Cisterciënzers
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
De kloosterorde der cisterciënzers is opgericht in het Franse Cîteaux in 1098 door Robert van Molesme.
De aanleiding was voortgaande vervlakking in de navolging van de Regel van Benedictus in de Franse benedictijnenkloosters, vooral in de Abdij van Cluny. Naar de Latijnse naam voor Citeaux - Cistercium - werden deze kloosterlingen cisterciënzers genoemd.
Een van de dochterkloosters van Cîteaux was Clairvaux, waar in 1115 een jonge Bourgondische edelman, Bernardus van Fontaines, die drie jaar tevoren met een groep jonge familieleden was ingetreden, tot abt werd gekozen. Als Bernard van Clairvaux werd hij een toonaangevende geestelijke. De cisterciënzers worden dan ook soms bernardijnen genoemd, en de cisterciënzerinnen bernardinnen.
Bij de dood van Bernard van Clairvaux in 1153 telde de orde al meer dan 300 kloosters, meestal gevestigd in onherbergzame streken, waar men leefde onder grote ontberingen. Die geweldige expansie borg echter de kiem van verval in zich en na 1300 kwam een moeilijke tijd. De vrouwen namen echter de fakkel over en de 13e eeuw werd de Gouden Eeuw van de monialen (= vrouwelijke ordeleden).
De cisterciënzerinnenabdij van Herkenrode was de eerste en mettertijd de grootste voor vrouwelijke cisterciënzers. Terwijl in hun kloosters het innerlijk leven en de mystiek bloeiden, kwamen de mannenabdijen tot rijkdom, vooral bestaande uit grondeigendom ten gevolge van landontginning. Monniken van de Abdij Onze-Lieve-Vrouw Ten Duinen te Koksijde en de Abdij van Boudelo te Klein-Sinaai hebben bijvoorbeeld grote delen van het Land van Hulst in Zeeuws-Vlaanderen ingepolderd. In Rotselaar bevond zich de abdij vrouwenpark, waar o.a. de Beatrijslegende wordt gesitueerd .
Aan het einde van de 12e eeuw vonden de eerste stichtingen van cisterciënzerkloosters in Nederland plaats. Rond 1160 werd het klooster Klaarkamp bij Rinsumageest gesticht, omstreeks 1188 kwam er een dochterklooster bij Bolsward, het latere Bloemkamp. Later volgde Aduard (1192). Zie ook Kloosterkaart Groningen.
De praalzucht nam, toen de economie in West-Europa opbloeide, steeds grotere vormen aan (zie ook Habijt van cisterciënzerinnen). Omdat Jezus, volgens Matteüs 10:9, over vrijwillige armoede van zijn apostelen had gesproken, ontstond tegen deze toestand protest dat leidde tot de stichting van hervormingsbewegingen binnen de orde. Deze richtten zich onder andere tegen het verschijnsel, dat in plaats van gekozen abten zgn. commandataire abten aan het hoofd van het klooster kwamen. Dergelijke abten waren personen die de abdij hadden gekocht en die men vrijwel nooit in het klooster zag verschijnen. Dat leidde tot geestelijk verval, bijvoorbeeld omdat door het ontbreken van een abt de regeltucht veel te wensen overliet.
Inhoud |
[bewerk] Trappisten
Afgescheiden van de cisterciënzers zijn de trappisten - zij leven volgens een strengere regel, de zogeheten strikte observantie, en vormen een zelfstandige orde. Ook in de cisterciënzerorde kwam het allengs weer tot een strenger leven en een uitgewerkte spiritualiteit. De benaming trappisten is afgeleid van het Franse klooster La Trappe waar abt Armand Jean le Bouthillier de Rancé in 1664 strenge regels instelde die elders veel navolging kregen. In 1892 is de laatste poging gedaan om cisterciënzers en trappisten weer in één Orde te verenigen, maar vergeefs. In de Lage Landen hebben de trappisten de cisterciënzers overvleugeld. Naast vijf trappistenkloosters (Berkel-Enschot, Zundert, Diepenveen, Echt en Tegelen) is er in Nederland slechts één cisterciënzerabdij, Mariënkroon te Nieuwkuijk. Vrij bekend is ook de Belgische trappisten-abdij van Westmalle.
 |
[bewerk] Trivia
Paus Paschalis II was lid van de kloosterorde der cisterciënzers.
