Waterpöt
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Valkebergs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
'n Waterpöthoes of pöthuuske ies 'ne gemetselde pöt, woa water oet getakeld weurt. Um te veurkómme dat sjtöb of andere rotzooi in 't drinkwater terech kaom woort gemeinlich 'n zaaldaak debove en 'n hèkwerkske d'r umheen gemaak. Tegeliek koes de drièjbalk mèt de zjwungel (um 't water nao bove te takele) verankerd were aan de sjtiele van dat huuske.
Veural op de plateaus in Zuud-Limburg woorte väöl pötte gegrave. Me houw hie neet de meugelikheid um effe nao de rivier, baek of brón te loupe. Tot zoan 2 ièwe truuk drónke luuj nog regewater. 't Water oet de pöt, 'pöt' geneump, woort bewaard in 'n pötbaar ('n sjteine kroek). Väöl van die, broenkleurige, bare kaome oet Raore in Belsj. Nao 1925 krege de luuj waterleiding. In de gemeinte Voere pas in de jaore 60. 't Water oet de pöt, dat lekker keul waor umdat van deep oet de grónd kaom, woort toch nog lang gebruuk um te drinke. Daorum zint d'rsj nog redelik get bewaard gebleve.
In Landsrade (bie Gulpe) moos de pöt zoa deep oetgegrave were (65 maeter), dat me dao in 1929 euvergegange ies op 'n motorische pómpinstallatie.
[bewirk] Woa
Pöthuuskes zint (nog) te vinge in:
- Mergraote, (Margraten), 2 pötte
- Termaar A g'n Bauerkoel
- Bieëmele (Bemelen)
- Dringsele (Trintelen)
- Terhoorsj (Tebannet)
- Gastes (Gasthuis)
- Iezere (IJzeren), 3 pötte
- De Gièlender in (Sjtröch) d'r Sjaopspöt
- Berg
- Maer (Mheer)
- Kaze (Kasen)
- Bèngelder (Bingelrade) 1664
- Aolbaek (Aalbeek)
- Herkenter (Herkenrade)
- Oeësjbik (Oirsbeek)
- Walem
- Veurs (Belsj)
- Landserao (Landsrade)
- Terbliet (Terblijt)
[bewirk] Trivia
't Gezèkde: "Bare binge" woort gebruuk bie vrouwe, die same lang mètein sjtinge te moele. Daen tied van kalle woort vergeleke mèt de tied dae vreuger nuèdig waor um 'n baar te reparere. (letterlike beteikenis ies bare reparere).