Nobelpries för Chemie
Vun Wikipedia
De Nobelpries för Chemie is een vun de Nobelpriesen. He warrt elk Johr vun de Königlich Sweedsche Akademie vun de Wetenschoppen vergeven.
| Johr | Naam | För |
|---|---|---|
| 1901 | Jacobus Henricus van ’t Hoff | för dat Opdecken vun de Gesetten vun de cheemsche Dynamik un den osmootschen Druck in Lösungen |
| 1902 | Hermann Emil Fischer | för de Arbeiden to de Sucker- un Purin-Synthees |
| 1903 | Svante Arrhenius | för de Theorie to de elektrolytsche Dissoziatschoon |
| 1904 | Sir William Ramsay | för dat Opdecken vun de Inertgas-Elementen in de Lucht |
| 1905 | Johann Friedrich Wilhelm Adolf von Baeyer | för de Arbeiden to orgaansche Farbstoffen un hydroaromaatsche Verbinnungen |
| 1906 | Henri Moissan | för dat Ünnersöken un Isoleren vun dat Element Fluor un för den elektrischen Aven, de na em nöömt is (Moissan-Aven) |
| 1907 | Eduard Buchner | för de biocheemschen Ünnersökungen un dat Opdecken vun de Fermentatschoon ahn Zellen |
| 1908 | Ernest Rutherford | för dat Ünnersöken vun den Verfall vun de Elementen un de Chemie vun radioaktive Stoffen |
| 1909 | Wilhelm Ostwald | för siene Arbeiden to de Katalys un de Ünnersökungen över Gliekgewichtsreakschonen un dat Tempo vun cheemsche Reakschonen |
| 1910 | Otto Wallach | för de Arbeiden to de alizyklischen Verbinnen |
| 1911 | Marie Curie | för dat Opdecken vun Radium un Polonium |
| 1912 | Victor Grignard | för dat Opdecken vun dat Grignard-Reagenz |
| Paul Sabatier | för de Methood för dat Hydreren vun orgaansche Verbinnungen | |
| 1913 | Alfred Werner | för de Arbeiden to de Atombinnungen in Molekülen |
| 1914 | Theodore William Richards | för dat Bestimmen vun dat Atomgewicht vun vele Elementen |
| 1915 | Richard Martin Willstätter | för dat Forschen to Plantenpigmenten |
| 1918 | Fritz Haber | för de Synthees vun Ammoniak |
| 1920 | Walther Hermann Nernst | för de Arbeiden to de Thermochemie |
| 1921 | Frederick Soddy | för de Arbeiden to de Chemie vun radioaktive Substanzen un de Ünnersöken över de Isotopen |
| 1922 | Francis William Aston | för dat Opdecken vun Isotopen bi vele Elementen, de nich radioaktiv sünd, un för dat Opdecken vun de Ganztallregel |
| 1923 | Fritz Pregl | för de Methood för de Mikroanalys vun orgaansche Substanzen |
| 1925 | Richard Adolf Zsigmondy | för den Nawies vun de heterogenene Natur vun Kolloid-Lösungen un de dorbi bruukten Methoden |
| 1926 | Theodor Svedberg | för de Arbeiden to disperse Systemen |
| 1927 | Heinrich Otto Wieland | för dat Forschen to de Gallensüür un verwandte Substanzen |
| 1928 | Adolf Otto Reinhold Windaus | för dat Forschen to de Sterinen un den Tosamenhang mit de Vitaminen |
| 1929 | Arthur Harden, Hans Karl August Simon von Euler-Chelpin | för de Ünnersökungen to de Fermentatschoon vun Sucker un fermentative Enzymen |
| 1930 | Hans Fischer | för dat Forschen to Hämin un Chlorophyll |
| 1931 | Carl Bosch, Friedrich Bergius | för de Bidrääg to cheemsche Hoochdruckmethoden |
| 1932 | Irving Langmuir | för de Arbeiden to de Böverflachenchemie |
| 1934 | Harold Clayton Urey | för dat Opdecken vun den sworen Waterstoff |
| 1935 | Frédéric Joliot, Irene Joliot-Curie | för de Synthees vun ne’e radioaktive Elementen |
| 1936 | Peter Debye | för de Arbeiden to de Molekularstruktur dör dat Ünnersöken vun den Dipolmoment, dat Bögen vun Röntgenstrahlung un Elektronen in Gaas |
| 1937 | Walter Norman Haworth | för de Arbeiden to Kohlenhydraten un Vitamin C |
| Paul Karrer | för de Arbeiden to Karotinoiden, Flavinen un de Vitaminen A un B2 | |
| 1938 | Richard Kuhn | för de Arbeiden to Karotinoiden un Vitaminen |
| 1939 | Adolf Friedrich Johann Butenandt | för de Arbeiden to Sexual-Hormonen |
| Lavoslav Ružička | för de Arbeiden to Polymethylenen un högere Terpenen | |
| 1943 | George de Hevesy | för de Arbeiden to dat Bruken vun Isotopen as Indikatoren bi dat Studeren vun cheemsche Prozessen |
| 1944 | Otto Hahn | för dat Opdecken vun de Splitten vun de Karns vun Atomen |
| 1945 | Artturi Ilmari Virtanen | för de Forschungen un Opdeckungen bi de Landweertschops- un Nehrmiddelchemie, besünners för dat Utfinnen vun Silaasch-Methoden |
| 1946 | James Batcheller Sumner | för de Opdeckung, dat Enzymen kristalleren köönt |
| John Howard Northrop, Wendell Meredith Stanley | för dat Gewinnen vun Enzymen un Virus-Proteinen in pure Form | |
| 1947 | Robert Robinson | för dat Ünnersöken vun Plantenprodukten, besünners de Alkaloiden |
| 1948 | Arne Wilhelm Kaurin Tiselius | för dat Forschen to de Elektrophorees un Adsorpschoon |
| 1949 | William Francis Giauque | för de Bidrääg to de Thermodynamik |
| 1950 | Otto Diels, Kurt Alder | för dat Opdecken un Entwickeln vun de Dien-Synthees |
| 1951 | Edwin Mattison McMillan, Glenn T. Seaborg | för de Opdeckungen bi de Chemie vun de Transuranen |
| 1952 | Archer John Porter Martin, Richard Laurence Millington Synge | för dat Utfinnen vun de Verdelungs-Chromatografie |
| 1953 | Hermann Staudinger | för de Opdeckungen bi de Makromolekularchemie |
| 1954 | Linus Pauling | för dat Forschen to de Natur vun de cheemsch Binnen |
| 1955 | Vincent du Vigneaud | för de Arbeiden to Swefelverbinnungen, besünners de eerste Synthees vun en Polypeptid-Hormon |
| 1956 | Cyril Norman Hinshelwood, Nikolai Nikolajewitsch Semjonow | för dat Forschen to de Mechanismen vun cheemsche Reakschonen |
| 1957 | Alexander Todd | för de Arbeiden to Nukleotiden un Nukleotid-Koenzymen |
| 1958 | Frederick Sanger | för de Arbeiden to de Struktur vun Proteinen, besünners Insulin |
| 1959 | Jaroslav Heyrovský | för dat Opdecken un Entwickeln vun de polarograafschen Methoden vun de Analyys |
| 1960 | Willard Libby | för de Radikarbonmethood |
| 1961 | Melvin Calvin | för dat Forschen to de Kohlendioxid-Assimilatschoon bi Planten |
| 1962 | Max Ferdinand Perutz, John Kendrew | för de Arbeiden to de Strukturen vun Globulinproteinen |
| 1963 | Karl Ziegler, Giulio Natta | för de Opdeckungen to de Hoochpolymeren |
| 1964 | Dorothy Crowfoot Hodgkin | för dat Bestimmen vun de Strukturen vun wichtige biocheemsche Substanzen dör Röntgenstrahlen |
| 1965 | Robert Burns Woodward | för de Lesitungen bi de Naturstoffsynthees |
| 1966 | Robert S. Mulliken | förde Arbeiden to cheemsche Binnungen un de Elektronenstruktur vun Molekülen |
| 1967 | Manfred Eigen, Ronald George Wreyford Norrish, George Porter | för de Arbeiden to de extrem gauen cheemschen Reakschonen |
| 1968 | Lars Onsager | för dat Opdecken vun de reziproken Relatschonen, de na em nöömt sünd |
| 1969 | Derek Harold Richard Barton, Odd Hassel | för de Bidrääg to dat Entwickeln vun dat Konzept vun de Konformatschoon |
| 1970 | Luis F. Leloir | för dat Opdecken vun Sucker-Nukleotiden un jemehr Rull in de Biosynthees vun Kohlenhydraten |
| 1971 | Gerhard Herzberg | för de Bidrääg to de Elektronenstruktur un de Geometrie vun Molekülen, besünners fre’e Radikale |
| 1972 | Christian B. Anfinsen | för de Arbeiden to Ribonukleas |
| Stanford Moore, William H. Stein | för de Bidrääg to dat Verstahn vun de Verbinnung twischen cheemsche Struktur un katalyytsche Aktivität vun dat Ribonukleas-Molekül | |
| 1973 | Ernst Otto Fischer, Geoffrey Wilkinson | för de Arbeiden to de Chemie vun organometallsche Verbinnungen |
| 1974 | Paul Flory | för de theoreetschen un experimentellen Arbeiden to de physikaalsche Chemie vun Makromolekülen |
| 1975 | John Warcup Cornforth | för de Arbeiden to de Stereochemie vun enzymkatalyseert Reakschonen |
| Vladimir Prelog | för dat Forschen to de Stereochemie vun orgaansche Molekülen un Reakschonen | |
| 1976 | William Lipscomb | för de Arbeiden to de Struktur vun Boranen |
| 1977 | Ilya Prigogine | för de Bidrääg to de dissipative Thermodynamik |
| 1978 | Peter D. Mitchell | för de chemiosmootsche Theorie |
| 1979 | Herbert Charles Brown, Georg Wittig | för dat Entwickeln un dat Bruken vun Bor- un Phosphor-Verbinnungen bi Reagenzien in orgaansche Synthees |
| 1980 | Paul Berg | för de Arbeiden to de Biochemie vun Nukleinsüren, besünners bi Hybrid-DNA |
| Walter Gilbert, Frederick Sanger | för de Bidrääg to dat Bestimmen vun DNA-Sequenzen | |
| 1981 | Kenichi Fukui, Roald Hoffmann | för de Theorien to den Afloop vun cheemsche Reakschonen |
| 1982 | Aaron Klug | för dat Entwickeln vun kristallograafsche Elektronenmikroskopie un dat Opdecken vun bioloogsche wichtige Nukleinsüür-Protein-Komplexen |
| 1983 | Henry Taube | för de Arbeide to de Mechanismen vun Elektronentransferreakschonen |
| 1984 | Robert Bruce Merrifield | för dat Entwickeln vun Methoden för de Synthees vun Peptiden un Proteinen |
| 1985 | Herbert A. Hauptman, Jerome Karle | för dat Entwickeln vun direkte Methoden för dat Bestimmen vun Kristallstrukturen |
| 1986 | Dudley R. Herschbach, Yuan T. Lee, John C. Polanyi | för de Bidrääg bi de Dynamik vun cheemsche Elementarprozessen |
| 1987 | Donald J. Cram, Jean-Marie Lehn, Charles J. Pedersen | för dat Entwickeln un Bruken vun Molekülen mit strukturspezifische Interakschonen vun hooch Selektivität |
| 1988 | Johann Deisenhofer, Robert Huber, Hartmut Michel | för dat Bestimmen vun de dreedimensionale Struktur vun en fotosyntheetsch Reakschoonszentrum bi en Purpurbakterium |
| 1989 | Sidney Altman, Thomas R. Cech | för dat Opdecken vun katalyytsche Egenschoppen vun de Ribonukleinsüür |
| 1990 | Elias James Corey | för dat Entwickeln vun de Theorie un de Methodologie för de orgaansche Synthees |
| 1991 | Richard R. Ernst | för de Bidrääg to dat Entwickeln vun hoochoplösen Karnspinresonanz-Spektroskopie |
| 1992 | Rudolph A. Marcus | för de Bidrääg to de Theorie vun Elektronentransferreakschonen in cheemsche Systemen |
| 1993 | Kary Mullis, Michael Smith | för de Bidrääg to dat Entwickeln vun de Polymerase-Kedenreakschoon |
| 1994 | George A. Olah | för de Bidrääg to de Chemie vun Karbokationen |
| 1995 | Paul J. Crutzen, Mario J. Molina, F. Sherwood Rowland | för de Arbeiden to de Chemie vun de Atmosphäär, besünners to dat Ozonlock |
| 1996 | Robert Curl, Harold Kroto, Richard Smalley | för dat Opdecken vun Fullerenen |
| 1997 | Paul D. Boyer, John E. Walker | för dat Opkloren vun de enzymaatschen Mechanismen bi de Synthees vun Adenosintriphosphat |
| Jens Christian Skou | för dat Opdecken vun en Enzym, dat Ionen transporteert, de Natrium-Kalium-ATPase | |
| 1998 | Walter Kohn | för dat Entwickeln vun de Dichtefunkschonaltheorie |
| John Pople | för dat Entwickeln vun Rekenmethoden in de Quantenchemie | |
| 1999 | Ahmed H. Zewail | för de Arbeiden to de Övergangstostänn vun cheemsche Reakschonen dör Femtosekunnen-Spektroskopie |
| 2000 | Alan Jay Heeger, Alan Graham MacDiarmid, Hideki Shirakawa | för dat Opdecken un Entwickeln vun Polymeren, de leiden doot |
| 2001 | William S. Knowles, Ryoji Noyori | för de Arbeiden to chiral katalyseert Hydreerreakschonen |
| K. Barry Sharpless | för de Arbeiden to chiral katalyseert Oxidatschoonsreaktschonen | |
| 2002 | Kurt Wüthrich, John Fenn, Koichi Tanaka | för dat Entwickeln vun Methoden för dat Identifizeern un de Strukturanalyys vun bioloogsche Makromolekülen |
| 2003 | Peter Agre, Roderick MacKinnon | för dat Forschen to Ionen-Kanaals in Zellmembranen |
| 2004 | Aaron Ciechanover, Avram Hershko un Irwin Rose | för dat Opdecken vun Ubiquitin-stüürten Protein-Afbo |
| 2005 | Robert Grubbs, Richard Schrock un Yves Chauvin | för dat Entwickeln vun de Metathees-Methood in de orgaansche Chemie |
| 2006 | Roger D. Kornberg | för de Arbeiden to de molekularen Grundlagen vun de Geentranskripschoon bi Eukaryoten |
| 2007 | Gerhard Ertl | för siene Studien vun cheemsche Verfohrens op faste Böverflachen |
