Obwód kałuski

Z Wikipedii

Obwód kałuski
Калужская область

Flaga obwodu kałuskiego Herb obwodu kałuskiego
Położenie w Federacji Rosyjskiej
Stolica	Kaługa (miasto)
Powierzchnia	29 900 km²
Liczba ludności (2002)	1 041 641
Strefa czasowa	2 rosyjska strefa czasowa, czas moskiewski, UTC+3

Obwód kałuski (ros. Калужская область) - jednostka administracyjna Federacji Rosyjskiej.

Spis treści 1 Geografia 1.1 Położenie i powierzchnia 1.1.1 Przynależność administracyjna 1.2 Rzeźba terenu i geologia 1.3 Hydrologia 1.4 Klimat 1.5 Roślinność 1.6 Świat zwierzęcy 2 Ludność 2.1 Wyznania 2.2 Narodowości 3 Władza i administracja 4 Podział administracyjny 4.1 Rejony municypalne 4.2 Okręgi miejskie 5 Gospodarka 5.1 Przemysł 5.2 Rolnictwo 5.3 Transport 5.4 Bogactwa naturalne 6 Historia 6.1 Historia ziemi kałuskiej 6.2 Powstanie obwodu 7 Symbole regionu 8 Tablice rejestracyjne 9 Przypisy 10 Zobacz też: 11 Linki zewnętrzne

[edytuj] Geografia

[edytuj] Położenie i powierzchnia

Obwód kałuski leży na zachodzie europejskiej części Rosji i zajmuje obszar 29.900 km², co stanowi niespełna 0,18% powierzchni całej Federacji Rosyjskiej. Z północy na południe region rozciąga się na długości 220 km, a ze wschodu na zachód - także na długości 220 km.

Obwód graniczy z:

• Obwodem moskiewskim
• Obwodem tulskim
• Obwodem briańskim
• Obwodem smoleńskim
• Obwodem orłowskim

[edytuj] Przynależność administracyjna

Pod względem administracyjnym obwód kałuski wchodzi w skład utworzonego w 2000 r. Centralnego Okręgu Federalnego.

[edytuj] Rzeźba terenu i geologia

Region leży na terenie Niziny Wschodnioeuropejskiej, a ściślej - na obszarze wchodzącej w skład tej niziny niewysokiej Wyżyny Środkoworosyjskiej. Z tego powodu przeważająca część obwodu leży na terenie pagórkowatej równiny, poprzecinanej dolinami rzecznymi i wąwozami oraz wałami.

[edytuj] Hydrologia

Największą rzeką regionu jest Oka; do jej dorzecza należy znaczna większość pozostałych cieków wodnych obwodu, m.in. Ugra - druga co do wielkości rzeka regionu.

Na terenie regionu znajduje się pewna liczba (zwykle niewielkich) jezior.

[edytuj] Klimat

Na terenie obwodu kałuskiego panuje klimat umiarkowany typu kontynentalnego, charakteryzujący się umiarkowanie chłodną zimą i zwykle ciepłym, wilgotnym latem. Cechą lokalnego klimatu są występujące do późnej wiosny przymrozki oraz naprzemienne występowanie upalnych oraz chłodnych lat. Najchłodniejszą częścią obwodu są jego północne i północno-wschodnie rejony. Średnioroczna temperatura powietrza w regionie waha się od 3,5-4°C na północy i północnym wschodzie do 4-4,6°C na południu. Najzimniejszym miesiącem jest styczeń, kiedy to przeciętna temperatura wynosi —9°C, a najcieplejszym - lipiec, z temperaturą +18°C. Długość okresu ze średniodobowymi dodatnimi temperaturami to ok. 215-220 dni; długość okresu bez przymrozków - 113-127 dni.

W regionie rocznie spada od 690 do 826 mm opadów. Najwięcej pada na północy i zachodzie obwodu (w zależności od rejonu - od 780 do 826 mm), a najmniej (690 - 760 mm) - na południu. Większość opadów przypada na półrocze ciepłe, zaś maksimum występuje w lipcu.

[edytuj] Roślinność

Obwód kałuski leży na terenach strefy lasów liściastych i mieszanych, które zajmują dużą część powierzchni regionu. Na północy i zachodzie obwodu dominującą formacją roślinną są lasy mieszane ze znacznym udziałem gatunków iglastych, głównie świerkówi sosen oraz przymieszkami brzóz i osik. Bardziej na południe rosną lasy lisciaste, w których przeważają dęby, lipy, klony i wiązy. W pobliżu rzek i obszary podmokłe porasta typowa dla tego rodzaju ekosystemów roślinność, wśród których są m.in. osiki.

[edytuj] Świat zwierzęcy

Na terenie obwodu żyją m.in. wilki, łosie, lisy, dziki, wydry, tchórze, zające, wiewiórki, susły itd.

Z ptaków spotkać można np. gawrony, skowronki, jaskółki, jerzyki, wróble, dziekie kaczki i gęsi, a z ryb m.in. płotki, okonie, leszcze, szczupaki i miętusy.

[edytuj] Ludność

Obwód kałuski zamieszkuje 1014,2 tys. osób (2006 r.). Liczba ta systematycznie spada w wyniku niskiego przyrostu naturalnego i ujemnego salda migracji; jeszcze 2002 r. żyło tutaj 1.041.641 osób.

Średnia gęstość zaludnienia w regionie to obecnie 34,2 os./km² (w 2002 - 34,8 os./km²). Ludność miejska stanowi 74,9% populacji (2006 r.). Około 1/3 wszystkich mieszkańców obwodu zamieszkuje w jego stolicy - Kałudze.

[edytuj] Wyznania

Zdecydowana większość ludności wyznaje prawosławie. Po okresie ateizacji w czasach ZSRR pozostała duża liczba niewierzących. Z nielicznych mniejszości wyznaniowych żyje tutaj niewielka mniejszość muzułmańska (kilka tysięcy osób), a także małe grupki protestantów.

[edytuj] Narodowości

Zdecydowaną większość populacji (ok. 97%) stanowią Rosjanie. Na terenie obwodu żyją ponadto niezbyt liczne grupy przedstawicieli ponad 100 innych narodowości, spośród których najliczniejsi są:^[1]

narodowość liczebność (w tys.) Rosjanie 973,6 Ukraińcy 23,2 Ormianie 7,1 Białorusini 6,6 Tatarzy 4,3 Cyganie 3,2 Azerowie 3,2 Niemcy 1,5 Mołdawianie 1,4 Mordwini 1,4 Czuwasze 1,1 Gruzini 1,1

Wymieniono tylko grupy liczące powyżej tysiąca osób Ж==Miasta i osiedla typu miejskiego==

Największe miasta i osiedla typu miejskiego (stan na 1 stycznia 2006 r.)
(wymieniono tylko miejscowości liczące powyżej 5 tys. mieszkańców)

Nazwa	Nazwa rosyjska	Liczba mieszkańców
Kaługa	Калуга	329.064
Obninsk	Обнинск	105.353
Ludinowo	Людиново	41.388
Kirow	Киров	38.888
Małojarosławiec	Малоярославец	31.249
Bałabanowo	Балабаново	23.144
Kozielsk	Козельск	19.269
Kondrowo	Кондрово	16.881
Suchiniczy	Сухиничи	15.989
Towarkowo1)	Товарково	14.511
Żukow	Жуков	12.312
Sosienski	Сосенский	12.289
Kriemionki1)	Кременки	12.163
Borowsk	Боровск	11.747
Jermolino1)	Ермолино	9.769
Tarusa	Таруса	9.664
Bełousowo1)	Белоусово	8.529
Miedyń	Медынь	7.761
Duminiczy1)	Думиничи	7.648
Juchnow	Юхнов	7.278
Żyzdra	Жиздра	5.8002)
Połotnianyj Zawod1)	Полотняный Завод	5.6002)
Spas-Diemiensk	Спас-Деменск	5.1002)

1) Osiedle typu miejskiego
2) liczba zaokrąglona; stan na 1 stycznia 2007 r.

[edytuj] Władza i administracja

Obwód kałuski, podobnie jak inne podmioty Federacji Rosyjskiej posiada dość szeroki zakres autonomii w sprawach lokalnych.

Władzę prawodawczą w regionie sprawuje lokalny parlament.Składa się on z 40 posłów, spośród których 20 wybieranych jest w systemie większościowym z jednomandatowych okręgów, a 20 - w systemie proporcjonalnym, z jednego okręgu wyborczego złożonego z całego obwodu. Po ostatnich wyborach, które odbyły się 14 listopada 2004 r. bezwzględną większość głosów w parlamencie (22 na 40) ma partia Jedna Rosja.

Naczelnym organem władzy wykonawczej oraz funkcję głowy obwodu sprawuje gubernator, który stoi także na czele lokalnego rządu. Obecnie funkcję gubernatora sprawuje Anatolij Artamonow.

[edytuj] Podział administracyjny

Obwód kałuski dzieli się na 24 rejony. 2 największe miasta regionu nie wchodzą w skład tego podziału i stanowią wydzielone okręgi miejskie.

Rejony municypalne dzielą się na mniejsze jednostki administracyjne - osiedla (ros. поселения - czyt. posielienia) wiejskie i miejskie. Osiedla miejskie obejmują miasto (niekiedy też niewielkie podmiejskie wioski), zaś osiedla wiejskie składają się z jednej lub kilku wsi. W ramach 24 rejonów istnieją w sumie 293 osiedla, w tym 31 osiedli miejskich i 262 wiejskie.

[edytuj] Rejony municypalne

1. Babyniński (ros. Бабынинский район)
2. Bariatiński (ros. Барятинский район)
3. Borowski (ros. Боровский район)
4. Duminicki (ros. Думиничский район)
5. Dzierżyński (ros. Дзержинский район)
6. Żyzdriński (ros. Жиздринский район)
7. Żukowski (ros. Жуковский район)
8. Iznoskowski (ros. Износковский район)
9. Kirowski (ros. Кировский район)
10. Kozielski (ros. Козельский район)
11. Kujbyszewski (ros. Куйбышевский район)
12. Ludinowski (ros. Людиновский район)
13. Małojarosławiecki (ros. Малоярославецкий район)
14. Miedyński (ros. Медынский район)
15. Mieszczowski (ros. Мещовский район)
16. Mosalski (ros. Мосальский район)
17. Pieriemyszlski (ros. Перемышльский район)
18. Spas-Diemieński (ros. Спас-Деменский район)
19. Suchinicki (ros. Сухиничский район)
20. Tarusski (ros. Тарусский район)
21. Ulianowski (ros. Ульяновский район)
22. Fierzikowski (ros. Ферзиковский район)
23. Chwastowicki (ros. Хвастовичский район)
24. Juchnowski (ros. Юхновский район)

[edytuj] Okręgi miejskie

25. Kaługa (ros. Калуга)
26. Obnińsk (ros. Обнинск)

[edytuj] Gospodarka

[edytuj] Przemysł

Spośród gałęzi przemysłu w regionie najważniejszym jest przemysł maszynowy; ponadto dużą rolę odgrywają przemysł budowlany, leśny (wraz z celulozowo-papierniczym), lekki, spożywczy i hutnictwo żelaza.

W 2007 r. na terenie obwodu została otwarta fabryka Volkswagena; obecnie trwają prace przy budowie fabryk należących m.in. do firm Volvo (planowane zakończenie robót - 2009 r. i Samsung (planowane ukończenie - 2010 r.)

Głównym ośrodkiem przemysłowy regionu jest jego stolica - Kaługa. W obwodzie kałuskim znajduje się także bardzo ważny rosyjski ośrodek naukowo-badawczy - miasto Obnińsk, gdzie wykonuje się doświadczenia i wdraża tchnologie z zakresu m.in. techniki atomowej i kosmonautyki. Właśnie w tym mieście 27 czerwca 1954 roku uruchomiono pierwszą na świecie doświadczalną elektrownię jądrową.

[edytuj] Rolnictwo

Użytki rolne w regionie zajmują powierzchnię 1350 tys. ha (205 r.), co stanowi blisko 45% całej powierzchni obwodu. Większość tej liczby to grunty orne. W strukturze zasiewów dominują zboża, zwłaszcza pszenica, jęczmień i żyto, ponadto gryka, len, ziemniaki i warzywa.

Hodowla obejmuje bydło, świnie i drób.

[edytuj] Transport

Sieć transportowa w regionie jest dość gęsta. Prowadzą tędy liczne drogi łączące Rosję z innymi krajami Europy; najważniejszą z nich jest droga Moskwa - Kaługa - Briańsk - Kijów - Lwów - Warszawa.

[edytuj] Bogactwa naturalne

Głównymi bogactwami naturalnymi regionu są węgiel brunatny, fosforyty i surowce stosowane w budownictwie, m.in. wapień, rozmaite gliny i piaski oraz kreda.

[edytuj] Historia

[edytuj] Historia ziemi kałuskiej

Obszar dzisiejszego obwodu został zasiedlony we wczesnym średniowieczu przez plemiona wschodniosłowiańskie, spośród których najważniejszym byli Wiatycze. W IX - X wieku znaleźli się oni pod wpływem Chazarów, a w X wieku zostali podbici przez Ruś Kijowską. Po rozpadzie dzielnicowym tego kraju ziemie regionu nie stanowiły odrębnego bytu politycznego, ani też politycznej jedności i wchodziły w skład m.in. Księstwa Czernichowskiego. W okresie tym głównym miastem regionu był Kozielsk, założony w 1146 r. W 1238 r. region podbili Mongołowie, którzy całkowicie zniszczyli Kozielsk, bohatersko broniony przez 7 tygodni. W czasie zależności od chanów ziemie obwodu były podzielone pomiędzy kilka z 12 niewielkich państewek, określanych zbiorczym mianem Księstw Wiernichowskich. W okresie tym powstała stolica regionu - Kaługa, o której pierwsza wzmianka pochodzi z 1371 r. Od wyparcia Mongołów (Tatarów), tj. od końca XIV wieku poszczególni kniaziowie wierchowscy zmuszeni zostali do płacenia trybutu Wielkiemu Księstwu Litewskiemu. Pod koniec XV wieku nastąpiło masowe przechodzenie książąt wierchowskich na stronę Wielkiego Księstwa Moskiewskiego, które w połączeniu z moskiewską pomocą wojskową doprowadziły do tego, iż w końcu przed 1500 r. całość ziem dzisiejszego obwodu znalazła się w granicach Rosji.

W wiekach następnych obszar ten przechodził koleje losów typowe dla zachodniej Rosji; m.in. na początku XVII w. region zajęły wojska polskie, w 1812 r. tereny te zostały zajęte przez wojska napoleońskie, a w 1941 - przez Wehrmacht.

Na terenie obwodu, w Kozielsku, w latach 1939-1940 funkcjonował obóz jeniecki dla oficerów (także podchorążowie) służby stałej i rezerwy Wojska Polskiego, wziętych do niewoli przez Związek Radziecki po zajęciu wschodnich obszarów Polski po 17 września 1939 r., których większość następnie zgładzono w Katyniu.

[edytuj] Powstanie obwodu

Obwód kałuski został utworzony w 1944 r. Kontynuuje on tradycje istniejącej w okresie Imperium Rosyjskiego guberni kałuskiej.

[edytuj] Symbole regionu

Herb obwodu kałskiego nawiązuje do herbu dawnej guberni kałuskiej, który z kolei został opracowany na podstawie herbu stolicy regionu - Kaługi.

Flaga obwodu nawiązuje do herbu regionu.

[edytuj] Tablice rejestracyjne

Tablice pojazdów zarejestrowanych w obwodzie kałuskim mają oznaczenie 40 w prawym górnym rogu nad flagą Rosji i literami RUS.

Przypisy

[edytuj] Zobacz też:

• Podział terytorialny Rosji

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona obwodu (w języku rosyjskim)
• o obwodzie (w języku rosyjskim)
• Zabytki obwodu kałuskiego
• Statut obwodu kałuskiego