Katalonia

Z Wikipedii

Catalunya Cataluña Catalonha Katalonia
Herb Katalonii Flaga Katalonii
Motto: nie ma
Hymn: Els Segadors
Stolica	Barcelona
Powierzchnia • razem • proc. Hiszpanii	6. miejsce 32 114 km² 6,3%
Populacja (2006) • liczba ludności • gęstość • proc. Hiszpanii	2. miejsce 6 995 206 217,82 os./km² 15,6%
Język urzędowy	kataloński, hiszpański (w comarce Val d'Aran dodatkowo oksytański)
Etnonim	Katalończycy
Autonomia od	22 grudnia 1979
Reprezentacja w parlamencie • Kongres • Senat	46 7
Prezydent	José Montilla (Partia Socjalistów Katalonii)
Strona internetowa

Katalonia (kat. Catalunya [kətəˈɫuɲə], hiszp. Cataluña, oksytański Catalonha) – wspólnota autonomiczna Hiszpanii. W szerszym znaczeniu – region geograficzny i kraina historyczna na Półwyspie Iberyjskim z ośrodkiem kulturalnym i administracyjnym w Barcelonie.

Hymnem Katalonii jest pieśń Els Segadors. Świętem narodowym jest dzień 11 września – data zdobycia Barcelony przez wojska Burbonów w 1714 r. podczas wojny o sukcesję (jest ciekawostką, że wydarzenie to stanowiło porażkę Katalończyków).

Barwami narodowymi Katalonii – podobnie jak innych regionów Hiszpanii i Francji położonych nad Morzem Środziemnym – są żółty i czerwony. Układają się one w 4 czerwone pasy na żółtym tle. Popularnym symbolem Katalonii jest osioł – symbol mądrego i spokojnego, lecz upartego dążenia do celu (stanowiąc przez to przeciwieństwo dla byka symbolizującego Hiszpanię).

Spis treści 1 Geografia 2 Podział administracyjny 3 Historia 3.1 Starożytność 3.2 Średniowiecze i unia z Aragonią 3.3 Unia z Kastylią i podział Katalonii 3.4 Katalonia w składzie centralistycznej Hiszpanii 3.5 Autonomia w ramach republiki 3.6 Wojna domowa i dyktatura Franco 3.7 Współczesna autonomia 4 Ustrój 4.1 Generalitat 4.2 Administracja i agendy rządowe 4.3 Statut autonomii i kwestie sporne 4.4 Życie polityczne 5 Gospodarka 6 Bibliografia 7 Przypisy 8 Zobacz też 9 Linki zewnętrzne

[edytuj] Geografia

Leży nad Morzem Śródziemnym. Graniczy z Francją i Andorą. Jest regionem wyżynno-górzystym, z nielicznymi nizinami na wybrzeżu i w dolinie rzeki Ebro.

Do historycznej Katalonii należy również większa część departamentu Pyrénées-Orientales we Francji (tzw. Katalonia Północna). Na terenie tego departamentu leży również katalońska enklawa Llívia.

Na określenie wszystkich katalońskojęzycznych krajów dawnej Korony Aragonii używa się pojęcia kraje katalońskie (països catalans).

[edytuj] Podział administracyjny

Wspólnotę autonomiczną Katalonii tworzą cztery prowincje państwa hiszpańskiego:

• Barcelona
• Girona (hiszp. Gerona)
• Lleida (hiszp. Lérida)
• Tarragona

Granice prowincji zostały ustalone w roku 1833 bez uwzględnienia lokalnych uwarunkowań. Z tego powodu funkcjonują wyłącznie jako jednostki podziału terytorialnego Hiszpanii, nie są natomiast statutowymi jednostkami podziału Katalonii. Katalonia dzieli się natomiast na 41 comarek:

Alt Camp Alt Empordà Alt Penedès Alt Urgell Alta Ribagorça Anoia Bages Baix Camp Baix Ebre Baix Empordà Baix Llobregat Baix Penedès Barcelonès Berguedà Cerdanya Conca de Barberà Garraf Garrigues Garrotxa Gironès Maresme

Montsià Noguera Osona Pallars Jussà Pallars Sobirà Pla de l'Estany Pla d'Urgell Priorat Ribera d'Ebre Ripollès Segarra Segrià Selva Solsonès Tarragonès Terra Alta Urgell Vall d'Aran (oksyt. Val d'Aran) Vallès Occidental Vallès Oriental

Współczesny podział na comarki został ustalony w roku 1936 i nieco zmodyfikowany w latach 1988 i 1990.

Zgodnie ze Statutem autonomii, podstawową jednostką organizacji terytorialnej jest gmina (kat. municipi). Zarząd gminy nosi nazwę ajuntament i składa się z wójta (alcalde) i radnych (regidors). Na gminy wiejskie składa się z reguły kilka osiedli, z których jedno pełni rolę siedziby gminy i z reguły daje jej nazwę. Miasto stołeczne Barcelona posiada specjalny ustrój określony ustawą. Gminy mogą łączyć się w związki zwane wikariatami (vegueries).

[edytuj] Historia

[edytuj] Starożytność

W starożytności zamieszkiwana przez Celtoiberów. Teren osadnictwa Greków i Fenicjan. Na wybrzeżu powstały liczne faktorie do handlu rudą żelaza z głębi Półwyspu Iberyjskiego (Emporion).

Od końca III wieku p.n.e., w składzie rzymskiej prowincji Hispania Tarraconensis, której centrum administracyjne znajdowało się w Tarraco (obecnie katalońska Tarragona). Największe centrum produkcji garum, ważny region rolniczy.

W V wieku opanowana przez Wizygotów, którzy jednak dość szybko się zasymilowali i stopili kulturowo z miejscową ludnością.

[edytuj] Średniowiecze i unia z Aragonią

W VIII wieku całość ziem Katalonii opanowali Arabowie, zostali jednak częściowo wyparci przez Karola Młota po bitwie pod Poitiers w 732. Około roku 800 powstała niezależna marchia ze stolicą w Barcelonie, której zadaniem była walka z Maurami.

W początkach X wieku Katalonia uniezależniła się od monarchii frankońskich, choć nadal z państwami południowej Francji utrzymywała ścisłe kontakty. Ślady tych kontaktów (zwłaszcza z Burgundią) widoczne są do dzisiaj w języku katalońskim.

W 1137 zawarta została unia personalna ze wzrastającą w siłę Aragonią. Dało to początek złotemu wiekowi obu krajów, których władcy przez pewien czas dominowali w zachodnim basenie Morza Śródziemnego. Pod władzą królestwa znalazły się Baleary, Sycylia i południowe Włochy.

[edytuj] Unia z Kastylią i podział Katalonii

Unia personalna powstała po małżeństwie Izabeli I Katolickiej z Ferdynandem II Katolickim połączyła Aragonię z Kastylią. Wzrost znaczenia Kastylii po odkryciu Nowego Świata spowodował spadek znaczenia Katalonii. Ukierunkowanie gospodarki Hiszpanii na handel z koloniami spowodowało dalszy upadek Barcelony jako portu, gdyż handlował on przede wszystkim z krajami basenu Morza Śródziemnego.

22 maja 1640 wybuchło w Barcelonie powstanie przeciwko królowi Filipowi IV Habsburgowi (tzw. wojna żeńców), którego uczestnicy proklamowali republikę miejską. Powstanie zostało jednak ostatecznie krwawo stłumione w 1652 r. Nadana wcześniej Katalonii autonomia prawna (tzw. fueros, kat. furs – prawa lokalne) zaczęła być coraz bardziej ograniczana przez kolejnych monarchów. W tym czasie pretensje do Katalonii wysunęła Francja. Tzw. wojna trzydziestoletnia zakończyła się zwycięstwem Francji i podziałem Katalonii między Francję a Hiszpanię na mocy pokoju pirenejskiego w 1659 r. W ten sposób powstała Katalonia Północna. Ze względu na opór Katalończyków, faktycznie podział został zakończony dopiero w roku 1720. Od tego czasu przebieg granicy francusko-hiszpańskiej w Katalonii pozostaje niezmieniony.

W 1705 r., podczas wojny o sukcesję hiszpańską w Katalonii wybuchło kolejne antyhiszpańskie powstanie, jednak po pokoju utrechckim Katalonia została opuszczona przez sprzymierzeńców. Powstanie krwawo stłumiono, a 11 września 1714 padła Barcelona. W ten sposób całe Królestwo Aragonii zostało ostatecznie podporządkowane Hiszpanii.

[edytuj] Katalonia w składzie centralistycznej Hiszpanii

W 1716 r. Filip V Burbon wydał ostatni, trzeci z dekretów składających się na tzw. Nueva Planta – nowy ustrój Hiszpanii. Zgodnie z zasadami centralizmu i unitaryzmu, na których był on oparty, w Katalonii – podobnie jak w innych krajach Korony Aragońskiej – zlikwidowano prawa lokalne (fueros) i wprowadzono prawo kastylijskie, a kataloński usunięto z urzędów. Zlikwidowano samorząd (Generalitat), w tym Kortezy Katalońskie i Radę Stu i wprowadzono w to miejsce zarząd wojskowy.

Konflikt katalońsko-hiszpański przeniósł się na płaszczyznę społeczną i kulturową. W latach pięćdziesiątych król Karol III Burbon zabronił używania języka katalońskiego w urzędach i pismach oficjalnych, a w 1768 – w szkołach wszystkich szczebli. Analogiczne prawo obowiązywało we francuskiej części Katalonii od 7 listopada 1700.

W latach 1800-1814, podczas wojny hiszpańsko-francuskiej, Katalonia była okupowana przez wojska napoleońskie. W roku 1833 dokonano sztucznego podziału Katalonii na prowincje, który miał usprawnić administrację krajem, jednak nie brał pod uwagę historycznych związków regionalnych. Od Katalonii został wówczas odłączony tzw. Pas Zachodni.

To jest artykuł z cyklu Katalonia

Język:

Podstawowe informacje

Gramatyka

Ortografia i fonologia

Institut d'Estudis Catalans

Acadèmia Valenciana de la Llengua

Historia:

historia Katalonii · Hrabiowie Barcelony

Królestwo Aragonii · Pokój pirenejski

Konstytucje katalońskie

Nueva Planta

Geografia:

Kraje katalońskie

Katalonia · Walencja · Baleary

Katalonia Północna · Pas Zachodni

Andora · Alghero

Portal Katalonia

Na skutek pomyślnej koniunktury, w XIX wieku Katalonia stała się jednym z pionierów industrializacji w Europie. Od lat 60. rozwijały się zwłaszcza przemysł włókienniczy i stoczniowy, budowano linie kolejowe.

[edytuj] Autonomia w ramach republiki

Od końca XIX wieku, wraz z katalońskim odrodzeniem narodowym, zaczęły narastać tendencje autonomistyczne. W roku 1914 cztery okręgi (deputacje) katalońskie (Barcelona, Tarragona, Girona i Lleida) utworzyły związek, tzw. Mancomunitat de Catalunya. Jakkolwiek jego kompetencje nie wykraczały poza kompetencje okręgów, utworzenie Mancomunitat miało duże znaczenie symboliczne. Przywrócono wówczas Kortezy Katalońskie, które składały się z katalońskich deputowanych do Kortezów Generalnych Hiszpanii. Ustanowiono rząd (Consell), na którego czele stał prezydent – początkowo Enric Prat de la Riba, a następnie Josep Puig i Cadafalch.

Rząd lokalny przywrócił użycie katalońskiego. Pod auspicjami Mancomunitat przeprowadzono reformę ortografii katalońskiej. Zapoczątkowano również szereg inwestycji infrastrukturalnych, między innymi rozpoczęto telefonizację kraju i budowę barcelońskiej kolei miejskiej, która częściowo przebiegała pod ziemią. Mancomunitat upadła w roku 1925, zlikwidowana podczas dyktatury Primo de Rivery.

Po upadku dyktatury w roku 1930, Hiszpanie zgodzili się przyznać Katalonii autonomię w ramach republiki. 14 kwietnia 1931 roku, zanim powstała II republika hiszpańska, przywódca zwycięskiej lewicy Francesc Macià proklamował powstanie Republiki Katalońskiej, która miała połączyć się z resztą Hiszpanii na zasadzie konfederacji. Ostatecznie 17 kwietnia zawarty został kompromis, na mocy którego Katalonia stała się autonomiczną częścią Hiszpanii pod nazwą Generalitat de Catalunya. Macià został jej pierwszym prezydentem. Ustrój autonomii regulował Statut Katalonii (Estatut de Catalunya), tzw. Statut z Nurii (Estatut de Núria) – od miejscowości, w której przygotowywano jego projekt. Pierwszy jego projekt, który zyskał poparcie 99% głosujących w referendum przy 75-proc. frekwencji, został odrzucony przez Kortezy Generalne Hiszpanii. Jego druga wersja została zatwierdzona 9 września 1932 r.

6 października 1934 r. ówczesny prezydent Generalitat Lluís Companys proklamował po raz kolejny powstanie Republiki Katalońskiej jako państwa. Doprowadziło to, w wyniku natychmiastowej reakcji rządu hiszpańskiego, do czasowego uwięzienia rządu Companysa oraz częściowego zawieszenia Statutu.

[edytuj] Wojna domowa i dyktatura Franco

W 1936 r. wybuchła w Hiszpanii wojna domowa, w której rząd Katalonii opowiedział się po stronie Republiki. Katalonia udzieliła schronienia rządowi republikańskiemu, który od roku 1937 urzędował w Barcelonie. W 1938 r. frankiści wkroczyli na terytorium Katalonii zdobywając Lleidę. Przez długi czas walki toczyły się nad rzeką Ebro, którą ostatecznie frankiści przekroczyli i w końcu roku przeszli do natarcia na Barcelonę, którą zdobyli 26 stycznia 1939 r.

Rząd kataloński udał się na wygnanie do Francji. Wielu działaczy katalońskich wyemigrowało do Francji lub Ameryki Łacińskiej – głównie do Meksyku. Po zajęciu Francji przez Niemcy w 1940 r. premier Lluís Companys został aresztowany przez Gestapo i wydany Hiszpanii, gdzie został skazany na śmierć i stracony w twierdzy Montjuïc w Barcelonie.

Jeszcze przed ostatecznym zwycięstwem wojsk frankistowskich, 5 kwietnia 1938 r., gen. Franco wydał dekret znoszący autonomię Katalonii. Z czasem zabroniono publicznego używania języka katalońskiego i symboli narodowych. Demonstracje Katalończyków w obronie praw kulturalnych i politycznych były rozpędzane z użyciem policji i wojska.

[edytuj] Współczesna autonomia

Po śmierci gen. Franco (1975) i przyjęciu nowej konstytucji Hiszpanii (1978), Katalonia odzyskała autonomię kulturalną i polityczną. Od tej pory, obok Kraju Basków posiada najszerszą autonomię ze wszystkich wspólnot autonomicznych. Powrócono do nazwy Generalitat de Catalunya na określenie systemu władz autonomicznych.

[edytuj] Ustrój

[edytuj] Generalitat

System władzy w Katalonii określa się mianem generalitat – Generalitat de Catalunya [ʒənərəɫiˈtat dəkətəˈɫuɲə]. Nazwa ta pochodzi od średniowiecznej instytucji Diputació del General (znanej od XIV w., również w Aragonii i Walencji) – komisji złożonej z przedstawicieli króla, Kościoła i armii, zajmującej się poborem podatków uchwalonych przez kortezy. Współcześnie, zgodnie ze statutem autonomii, na generalitat Katalonii składają się:

• Parlament (Parlament de Catalunya) jako władza ustawodawcza;
• Prezydencja (Presidència) w osobie Prezydenta, który kieruje rządem i jest najwyższym przedstawicielem generalitat, a jednocześnie najwyższym reprezentantem państwa hiszpańskiego w Katalonii;
• Rząd (Govern) – sprawujący władzę wykonawczą pod kierownictwem Prezydenta; ministerstwa noszą nazwę departamentów (departaments), którymi zarządzają radcy (consellers);
• Wyższy Trybunał Sprawiedliwości (Tribunal Superior de Justícia), który sprawuje nadzór nad sądownictwem.

Prezydent jest wybierany przez parlament i mianowany przez króla Hiszpanii. Z reguły jest nim przywódca partii, która otrzymała najwięcej głosów w wyborach do parlamentu Katalonii.

Organami doradczymi rządu są Konsultacyjna Komisja Prawna (Comissió Jurídica Assessora) oraz Rada Pracy, Ekonomiczna i Socjalna (Consell de Treball, Econòmic i Social).

Poza tym do Generalitat zaliczają się:

• rzecznik praw obywatelskich (Síndic de Greuges),
• zarząd skarbu Katalonii (Sindicatura de Comptes de Catalunya),
• rada statutowa (Consell de Garanties Estatutàries), która bada zgodność praw lokalnych z konstytucją Hiszpanii i statutem Katalonii,
• rada ds. mediów (Consell de l'Audiovisual de Catalunya), która sprawuje niezależny nadzór nad mediami publicznymi i prywatnymi,
• agencja ochrony danych (Agència Catalana de Protecció de Dades).

[edytuj] Administracja i agendy rządowe

Rząd wypełnia swoje funkcje za pośrednictwem Administracji (Administració de la Generalitat). Administrację terenową rząd nadzoruje poprzez 7 tzw. delegacji terytorialnych (delegacions territorials):

• Barcelona,
• Catalunya Central,
• Lleida,
• Girona,
• Tarragona,
• Terres de l'Ebre,
• Alt Pirineu i Aran.

Rządowi podlega własna administracja skarbowa Katalonii – Agència Tributària de Catalunya, odpowiedzialna za pobór i kontrolę podatków przysługujących Katalonii.

W 1980 r. Katalonia przejęła kontrolę nad policją lokalną, działającą pod historyczną nazwą Mossos d'Esquadra. Począwszy od r. 1994, Mossos przejmują od policji hiszpańskiej kontrolę nad kolejnymi comarkami, między innymi od 2005 r. policja katalońska czuwa nad bezpieczeństwem Barcelony. Proces ten planuje się zakończyć w 2008 r., od kiedy to policja hiszpańska będzie odpowiedzialna wyłącznie za działalność o znaczeniu ogólnopaństwowym (walka z terroryzmem, nielegalną imigracją itp.)

Szerokie kompetencje generalitat znajdują odzwierciedlenie w dużej liczbie spółek publicznych. Najważniejsze z nich to:

• Corporació Catalana de Mitjans Audiovisuals (CCMA – Katalońska Korporacja Mediów Audiowizualnych),
• Direcció General de Carreteres (DGC – Generalna Dyrekcja Dróg),
• Ferrocarrils de la Generalitat de Catalunya (FGC – Koleje Katalonii) i Infraestructures Ferroviàries de Catalunya (IFC – Infrastruktura Kolejowa Katalonii).

[edytuj] Statut autonomii i kwestie sporne

Obecny statut autonomii został uchwalony przez parlament kataloński 30 września 2005 r. stosunkiem głosów 120:15 (przy sprzeciwie Partido Popular), a po długich sporach zatwierdzony przez Kortezy Generalne Hiszpanii. Ostatecznie zatwierdzony w referendum przeprowadzonym w Katalonii 18 czerwca 2006 r. przy poparciu 73% głosujących, wszedł w życie 9 sierpnia 2006. Zastąpił on poprzedni statut z 1979 r. – tzw. Statut z Sau (Estatut de Sau). Jakkolwiek został okrojony w Kongresie Kortezów, daje Katalonii największą niezależność od czasów Nueva Planta.

W zakresie symbolicznym największe kontrowersje wzbudził artykuł mówiący o Katalonii jako narodzie (nació), podczas gdy dotychczas termin ten był zarezerwowany dla narodu hiszpańskiego (Katalończykom przysługiwał termin narodowość – nacionalitat), a także artykuł wprowadzający pojęcie obywatelstwa katalońskiego. W kwestiach praktycznych statut dał m.in. możliwość przejęcia kontroli nad kolejami i drogami oraz powołania własnej administracji skarbowej, a także poszerzenia obowiązku używania języka katalońskiego. Rząd Hiszpanii został m.in. zobowiązany do podjęcia starań o uczynienie katalońskiego językiem urzędowym Unii Europejskiej. W Kortezach wykreślono m.in. postanowienia dające Katalonii większą samodzielność finansową, większą samodzielność na arenie międzynarodowej oraz kontrolę nad wszystkimi portami morskimi i lotniczymi.

Swój sprzeciw wobec nowego statutu utrzymuje Partido Popular i rządy niektórych wspólnot autonomicznych. Jednakże podejmowane przez nie próby podważenia konstytucyjności statutu jak dotąd zakończyły się niepowodzeniem.

Na podstawie wyników wyborów parlamentarnych w 2008 roku, w których wyraźnie zwyciężyły partie popierające nowy statut^[1], można wnioskować, iż Katalończycy są zadowoleni z tego dokumentu. Niemniej istnieją nadal nie rozwiązane kwestie sporne (po części te, których dotyczyły zmiany wprowadzone przez Kongres). Są to m.in..:

• opóźniające się przekazanie sieci kolejowej,
• kontrola nad barcelońskim lotniskiem Prat,
• prawo do ustalania udziałów państwa hiszpańskiego i Katalonii w podatkach i wydatkach na wzór uprawnień Kraju Basków (tzw. concert econòmic),
• prawo do posiadania własnych przedstawicielstw zagranicznych (istnienie katalońskich przedstawicielstw przy Unii Europejskiej i rządzie Francji jest stałym źródłem konfliktów),

[edytuj] Życie polityczne

Główne partie działające w Katalonii to:

• Partit dels Socialistes de Catalunya – socjaliści pozostający w sojuszu z ogólnohiszpańską Partido Socialista Obrero Español, opowiadający się za szeroką autonomią Katalonii;
• Esquerra Republicana de Catalunya – lewica opowiadająca się za niepodległością Katalonii jako republiki;
• Convengència i Unió – koalicja katalońskiej prawicy, w większości opowiadająca się za poszerzeniem obecnej autonomii;
• Partit Popular de Catalunya – część ogólnohiszpańskiej prawicowej Partido Popular, opowiadająca się za ograniczeniem obecnej autonomii.

Specyfiką polityki katalońskiej jest fakt, że najbardziej nacjonalistyczne katalońskie ugrupowania (jak ERC) sytuują się na lewicy. Z kolei jedyna znacząca partia opowiadająca się za ścisłymi związkami z Hiszpanią (PPC) należy do prawicy. PSC i CiU są z tego punktu widzenia partiami centrowymi o zbliżonym programie.

Poniższa tabela przedstawia wyniki ostatnich wyborów parlamentarnych (uwzględniono wyłącznie komitety, które uzyskały mandaty).

Komitet wyborczy	Kortezy Generalne – Kongres (2008)	Parlament Katalonii (2006)	Parlament Europejski (2004)
Partit dels Socialistes de Catalunya – PSOE	45%	27%	43%
Convergència i Unió	21%	32%	17%
Partit Popular de Catalunya (Partido Popular)	16%	11%	17%
Esquerra Republicana de Catalunya	8%	14%	12%
Iniciativa per Catalunya Verds – Esquerra Unida i Alternativa	5%	10%	7%
Ciutadans–Partido de la Ciudadanía	(0,7%)	3%	–

W Katalonii, w przeciwieństwie do Kraju Basków, nie ma współcześnie tradycji walki zbrojnej o niepodległość – kończy się ona na XVIII-wiecznych powstaniach. Ugrupowania terrorystyczne nie istnieją. Jedyną liczącą się partią, która wprost formułuje postulat połączenia i niepodległości wszystkich krajów katalońskich, jest ERC. Jednakże mimo radykalnego programu, dąży ona do jego realizacji na drodze czysto politycznej.

Z powodu dużej liczby mieszkańców, partie Katalonii odgrywają znaczącą rolę w polityce hiszpańskiej – Katalonii przysługuje aż 47 z 350 miejsc w Kortezach Generalnych (więcej posiada tylko Andaluzja – 61). Zarówno rządy lewicy jak i prawicy w Madrycie kilkakrotnie nie mogłyby dojść do skutku bez poparcia deputowanych katalońskich. Niskie poparcie dla Partido Popular w Katalonii i brak woli koalicji ze strony prawicy katalońskiej były znaczącymi powodami, dla których partia ta nie objęła rządów w latach 2004 i 2008 mimo zwycięstwa lub remisu z PSOE w większości pozostałych wspólnot autonomicznych (po odliczeniu głosów katalońskich wybory wygrałaby PP).

[edytuj] Gospodarka

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji. Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, jakie informacje budzą wątpliwości.

Region silnie uprzemysłowiony. Przemysł włókienniczy, chemiczny, elektrotechniczny, stoczniowy, samochodowy. Nowoczesne rolnictwo (pszenica oraz ryż w delcie Ebro) oraz sadownictwo (oliwki, winorośl, cytrusy). Także turystyka (główne centra to Barcelona, Costa Brava oraz Montserrat).

Do niedawna Katalonia była postrzegana jako najbardziej dynamiczny ekonomicznie region Hiszpanii, jednakże sytuacja się zmienia. Zagraniczne firmy wolą lokować swoje biura i główne fabryki w Madrycie, a inne regiony także szybko zyskują na atrakcyjności w oczach inwestorów. Zły stan niedofinansowanej infrastruktury (drogi, szkoły, badania naukowe itp.) sprawia, że transformacja z gospodarki przemysłowej do opartej na wiedzy i informacji może się nie powieść.

Ostatnio wiele zagranicznych przedsiębiorstw przeniosło swoje zakłady do krajów wschodniej Europy, gdzie koszta są dużo niższe. Poszerzenie Unii Europejskiej do 27 państw może oznaczać, że Katalonia nie będzie w stanie dłużej konkurować cenami z byłymi krajami komunistycznymi. Turystyka, która od lat 60. była jedną z najważniejszych gałęzi gospodarki, także spowalnia swój rozwój. Coraz więcej turystów rezygnuje z gęsto zabudowanych i drogich kurortów na Costa Brava na rzecz bardziej egzotycznych miejsc na Karaibach i Oceanie Indyjskim.

[edytuj] Bibliografia

1. Estatut d'autonomia de Catalunya. 2006. 
2. Guia breu de la Generalitat de Catalunya. Barcelona: 19 de març de 2008. 
3. L'Enciclopèdia. Enciclopèdia Catalana. [dostęp 2008-03-31].

Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• Wikipedia po katalońsku

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Generalitat de Catalunya – strona władz autonomicznych