากำลังอ่านหนังสือพิมพ์

สรรพนามรูปกรรมมักใช้แสดงความหมายเพื่อหรือสำหรับใครบางคน เช่น

• Intedna kaniak = เขาให้มันแก่ฉัน
• Imbagan kaniana = คุณบอกเธอ!

[แก้] คำยืม

คำศัพท์ภาษาอีโลกาโนใกล้เคียงกับภาษาในเกาะบอร์เนียว คำยืมจากภาษาอื่นได้แก่ ภาษาสเปน ภาษาจีนฮกเกี้ยน ภาษาอาหรับและภาษาสันสกฤต ตัวอย่างเช่น

ตัวอย่างคำยืม

คำ	ที่มา	ความหมายเดิม	ความหมายในภาษาอีโลกาโน
arak	ภาษาอาหรับ	เครื่องดื่มคล้ายไวน์	เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทั่วไป
karma	ภาษาสันสกฤต	กรรม	สปิริต
Sanglay	ภาษาจีนฮกเกี้ยน	ส่งสินค้า	ส่งสินค้า/พ่อค้าจีน
agbuldos	ภาษาอังกฤษ	ขู่เข็ญ	ขู่เข็ญ
kuarta	ภาษาสเปน	เหรียญทองแดง	เงิน
kumusta	ภาษาสเปน	เป็นอย่างไรบ้าง	เป็นอย่างไรบ้าง

ด • พ • ก กลุ่มภาษาหลัก ในตระกูลภาษาออสโตรนีเซียน
กลุ่มฟอร์โมซา	กาวาลัน • ซาฮารัว • ไซซิยัต • บูนัน • ไปวัน • อตายัล • บาซาย • บาบูซะห์
กลุ่มมาลาโย-โพลีเนเซีย	ภาษากลุ่มบอร์เนียว-ฟิลิปปินส์: ตากาล็อก - ฟิลิปิโน • เซบู • อีโลกาโน • ฮิลิกายนอน • บิโกล • กาปัมปางัน • วาราย-วาราย • มาลากาซี • เปงาซินัน • กามาโย • กินารายอา • ซัมบัล • โบโฮลาโ • มัสบาเตนโย • อาซี • อีวาตัน • เตา ภาษากลุ่มซุนดา-สุลาเวสี: มาเลย์ - ยาวี • ตูกัง เบซี • นีอัส • บาตัก • ซุนดา • ชวา • บาหลี • ซาซัก • ภาษาซุมบาวา • ปาเลา • ชามอโร • อินโดนีเซีย • มินังกาเบา • อาเจะห์ • จาม • บูกิส • กาโย จาราย • บันยูมาซัน • มากัสซาร์ • ทซัด ภาษากลุ่มมาลาโย-โพลีเนเซียกลาง-ตะวันออก: กิลเบิร์ต • นาอูรู • โรมัว • ฮาวาย • เมารี • ซามัว • ตาฮิติ • ตองกา • ตูวาลู • เกมัก • โตโจเดเด • มัมไบ • อโตนี • เตตุม