Albanski jezik
From Wikipedia
Albanski jezik (albanski gjuha shqipe) je indoevropski jezik, koji sam predstavlja jednu granu ove porodice jezika. Tokom istorije, albanski jezik je usvajao reči iz niza stranih jezika: latinskog, slovenskih jezika, turskog, starogrčkog, italijanskog i drugih jezika. Albanski jezik je u dalekoj vezi sa slovenskim i baltičkim jezicima, a smatra se da je u bliskoj vezi sa izumrlim ilirskim jezikom[1] [2].
Albanskim jezikom govori više od 7,5 miliona ljudi u Albanija, Kosovo, Makedoniji, Srbiji , Crnoj Gori i nekim drugim evropskim državama (Italija, Grčka, Njemačka).
Albanski jezik ima 2 dijalekta: gege, severno od reke Škumbin, i toske južno. Toske dijalekt je zvanični jezik Albanije. Albanski ima mnoge zajedničke osobine sa drugim jezicima Balkana (vidi: Balkanska jezička zajednica).
Standard za pisani albanski jezik je usvojen 1908. godine i zasniva se na latiničnom alfabetu.
Sadržaj/Садржај |
[uredi - уреди] Karakteristike
Albanski jezik ima 7 samoglasnika i 29 suglasnika. Gege dijalekt ima nazalne samoglasnike kojih nema u toske dijalektu. Naglasak je uglavnom na pretposlednjem slogu.
Imenice se dele u 3 roda (muški, ženski i neutralni) i 2 broja (jednina i množina). Postoje 4 deklinacije i 6 padeža (nominativ, akuzativ, genitiv, dativ, ablativ i vokativ).
Član se može nalaziti pre ili posle imenice, kao u rumunskom, bugarskom ili makedonskom (bug. planina - planinata, alb. mal-mali).
[uredi - уреди] Primer teksta
Član 1 Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima
- -{Të gjithë njerëzit lindin të lirë dhe të barabartë në dinjitet dhe në të drejta. Ata kanë arsye dhe ndërgjegje dhe duhet të sillen ndaj njëri tjetrit me frymë vëllazërimi}-.
Prevod:
- Sva ljudska bića se rađaju slobodna i jednaka po dostojanstvu i pravima. Obdarena su razumom i savešću, i treba da se odnose jedna prema drugima u duhu bratstva.
- -{tungjatjeta}- - zdravo
[uredi - уреди] Upoređenje albanskog sa drugim jezicima
| Albanski | muaj | i ri | nënë | motër | natë | hundë | tre | i zi / e zezë | i kuq | i verdhë | i blertë / i gjelbër | ujk |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Drugi Indoevropski jezici | ||||||||||||
| srpski | mesec | novo | majka | sestra | noć | nos | tri | crno | crveno | žuto | zeleno | vuk |
| engleski | month | new | mother | sister | night | nose | three | black | red | yellow | green | wolf |
| latinski | mēnsis | novus | māter | soror | nox | nasus | trēs | āter, niger | ruber | flāvus, gilvus | viridis | lupus |
| italijanski | mese | nuovo | madre | sorella | notte | naso | tre | nero | rosso | giallo | verde | lupo |
| nemački | Monat | neu | Mutter | Schwester | Nacht | Nase | drei | schwarz | rot | gelb | grün | Wolf |
| portugalski | mês | novo | mãe | irmã | noite | nariz | três | negro | vermelho | amarelo | verde | lobo |
| španski | mes | nuevo | madre | hermana | noche | nariz | tres | negro | rojo | amarillo | verde | lobo |
| rumunski | luna | nou/noi | mamă | soră | noapte | nas | trei | negru | roşu | galben | verde | lup |
| velški | mis | newydd | mam | chwaer | nos | trwyn | tri | du (/di/) | coch, rhudd | melyn | gwyrdd, glas | blaidd |
| poljski | miesiąc | nowy | matka | siostra | noc | nos | trzy | czarny | czerwony | żółty | zielony | wilk |
| litvanski | mėnuo | naujas | motina | sesuo | naktis | nosis | trys | juoda | raudona | geltona | žalias | vilkas |
| bugarski | месец mesec |
нов nov |
майка maika |
сестра sestra |
нощ nošt |
нос nos |
три tri |
черен čeren |
червен červen |
жълт žălt |
зелен zelen |
вълк vălk |
[uredi - уреди] Spoljašnje veze
- Albanski jezik i kultura
- Fraze albanskog jezika
- Izvori za albanski jezik
- Englesko-albanski rečnik
- Albansko-francusko-albanski rečnik
- Gege albanski (Languages of the World)
- Toske albanski (Languages of the World)
- Jezici Albanije
