Z Wikipedii

Diuna (ang. Dune) - powieść science-fiction napisana przez Franka Herberta, uhonorowana nagrodą Nebula w 1965 i nagrodą Hugo w 1966. Powieść odniosła olbrzymi sukces komercyjny, sprzedano ją na całym świecie w ponad 20 milionach egzemplarzy. Diuna to również początek sagi zatytułowanej Kroniki Diuny, uważanej przez wielu fanów za największe osiągnięcie literatury science-fiction wszech czasów. W oparciu o wątki powieści powstał film - Diuna, nakręcony w 1984 przez Davida Lyncha, dwa miniseriale telewizyjne (na podstawie pierwszego tomu cyklu - Frank Herbert's Dune oraz na podstawie drugiego i trzeciego tomu - Frank Herbert's Children of Dune), a także kilka gier komputerowych (jak Dune, Dune II, Dune 2000, Emperor: Battle for Dune), z czego najważniejszą był uważany za pierwszy w historii gier RTS - Dune II wydany przez firmę Westwood Studios.

Powieść ukazała się w odcinkach w czasopiśmie Analog Science Fact and Fiction w latach 1963-64 w ośmiu odcinkach jako Dune World, a następnie w roku 1965 była kontynuowana przez The Prophet of Dune, zaś całość (uzupełniona kilkoma dodatkami i mapą z notą kartograficzną) wydana została w 1965 roku przez wydawnictwo Chilton pod tytułem Dune (Diuna).

W Polsce Diuna ukazała się po raz pierwszy w 1985 roku nakładem wydawnictwa Państwowego Wydawnictwa ISKRY (przekład Marka Marszała). W latach 1992-1993 wydawnictwo Pantom Press International wydało całą sagę Kroniki Diuny (przekłady Marka Marszała oraz innych tłumaczy). W latach 1997-2001 wznowiło ją Wydawnictwo Zysk i S-ka (w nowym, wzbudzającym wiele kontrowersji przekładzie Jerzego Łozińskiego/Ładysława Jerzyńskiego). W 2007 roku Dom Wydawniczy REBIS wznowił Diunę (poprawiony przekład Marka Marszała), opublikowany został już pierwszy tom; "Diuna" w przygotowaniu znajdują się pozostałe książki sagi. "Mesjasz Diuny" został wydany w maju 2007, ten jak i kolejne tomy przełoży Marek Marszał.

Spis treści 1 Streszczenie 2 Postacie 2.1 Ród Atrydów 2.2 Ród Harkonnenów 2.3 Fremeni 2.4 Ród Korrinów 2.5 Inni 3 Tłumaczenia i różnice w terminologii 4 Linki zewnętrzne

[edytuj] Streszczenie

Akcja powieści dzieje się w fantastycznym świecie przyszłości (patrz: Uniwersum Diuny). Najważniejsza planeta w tym wszechświecie to Arrakis (Diuna), jedyna, na której znajdują się złoża melanżu - substancji umożliwiającej jasnowidzenie niezbędne do uniknięcia niebezpieczeństw ponadwymiarowych podróży kosmicznych. Powstawanie melanżu związane jest z cyklem rozwojowym czerwi pustyni - olbrzymich robaczych stworów, żyjących w piaskach Arrakis. Diuna zostaje oddana w lenno rodowi Atrydów. Na planetę przybywają książę Leto Atryda, jego konkubina lady Jessika, syn Paul oraz ich armia. Wkrótce po przybyciu Atrydów, ród Harkonnenów wspomagany przez oddziały imperialne dokonuje przewrotu. Lady Jessice i Paulowi udaje się uciec z pogromu. Uciekając, trafiają do siczy zamieszkiwanej przez koczowniczych wojowników - Fremenów - pod przywództwem Stilgara. "Bestia" Rabban Harkonnen eksploatuje Arrakis stosując terror, budując powszechną wrogość Fremenów do nowych panów. Paul, pod wpływem Wody Życia (wydzieliny z utopionego czerwia), budzi w sobie moce prorocze, okazując się oczekiwanym elementem doboru naturalnego Bene Gesserit - Kwisatz Haderach. Przyjmując imię "Paul Muad'Dib" prowadzi Fremenów do walki z Harkonnenami. Po pokonaniu Harkonnenów i unieruchomieniu wojsk Imperatora Szaddama IV, dochodzi do przejęcia władzy nad Arrakis przez ród Atrydów.

[edytuj] Postacie

[edytuj] Ród Atrydów

• Książę Leto Atryda, głowa rodu Atrydów
• Lady Jessika, Bene Gesserit i konkubina księcia Leto; matka Paula i Alii
• Paul Atryda (Paul Muad'Dib), syn księcia Leto Atrydy
• Alia Atryda, młodsza siostra Paula
• Leto II Atryda, syn Paula Atrydy i Chani (zabity przez sardaukarów)
• Leto II Atryda, zwany Bogiem-Imperatorem (Bogiem Cesarzem) Diuny
• Ghanima (Ganima) Atryda, siostra Leto II
• Thufir Hawat, mentat i mistrz assasinów rodu Atrydów
• Gurney Halleck, mistrz miecza, lojalny żołnierz i trubadur
• Duncan Idaho, drugi obok Gurneya Hallecka mistrz miecza
• Dr Wellington Yueh, doktor Akademii Suk
• Moneo Atryda - majordomus Leto II Atrydy
• Siona Atryda - córka Moneo Atrydy
• Darwi Odrade, Bene Gesserit
• Miles Teg, ojciec Odrade; mentat i dowódca wojsk związanych z Bene Gesserit

[edytuj] Ród Harkonnenów

• Baron Vladimir Harkonnen, głowa rodu Harkonnenów
• Piter De Vries, mentat
• Feyd-Rautha, siostrzeniec barona
• Glossu 'Bestia' Rabban, starszy siostrzeniec barona
• Abulurd Harkonnen, starszy brat Vladimira, ojciec Glossu

[edytuj] Fremeni

• Stilgar, fremeński naib siczy Tabr
• Chani, fremeńska żona Paula, córka dr Kynesa (zwanego przez Fremenów Lietem-Kynesem)
• Szadout Mapes, fremeńska ochmistrzyni na usługach Atrydów
• Korba, fremeński wojownik, członek fedajkinów (gwardii przybocznej Paula Muad'Diba), później kapłan
• Farok, fremeński wojownik
• Otheym, fremeński wojownik, najwierniejszy po Stilgarze towarzysz Paula Muad'Diba
• Dżamis, wojownik z siczy Tabr, zabity w pojedynku przez Paula Muad'Diba

[edytuj] Ród Korrinów

• Szaddam IV, Padyszach Imperator znanego wszechświata
• Irulana, Wensicja: córki Szadama IV
• Farad'n, wnuk Szaddama IV, syn Wensicji
• Pardot Kynes, imperialny planetolog na Arrakis
• Liet Kynes, syn Pardota, planetolog na Arrakis i przywódca Fremenów
• hrabia Hasimir Fenring, najbliższy przyjaciel i doradca Szaddama IV

[edytuj] Inni

• Esmar Tuek, przemytnik przyprawy z Arrakis

[edytuj] Tłumaczenia i różnice w terminologii

Na rynku polskim istnieją dwa przekłady "Diuny", jeden autorstwa Marka Marszała, drugi Jerzego Łozińskiego (poprawione edycje pod pseudonimem Ładysław Jerzyński) i wynikają z tego pewne różnice w terminologii. Poniżej podano kilka przykładów:

W oryginale	Przekład Marszała	Przekład Marszała (Rebis)	Przekład Łozińskiego	Przekład Jerzyńskiego
Fremen	Fremeni	Fremeni	Wolanie	Fremeni
CHOAM	KHOAM	KHOAM	ZNAH	KHOAM
Emperor	Imperator	Imperator	Cesarz	Cesarz
suspensor	dryf	dryf	odciążacz	odciążacz
sandworm	czerw pustyni	czerw pustyni	piaskal	piaskal
stillsuit	filtrfrak	filtrak	hermetyk	destylozon
Alia-the-Strange-One	Alia-Ta-Dziwna	Alia ta Dziwna	Alia Przedziwna	Alia Przedziwna
lasgun	rusznica laserowa	rusznica laserowa	laserobin	laserobin
hunter-seeker	grot-gończak	grot-gończak	skrytobójka	skrytobójka
glowglobe	kula świętojańska	lumisfera	jarzyca	lumisfera
distracters	sekundanci	sekundanci	zmylnicy	zmylnicy
shigawire	szigastruna	szigastruna	szigarut	szigarut
Heighliner, liner	galeon	liniowiec	liniowiec	liniowiec
Imperial Conditioning	imperialne uwarunkowanie	najwyższe uwarunkowanie	najwyższe uwarunkowanie	najwyższe uwarunkowanie
Hagga Basin	Basen Hagga	basen Hagga	Kotlina Hagga	Kotlina Hagga
dump boxes	szalandy	szalandy	zrzutniki	zrzutniki
Fish Speakers	Mówiące-do-Ryb	nie wiadomo	Mówiące Rybom	Mówiące Rybom
Butlerian Jihad	Dżihad Kamerdyńska (wyd. Iskier)	Dżihad Butleriański	Dżihad Butleryjski	Dżihad Butleryjski

Obydwa przekłady mają swoich zwolenników, zwłaszcza gdy przekład Jerzego Łozińskiego został poprawiony i oczyszczony z błędów (wersja Ładysława Jerzyńskiego). Zwolennicy wersji Łozińskiego wskazują na bardziej "naturalne" brzmienie zaproponowanych przez niego nazw i poprawniejszą stylistykę, zaś zwolennicy Marszała uznają jego wersję za wierniejszą oryginałowi. W nowym wydaniu Domu Wydawniczego REBIS przekład Marka Marszała poddany został gruntownej redakcji, co wyeliminowało z tekstu większość wpadek tłumacza i językowych niezręczności.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Archiwa Bene Gesserit - wszystko o Kronikach Diuny pióra Franka Herberta