گلاسگو

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

گلاسگو

اطلاعات
کشور :	اسکاتلند
مساحت :	۱۷۶ کیلومتر مربع
جمعیت :	۵۷۸٬۷۹۰
جمعیت گلاسگوی بزرگ :	۱٬۲۵۱٬۳۳۲
پیش‌شماره تلفنی :	۰۱۴۱
نماد کد پستی :	G1 تا G80
نمایندگان در پارلمان اسکاتلند :	۱۰
نمایندگان در پارلمان بریتانیا:	۷
وب‌گاه :	شهرداری گلاسگو

گلاسگو (به انگلیسی: Glasgow) بزرگ‌ترین شهر اسکاتلند و سومین شهر پرجمعیت در پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی است. این شهر در دوسوی رود کلاید توسعه یافته که از سمت غرب به اقیانوس اطلس شمالی می‌ریزد.

در قرن ۱۹ میلادی شهر گلاسگو به عنوان «دومین شهر بزرگ امپراتوری بریتانیا» شناخته می‌شده است ^[۱]^[۲]. این شهر در سال ۱۹۹۰ به عنوان پایتخت فرهنگی اروپا ^[۳] و در سال ۱۹۹۹ به عنوان شهر برتر بریتانیا در معماری و طراحی برگزیده شده است ^[۴]. گلاسگو پس از لندن بزرگ‌ترین مرکز خرید بریتانیا است و مارک مشهوری مانند ورساچه اولین فروشگاه‌ اختصاصی خود را در این شهر تأسیس کرده است^[۵]. در سال ۲۰۱۴ میلادی، گلاسگو میزبان بازیهای کشورهای همسود بریتانیا خواهد بود ^[۶].

از اهالی گلاسگو همواره به عنوان یکی از صمیمی‌ترین مردم بریتانیا یاد می‌شود^[۷].

[ویرایش] تاریخچه

شهر گلاسگو از قرون وسطی تا سده ۱۷ میلادی تغییرات بزرگی به خود دید؛ از یک روستای معمولی حول رود کلاید و کلیسای جامع تبدیل به دومین شهر بزرگ امپراتوری بریتانیا شد. در سده ۱۵ میلادی، بنیان گذاری دانشگاه گلاسگو به رشد سریع شهر انجامید و باعث شد گلاسگو در دوره ی موسوم به دوره روشنگری اسکاتلند نقش بزرگی ایفا کند. درقرن ۱۶ و ۱۷ میلادی دوره ای که بسیاری از زمین های آمریکای شمالی (کانادا و ایالات متحده امروزی) به بریتانیا تعلق داشت، گلاسکو به پررونق ترین بندر تجارت با آمریکای شمالی تبدیل شد. سرمایه داران بریتانیایی با کمک دانش فنی، کشتیرانی پیشرفته و نیروی کار رایگان برده های سیاه در آمریکای شمالی و جزایر کارائیب به کاشت محصولات کشاورزی در ابعادی دست زدند که پیش از آن در تاریخ سابقه نداشت. این محصولات کشاورزی - از جمله توتون و تنباکو - در مقادیر کلان با کشتی به شهرهای غرب بریتانیا خصوصاً گلاسگو حمل می شد و از آنجا به سایر کشورهای اروپایی و آسیایی صادر می شد.

[ویرایش] انقلاب صنعتی

شهر گلاسگو از خاستگاه های انقلاب صنعتی در قرن ۱۸ و ۱۹ میلادی است. جیمز وات - مخترع موتور بخار، و جوزف بلک - کاشف دی اکسید کربن و معلم جیمز وات - هردو از مشاهیر این شهر هستند. در دوره انقلاب صنعتی، گلاسگو به خاطر سابقه تجارت دریایی و دارا بودن دانشگاه تبدیل به بزرگ‌ترین مرکز ساخت ماشین‌های سنگین مانند کشتی و لوکوموتیو در جهان شد. رونق تجارت و صنعت و رشد اقتصادی سریع منجر به رشد جمعیت و توسعه شهر شد به طوری که جمعیت گلاسگو در دوره حکومت ملکه ویکتوریا در سده ۱۹ میلادی از یک میلیون نفر فراتر رفت و این شهر را تبدیل به دومین شهر امپراتوری بریتانیا و چهارمین شهر بزرگ اروپا بعد از لندن، پاریس و برلین کرد. خدمات شهری و عمومی گلاسگو در این دوره توسعه زیادی پیدا کرد به طوری که این شهر دارای قدیمی ترین متروی جهان بعد از بوداپست و لندن است ^[۸].

[ویرایش] حمل و نقل

[ویرایش] حمل و نقل شهری

گلاسگو دارای شبکه راه‌آهن و اتوبوسرانی گسترده و منظم برای حمل و نقل درون شهری است. راه‌آهن درون‌شهری و سیستم متروی شهر توسط موسسه دولتی حمل و نقل استرث کلاید (SPT) مدیریت می شود. سیستم راه‌آهن زیرزمینی یا متروی گلاسگو که بصورت یک بیضی ساخته شده، هسته اصلی شهر را در شمال و جنوب رود کلاید پوشش می‌دهد. در کشور بریتانیا شهر گلاسگو دارای گسترده‌ترین شبکه حمل و نقل راه‌آهن درون‌شهری بعد از لندن است. چندین شرکت خصوصی شبکه حمل و نقل اتوبوسرانی را با نظارت شهرداری پوشش می دهند.

بخش میانی سالن ایستگاه مرگزی راه‌آهن گلاسگو

[ویرایش] حمل و نقل بین شهری

گلاسگو دارای دو ایستگاه مرکزی راه‌آهن است:

ایستگاه مرکزی گلاسگو (انگلیسی: Glasgow Central Station) که علاوه بر قطارهای درون‌شهری، ارتباط گلاسگو را به شهرهای جنوبی و شرقی بریتانیا از طریق خط آهن برقرار می کند. شرکتهای ویرجین (به انگلیسی: Virgin Trains) و نشنال اکسپرس (به انگلیسی: National Express) ارتباط مستقیم و سریع بین گلاسگو و لندن را برقرار می‌کنند.
ایستگاه خیابان ملکه (انگلیسی: Queen Street Station) علاوه بر قطارهای درون‌شهری، ارتباط گلاسگو را با شهرهای شرقی و شمالی اسکاتلند برقرار می‌کند.

[ویرایش] فرودگاه‌ها

گلاسگو دارای ۲ فرودگاه بین‌المللی است:

فرودگاه بین‌المللی گلاسگو - کُد فرودگاه: GLA) در فاصله ۱۳ کیلومتری جنوب غربی مرکز شهر واقع شده است. از این فرودگاه پروازهای مستقیم به بسیاری از شهرهای مهم اروپا، آمریکای شمالی، آمریکای مرکزی، جزایر کارائیب، خاورمیانه و آسیا برقرار است. این فرودگاه دارای سرویس‌های منظم اتوبوس و تاکسی برای رفت و آمد به گلاسگو و شهرهای اطراف است. همچنین امکان کرایه اتومبیل در این فرودگاه وجود دارد.

فرودگاه بین‌المللی گلاسگو پرستویک - کُد فرودگاه: PIK) در فاصله ۴۶ کیلومتری جنوب غربی شهر واقع شده است. این فرودگاه عموماً میزبان شرکتهای هواپیمایی ارزان قیمت است که تمام اروپا را پوشش می دهند. شرکت ایرلندی رایان ایر (انگلیسی: Ryan Air)، شرکت هلندی ترانس‌آویا (انگلیسی: Transavia)، شرکت لهستانی ویز ایر (انگلیسی: Wizz Air) از جمله شرکتهایی هستند که شهر گلاسگو را از طریق فرودگاه پرستویک به اکثر نقاط اروپا متصل می کنند. این فرودگاه در مسیر سرویس راه‌آهن درون‌شهری و برون‌شهری گلاسگو قرار دارد؛ سفر از فرودگاه تا مرکز شهر گلاسگو با ترن حدود ۴۵ دقیقه طول می‌کشد. علاوه بر این، سرویس‌های منظم اتوبوس و تاکسی و امکان کرایه اتومبیل در این فرودگاه وجود دارد.

فرودگاه پرستویک که در دهه ۱۹۳۰ میلادی ساخته شده، در طول جنگ جهانی دوم مورد استفاده نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا و سایر متفقین خصوصاً نیروی هوایی ایالات متحده قرار داشته است. تا پیش از بازنشسته شدن هواپیمای مافوق صوت کنکورد، فرودگاه پرستویک یکی از مراکز عمده نگهداری کنکورد و آموزش خلبانان آن بوده است. در دهه ۶۰ میلادی الویس پریسلی (انگلیسی: Elvis Prisley) خواننده مشهور آمریکایی و اسکاتلندی تبار موسیقی راک اندرول از این فرودگاه وارد خاک بریتانیا شد.

[ویرایش] فوتبال

نمایی از استادیوم هَمدِن پارک در گلاسگو

اولین مسابقه بین‌المللی فوتبال جهان در سال ۱۸۷۲ بین تیمهای انگلیس و اسکاتلند در منطقه «پارتیک» شهر گلاسگو انجام شد، که با نتیجه صفر‌-‌صفر پایان یافت.

گلاسگو بهمراه لیورپول و مادرید تنها شهرهای جهان هستند که هم‌زمان ۲ تیم فوتبال به مسابقات فینال اروپا فرستاده‌اند. در سال ۱۹۶۷ تیم فوتبال گلاسگو سِلتیک (Glasgow Celtic FC) در فینال باشگاههای اروپا (European Cup Final) شرکت داشت و هم‌زمان تیم گلاسگو رنجرز (Glasgow Rangers FC) در فینال جام قهرمانان اروپا (Cup Winners' Cup Final) توپ میزد.

گلاسگو دارای ۳ باشگاه حرفه‌ای فوتبال است: تیم‌های قدیمی گلاسگو رنجرز (Glasgow Rangers) و گلاسگو سِلتیک (Glasgow Celtic)، و تیم پارتیک تیسِل (Partick Thistle). بازیکنان باشگاه آماتور کوئینز پارک (Queen's Park FC) نیز در لیگ حرفه‌ای اسکاتلند بازی می‌کنند.

این شهر دارای ۳ استادیوم بزرگ فوتبال است: استادیوم سِلتیک پارک (Celtic Park) خانه تیم گلاسگو سِلتیک با ظرفیت ۶۰.۸۳۲ نفر؛ استادیوم آیبراکس (Ibrox) خانه تیم گلاسگو رنجرز با ظرفیت ۵۱.۰۸۲ نفر؛ و استادیوم هَمدِن پارک (Hamden Park) استادیوم ملی و خانه تیم ملی فوتبال اسکاتلند با ظرفیت فعلی ۵۲.۷۶۰ نفر. استادیوم همدن پارک رکورددار تعداد تماشاچیان در مسابقات فوتبال اروپا است؛ در سال ۱۹۳۷ جمعیتی معادل ۱۴۹.۵۴۷ نفر در این استادیوم شاهد بُرد ۳ بر ۱ تیم ملی اسکاتلند در مقابل تیم ملی انگلیس بودند. لازم به ذکر است که در دهه ۳۰ میلادی وجود تعداد زیادی تماشاچی ایستاده در استادیومهای بریتانیا رواج داشته است.

[ویرایش] دانشگاه‌ها

گلاسگو میزبان یکی قدیمی‌ترین دانشگاه‌های بریتانیا است. دانشگاه گلاسگو که در سال ۱۴۵۱ میلادی تأسیس شده، یکی از ۴ دانشگاه قدیمی بریتانیا است و نقش بسیار مهمی در دوران روشنگری اروپا و پس از آن در انقلاب صنعتی ایفا کرده است.

شهر گلاسگو با داشتن ۴ دانشگاه بزرگ، چند دانشکده و موسسه آموزشی‌-‌هنری، و چندین دانشکده‌ی فنی و عمومی یکی از شهرهای مهم دانشگاهی بریتانیا است. بیش از ۱۷۰هزار دانش‌پژوه جوان در گلاسگو زندگی می‌کنند ^[۹] که به سرزنده بودن شهر و رونق کتابخانه‌ها، پاتوق‌های جوانان، مراکز موسیقی زنده، بارها و کلوپ‌‌های شبانه کمک زیادی کرده است. دانشگاه‌های بزرگ گلاسگو عبارت‌اند از:

دانشگاه گلاسگو (University of Glasgow)
دانشگاه استرَت‌کلاید (University of Strathclyde)
دانشگاه کلدونین (Glasgow Caledonian University)
دانشگاه غرب اسکاتلند (University of the West of Scotland)
مدرسه هنر گلاسگو (Glasgow School of Art)

دانشگاههای شهر گلاسگو مشاهیر علمی بسیاری را آموزش داده یا میزبان بوده‌اند. برای مثال آدام اسمیت پدر اقتصاد مدرن و اقتصاد سیاسی، و فرانسیس هاچسون از رهبران فکری دوران روشنگری اروپا هردو از فارغ‌التحصیل دانشگاه گلاسگو بوده‌اند و پس از آن سالها به عنوان استاد در همین دانشگاه تدریس می‌کرده‌اند. جوزف بلک دی‌اکسید کربن را در آزمایشگاهش در این دانشگاه کشف کرده است. لُرد کِلوین فیزیکدان مشهور استاد این دانشگاه بوده و چندین سال مقام ریاست دانشگاه را عهده‌دار بوده است. جیمز وات پدر انقلاب صنعتی در آزمایشگاهی در دانشگاه گلاسگو روی افزایش کارایی نخستین موتورهای بخار کار می‌کرده، و جان برد مخترع تلویزیون فارغ‌التحصیل دانشگاه استرت‌کلاید بوده است. جیمز مک گیل سالها پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه گلاسگو، اقدام به تأسیس دانشگاه مک‌گیل در کانادا کرده است.

[ویرایش] دانشگاه گلاسگو

نوشتار اصلی را بخوانید: دانشگاه گلاسگو

دانشگاه گلاسگو در سال ۱۴۵۱ میلادی تأسیس شده و چهارمین دانشگاه قدیمی بریتانیا است. بیش از ۲۰،۰۰۰ دانشجو در این دانشگاه در مقاطع کاردانی و کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا به آموزش و پژوهش مشغول هستند. ساختمان اصلی دانشگاه گلاسگو که به سبک گوتیک بنا شده یکی از بناهای مهم میراث فرهنگی شهر گلاسگو است. این دانشگاه عضوی از لیگ ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان ^[۱۰]، عضو «گروه راسل» شامل ۲۰ دانشگاه برتر بریتانیا، و عضو گروه «یونیورسیتاس ۲۱» است که انجمنی از ۲۱ دانشگاه پژوهش‌‌مدار در ۱۲ کشور جهان می‌باشد. همچنین، دانشگاه گلاسگو در آخرین آمار روزنامه تایمز، رتبه سوم را بین دانشگاه‌های بریتانیا در زمینه کیفیت و تجربه‌ی زندگی دانشجویی بدست آورده است ^[۱۱].

دانشگاه گلاسگو دارای ۳ پردیس است که اصلی‌ترین آنها به نام «گیلمورهیل» در غرب شهر گلاسگو قرار دارد. پردیس دیگر دانشگاه در شهر دامفریز در ۱۲۰ کیلومتری جنوب گلاسگو واقع شده است. پردیس سوم آن در ضلع شمالی مرکز شهر در خیابان مِری‌هیل ویژه‌ی دانشکده دامپزشکی است.

[ویرایش] دانشگاه استرت‌کلاید

این دانشگاه در سال ۱۷۹۶ میلادی ابتدا با نام انستیتو اندرسون (Anderson Institute) تأسیس شد، در سال ۱۸۲۸ به دانشگاه تبدیل شد و پس از چندین ادغام و تغییر در سال ۱۹۶۴ میلادی به دانشگاه استرت‌کلاید (University of Strathclyde) تغییر نام داد. تمرکز آموزشی و پژوهشی این دانشگاه بر رشته‌های فنی و مهندسی، مدیریت بازرگانی، آموزش، توریسم و هتل‌داری است. بیش از ۲۵،۰۰۰ دانشجو در دانشگاه استرت‌کلاید در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا به تحصیل و پژوهش مشغولند. چندین دانشکده‌ی دانشگاه استرت‌کلاید با موسسات آموزشی در نقاط مختلف جهان همکاری می‌کنند، از جمله دانشکده‌ی هتل‌داری و توریسم که برنامه‌ی آموزشی در هتل اوین تهران برگزار می‌کند. ساختمان اتحادیه دانشجویی استرت‌کلاید با ۱۰ طبقه بزرگ‌ترین ساختمان از نوع خود در دانشگاه‌های بریتانیا است. جان بِرد مخترع تلویزیون و الکس کاپرانوس خواننده اصلی گروه راک فرانتز فردیناند از فارغ‌التحصیلان این دانشگاه هستند. کریس سایر نویسنده‌ی بازی‌های مشهور کامپیوتری مانند ترنسپورت تایکون (دهه ۸۰ میلادی) و رولرکوستر تایکون (دهه ۹۰ تاکنون) فارغ‌التحصیل رشته مهندسی کامپیوتر از دانشگاه استرت‌کلاید است. کریس در بازی دهه‌ی ۸۰ خود از ساختمان دانشکده کامپیوتر و بسیاری از ساختمان‌های شهر گلاسگو مدل برداری و استفاده کرده است ^[۱۲]. دانشگاه استرت‌کلاید دارای ۲ پردیس است. پردیس اصلی که «جان اندرسون» نام دارد در مرکز شهر گلاسگو بین خیابان جُرج و خیابان کلیسای جامع (Cathedral Street) قرار گرفته است. پردیس دوم که «جردن‌هیل» نام دارد در غرب شهر گلاسگو واقع است که به مطالعات آموزشی و تربیت مدرس متعلق است.

رشته کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی (MBA) در دانشگاه استرت‌کلاید از کیفیت و اعتبار بالایی برخوردار است؛ دانشکده مدیریت بازرگانی این دانشگاه جزء ۲۵ دانشکده‌ای در دنیا است که فارغ‌التحصیلانش مدرک MBA با اعتبار سه‌گانه (بریتانیا، آمریکا و جامعه اروپا) دریافت می‌کنند ^[۱۳].

[ویرایش] دانشگاه کلدونین

دانشگاه کلدونین (Glasgow Caledonian University) در سال ۱۸۷۵ ابتدا با نام «کالج کوئین» تأسیس، پس از ادغام با پلی‌تکنیک گلاسگو در ۱۹۹۳ تبدیل به دانشگاه شده است. درحال حاضر بیش از ۱۶،۰۰۰ دانشجو در این دانشگاه مشغول به تحصیل و پژوهش هستند. تمرکز دانشگاه کلدونین روی رشته‌های مربوط به بهداشت و درمان، علوم پایه و تکنولوژی، و مدیریت بازرگانی است. مرکز آموزشی پیشرفته «سالتایر» در سال ۲۰۰۶ در قلب پردیس این دانشگاه تأسیس شد که شامل ۱۸۰۰ واحد آموزش شخصی، ۶۰۰ کامپیوتر، قابلیت اتصال بدون سیم به اینترنت برای دانشجویان، کتابخانه دانشگاه و کافه‌تریا می‌باشد. این دانشگاه دارای یک پردیس در مرکز شهر گلاسگو است که دسترسی دانشجویان را به مراکز تفریح و خرید آسان می‌کند. گوردن براون که در سال ۲۰۰۷ به مقام نخست وزیری بریتانیا رسید، در سالهای ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۰ در این دانشگاه به تدریس علوم سیاسی اشتغال داشته است.

[ویرایش] دانشگاه غرب اسکاتلند

دانشگاه غرب اسکاتلند در سال ۱۸۹۷ با نام دانشگاه پیزلی (University of Paisley) تأسیس شده است. در سال ۱۹۹۷ درپی ادغام با کالج بِل و کالج همیلتون تبدیل به دانشگاه غرب اسکاتلند (University of the West of Scotland) شد که دارای ۴ پردیس در منطقه‌ی پیزلی (Paisley) در حومه جنوبی گلاسگو، شهر ایر (Ayr)، شهر همیلتون (Hamilton) و شهر دامفریز (Dumfries) می‌باشد. بیش از ۱۸،۰۰۰ دانشجو در این دانشگاه مشغول به تحصیل و پژوهش هستند. تمرکز این دانشگاه بیشتر بر رشته‌های مدیریت بازرگانی، تکنولوژی کامپیوتر، علوم آموزشی، بهداشت و درمان، رسانه‌ها، زبان و علوم انسانی است.

[ویرایش] مدرسه هنر گلاسگو

مدرسه هنر گلاسگو (Glasgow School of Art) یکی از مراکز معتبر هنری و از معدود مدارس هنری مستقل در بریتانیا است. بیش از ۱،۶۰۰ دانشجو و هنرمند از کشورهای مختلف جهان در این مدرسه مشغول به کار هستند. ساختمان مرکزی این مدرسه توسط هنرمند و معمار مشهور اسکاتلندی چارلز رنی مکینتاش (Charles Rennie Mackintosh) طراحی شده که از فارغ‌التحصیلان همین مدرسه بوده است. پردیس اصلی مدرسه هنر گلاسگو در منطقه گارنِت‌هیل در مرکز شهر گلاسگو واقع شده، و پردیس دوم آن در ساختمان خانه‌ی هنردوست (House of an Art Lover ازجمله کارهای دیگر چارلز رنی مکینتاش) در پارک بِلاهیوستون (Bellahouston Park) در جنوب گلاسگو قرار دارد.

[ویرایش] شهر والنتاین، شهر عشق

گلاسگو به همراه دوبلین و پاریس سه شهر اروپایی هستند که در روز والنتاین لقب «شهر عشق» را به یدک می‌کشند، آنهم به این دلیل که بقایای والنتاین قدیس در کلیسایی در این شهر نگهداری می‌شود. این بقایا از قرن ۱۹ میلادی تا اواخر قرن ۲۰ (سال ۱۹۹۹) در کلیسای فرانسیس مقدس (St Francis) نگهداری می‌شد اما کمتر کسی خارج از حلقه‌ی مقامات مذهبی از وجود آن اطلاع داشت. در سال ۱۹۹۹ این بقایا به کلیسای The Blessed John Duns Scotus منتقل شد که توجه رسانه‌های عمومی و به طبع آن مردم را به خود جلب کرد، به‌طوری که شهر گلاسگو به خاطر میزبانی والنتاین قدیس «شهر عشق» لقب گرفت و از سال ۲۰۰۲ این شهر در روز والنتاین میزبان فستیوالی به نام «فستیوال عشق» می‌باشد ^[۱۴].