Język albański

Z Wikipedii

Gjuha shqipe
Obszar	Albania, Kosowo, Macedonia, Czarnogóra, Włochy, Grecja i inne
Liczba mówiących	6,2 mln
Ranking	(poza pierwszą 100.)
Klasyfikacja genetyczna	Języki indoeuropejskie *Język albański
Pismo	łaciński
Status oficjalny
Język urzędowy	Albania, Kosowo, Macedonia
Regulowany przez	?
Kody języka
ISO 639-1	sq
ISO 639-2	sqi
SIL	ALS/ALN/AAE/AAT
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata Albańska wersja językowa Wikipedii W Wikisłowniku: Słownik języka albańskiego

Ten artykuł dotyczy współczesnego języka, używanego w Albanii. Zobacz też: język albański (Kaukaz).

Język albański - język indoeuropejski, którym posługuje się ok. 6,2 mln Albańczyków zamieszkujących Albanię (3,6 mln), Kosowo (1,7 mln), Macedonię (450 tys.), a także Włochy i Grecję. W Albanii, Kosowie i Macedonii posiada on status języka urzędowego. Istnieją dwie odmiany terytorialne języka: dialekt gegijski na północy Albanii, w Kosowie i Macedonii oraz toskijski na południu Albanii, we Włoszech i Grecji. Norma literacka języka, nauczana w szkołach w Albanii, jest oparta głównie na dialekcie toskijskim.

Początki języka sięgają VII-VIII w. n.e. Jest on prawdopodobnie spokrewniony z językami iliryjskim i mesapijskim, które występowały również nad Adriatykiem lub z trako-dackimi. Tę drugą możliwość potwierdzają między innymi pewne podobieństwa z językiem rumuńskim, który ukształtował się prawdopodobnie na trako-dackim substracie językowym, a także liczne podobieństwa pomiędzy słownictwem albańskim i trako-dackim. Najstarszy zapis w tym języku to formuła chrztu, zapisana przez biskupa Pala Engjëlliego w 1462 roku. Współczesny język literacki istnieje od XIX w. Od 1908 do zapisu używa się alfabetu łacińskiego, wcześniej używano alfabetu greckiego, cyrylicy i pisma arabskiego.

Alfabet języka albańskiego zawiera 36 znaków: a, b, c, ç, d, dh, e, ë, f, g, gj, h, i, j, k, l, ll, m, n, nj, o, p, q, r, rr, s, sh, t, th, u, v, x, xh, y, z, zh.

ç - wymawiane jak polskie cz
dh - wymawiane jak th w angielskim the
ë - wymawiane nieco podobnie do y, bądź w ogóle (zwłaszcza na końcu wyrazu) [ə]
gj - wymawiane jakby krótkie dź [ɟ]
ll - wymawiane jak ł sceniczne [ɫ]
nj - wymawiane jak ń
q - wymawiane jak ć [c]
r - wymawiane jak słabe r [ɾ]
rr - wymawiane jak mocne r [r]
sh - wymawiane jak sz
th - wymawiane jak th w angielskim three
x - wymawiane jak polskie dz
xh - wymawiane jak polskie dż
y - wymawiane jak niemieckie ü
zh - wymawiane jak ż

[edytuj] Literatura

Jeziorski Marek, Wiśniewski Jerzy, Słownik minimum albańsko‑polski i polsko‑albański, Warszawa 1992.
Mindak Jolanta, Sawicka Irena, Zarys gramatyki języka albańskiego, Warszawa 1993.
Saneja Mazllum, Wójcik Alina, Mini rozmówki albańskie, Warszawa 1992.
Sawicka Irena, Charakterystyka fonetyki albańskiej; [w:] Albanistyka polska, red. I. Sawicka, Toruń 2007, s.183-195.

Porównaj: Język albański (Kaukaz)