Margonin

Margonin leży w północno-wschodniej części województwa wielkopolskiego w powiecie chodzieskim nad Margoninką i Jeziorem Margonińskim. Miasto liczy niespełna 3 tysiące mieszkańców żyjących na powierzchni ponad 5 km². Margonin leży na terenie Wysoczyzny Chodzieskiej. Miasto stanowi ważny węzeł drogowy. W mieście krzyżują się trasy:

190 Droga wojewódzka nr 190 (Krajenka – Gniezno)
193 Droga wojewódzka nr 193 (Gołańcz – Rataje)

Margonin leży w niewielkiej odległości od ważnych ośrodków gospodarczych i administracyjnych w regionie a także od ośrodków sąsiednich gmin. Odległości do niektórych miast:

Piła – 40 km
Poznań – 75 km
Chodzież – 14 km
Wągrowiec – 21 km
Gołańcz – 13 km
Szamocin – 7 km
Bydgoszcz – 67 km
Gniezno - 65 km

Obecnie do Margonina nie można dojechać koleją, gdyż linia Gołańcz – Chodzież jest wycofana z eksploatacji. Komunikacją publiczną na terenie miasta zajmuje się pilski PKS, który oferuje kilkanaście autobusów dziennie do większości ościennych miejscowości, a także do dalszych ośrodków takich jak Poznań czy Piła.

zobacz więcej Margonin (stacja kolejowa).

[edytuj] Historia

zobacz więcej Herb Margonina. Margonin powstał z niewielkiej osady, która już we wczesnym średniowieczu istniała nad Jeziorem Margonińskim. Znajdujące się tam dwa grodziska dały początek osiedlu miejskiemu. Pierwsza pisana notka pochodzi z 1364 roku. Osada prawa miejskie otrzymała przed 1402 rokiem, a w wyniku starań Joanny Gembickiej prawa te odnowiono w 1696 roku. Margonin był wtedy miastem prywatnym. Wiadomo jednak że ok. 1450 roku miasto opasane było fortyfikacjami miejskim. Rok 1772 przyniósł stagnację miasta które zostało wcielone do Prus. Sytuacja ta trwała do roku 1807 kiedy to Margonin zostaje wcielony do Księstwa Warszawskiego i przez następne 8 lat pod jego rządami się znajduje. Wiek XVIII to okres szybkiego rozwoju miasta, rozwija się rzemiosło, handel, usługi. Szczególnie dobrze rozwinęło się sukiennictwo. Obraz tegoż szybkiego rozwoju potwierdza fakt, iż w 1818 roku miasto Margonin zamieszkiwało 1640 mieszkańców. Kolejny rozwój miasto przeżywa w związku z wybudowaniem linii kolejowej łączącej Chodzież z Gołańczą która przechodzi przez Margonin. Fakt ten nastąpił w 1908 roku. Rozwój miasta przerwało powstanie wielkopolskie. Powstańcy wkroczyli do miasta 6 stycznia 1919 roku, jednakże dopiero po ponad roku zakończyły się rządy pruskie w Margoninie. Miało to miejsce 18 stycznia 1920 roku. W okresie międzywojennym miasto rozwijało się wolno i ospale. 5 września wojska niemieckie opanowały Margonin a dla mieszkańców rozpoczął się okres terroru hitlerowskiego. Miasto Margonin zostało wyzwolone 22 stycznia 1945 roku. Po wojnie nastąpiła odbudowa i rozbudowa miasta które stało się lokalnym ośrodkiem usługowo-handlowym z rozwiniętymi funkcjami ośrodka turystycznego.

Nazwa miasta pochodzi najprawdopodobniej od jakiegoś imienia zaczynającego się od przedrostka Marg-, historykom nie udało się jednak ustalić konkretnej osoby. Według miejscowej legendy nazwa pochodzi od imienia krzyżackiego rycerza Margo, który zachwycił się urodą córki właściciela wsi Sułaszewo - Niny. Po uprowadzeniu dziewczyny osiadł on we dworze nad jeziorem, wokół którego rozwinęła się osada.^[1]

[edytuj] Zabytki

Kościół pw. św. Wojciecha

W Margoninie zachowała się zabytkowa zabudowa oraz jest zachowany układ ulic z rynkiem pośrodku. Do ważniejszych zabytków należą:

Kościół św. Wojciecha, został zbudowany na początku XVII wieku. W latach 1753-1755 przeszedł gruntowna przebudowę, dzięki czemu stał się budowlą w stylu późnego baroku. Jest to budynek trójnawowy, typu halowego. Wewnątrz zachowane zostały rokokowe konfesjonały oraz ołtarz i ambona.
Neogotycki pałac – pochodzi z lat 1842-1852. Otacza go ciekawy park założony nieco wcześniej, bo już w 1788 roku. Pałac przeszedł rozbudowę w latach 1905-1907 która miała na celu przystosowanie go do funkcji siedziby Królewskiej Szkoły Leśnej. W 1989 roku wewnątrz została uruchomiona Izba Pamięci o gen. Józefie Wybickim.
Rynek zabudowany domami mieszkalnym w większości pochodzącymi z końca XIX wieku.
ul. Nowe Miasto, na której obejrzeć można jednolitą architektonicznie zabudowę złożoną z domów kalenicowych.
Aleja lipowa, która założona i wysadzona została przez gen. Franciszka Skórzewskiego w 1765 roku.

[edytuj] Kultura

Organizacją życia kulturalnego w mieście zajmuje się Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy oraz Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury. Pierwsza instytucja posiada siedzibę w Margoninie i wraz z dwiema filiami (w Próchnowie i Radwankach) posiada ponad 15 tysięcy woluminów. Co roku liczba czytelników wzrasta i obecnie z biblioteki korzysta ok. 600 tysięcy osób rocznie. Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury upowszechnia życie kulturalne miasta i gminy. Istnieją tutaj sekcje akwarystyczna, archeologiczna, astronomiczna, ceramiczna, historyczna czy też sekcja kowalstwa artystycznego. Mieszkańcy mogą brać udział również w zajęciach z dziedziny muzyki, plastyki. Istnieje sauna, siłownia, telewizja kablowa, małe zoo, strzelnica sportowa. MGOK posiada w swych strukturach trzy sale widowiskowe. Najmniejsza, zlokalizowana w budynku dawnej gazowni z 1902 roku posiada widownię na 60 miejsc. Widownia w remizie Ochotniczej Straży Pożarnej zgromadzi 100 osób, a sala dawnego kina "Leśnik" – 180 osób. W mieście istnieje także chór, oraz organizowane są Dziecięce Warsztaty Muzyczne. W mieście wychodzą aż cztery tytuły prasowe. Są to: "Sportowy Kurier Margoniński", "Kroniki Margonińskie", "Margoniński Informator Samorządowy" oraz Pismo Katechetyczne "Słówko".

[edytuj] Gospodarka

Na terenie Margonina istnieje wiele przedsiębiorstw. Niegdyś w mieście istniała Fabryka Mebli-oddział Pilskich Fabryk Mebli z Trzcianki, oddział Zakładów Sprzętu Sportowego "Polsport" w Chodzieży, Państwowy Ośrodek Maszynowy, czy też Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska". Z wyżej wymienionych tylko ta ostatnia istnieje po dziś dzień. Fabryka Mebli wraz z upadkiem zakładu- matki musiał zaprzestać działalności. W jej pomieszczeniach produkcję listew i klepek parkietowych rozpoczęła firma z udziałem kapitału zagranicznego. Zabudowania Polsportu obecnie zajmuje firma "Komfort" która kontynuuje dotychczasową działalność a oprócz tego prowadzi usługi motoryzacyjne. Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska" prowadzi w Margoninie sklepy detaliczne, skupy, hurtownie, piekarnię, masarnię i mieszalnię pasz. Istnieje przedsiębiorstwo "Prima" produkujące kawy, kawy rozpuszczalne, Zakład Wylęgu Drobiu "Janra". Oprócz tych zakładów w mieście zlokalizowanych jest wiele zakładów prywatnych, spółek, sklepów, hurtowni i punktów usługowych. Na terenie gminy zlokalizowana jest mieszalnia pasz "Janra", oraz wytwórnia papieru toaletowego, topialnia tłuszczu, spółka "Młynpasz" zlokalizowane w znajdującej się tuż za granicami miasta Margońskiej Wsi. W zakładach tych pracuje wielu mieszkańców Margonina. W mieście istnieje Bank Spółdzielczy, kilka filii towarzystw ubezpieczeniowych, leasingowych czy kredytowych. Istnieje poczta, posterunek policji, ośrodek zdrowia, stacje benzynowe, apteki. Największym obiektem handlowym jest Dom Towarowy "Hermes" oraz szereg pawilonów handlowo-usługowych wybudowanych nieopodal niego.

[edytuj] Sport

Sport w mieście reprezentują dwa kluby sportowe "Sokół" i "Leśnik". Klub Sportowy "Leśnik" reprezentuje piłkę nożną i rozgrywa mecze w IV lidze. W Margoninie drugim klubem jest Klub Strzelecki "Sokół" prowadzony przez Ligę Obrony Kraju. Do niedawna istniał tutaj Klub Jeździecki jednak przeniósł się on do pobliskiego Sypniewa w 1999 roku. W 1997 roku otwarto nowy stadion zmodernizowany przy wydatnym udziale jednej z pilskich firm. Stary stadion był w opłakanym stanie i nie nadawał się do użytku. Nowy obiekt dysponuje zapleczem sanitarnym, dwiema płytami boiska i trybunami na 750 osób.

[edytuj] Bibliografia

"Margonin 1402-2002 600-lecie Nadania Praw Miejskich" 2002 Praca Zbiorowa wyd. Carina Piła ISBN 83-88998-02-1
"Dzieje Margonina" 2002 Praca Zbiorowa pod redakcją Krzysztofa Rzepy wyd. WBP Poznań ISBN 83-85811-85-0